Gri Liste Tehlikesi

OECD bünyesindeki uluslararası para aklama ve terörizmin finansmanı ile mücadele kuruluşu FATF (Mali Eylem Görev Gücü-Financial Action Task Force), Türkiye ile ilgili 2018 yılı verilerine dayanarak son raporunu 2019'da kamuoyuyla paylaşmıştı. 238 sayfalık raporda Türkiye için 40 tavsiye vardı. FATF, Türkiye'nin coğrafi konumu nedeniyle insan, göçmen, uyuşturucu ve yakıt kaçakçılığı riski ile terör saldırısı tehdidinin yüksek olduğu bir ülke olduğuna da dikkat çekiyordu.

Raporda, Türkiye'nin kara para aklamaya ve terörün finanse edilmesine karşı mücadelede ciddi eksiklikleri bulunduğu belirtilerek, “standartlarını yükseltmesi” uyarısı yapılmıştı.

Financial Times'ın (FT) bu konuda yaptığı haberde, raporda “Türkiye'nin kara para aklama ve terörizmin finansmanı konusunda karşı karşıya bulunduğu riskleri anladığı ancak bu suçlarla mücadele konusunda ciddi eksiklikleri bulunduğu” bilgisine yer verilmişti.

Hatta FT ayrıca Türkiye'nin raporun yayımlanmasına engel olmak için lobi faaliyetleri yürüttüğünü iddia etmiş ve bu bilgiyi iki farklı kaynağa dayandırmıştı.

TESPİTLERİ ÇOK DİKKATLİ OKUMALIYIZ

Raporda, Türkiye'nin bazı terör şüphelilerini yargıladığı ancak savcıların terörün finansmanı veya kara para aklama suçlamalarına yeterince öncelik vermediği savunuldu. Bu nedenle, Türkiye'nin bir yıllığına izleme sürecine girdiği, önümüzdeki yıl sonuna kadar kriterler yerine getirilmezse “gri listeye” alınacağı açıklanmıştı.

Pakistan, Yemen ve Moğolistan hâlihazırda gri listede bulunan ülkeler. Gri listeyle ilgili bir başka uyarı da, yabancı sermayenin ülkeden uzaklaşma tehlikesi. Rapora göre; böyle bir durum söz konusu olduğunda Türkiye, yabancı finansmanı ülkeye çekemeyecek ve mevcut sermaye de Türkiye'den uzaklaşacak.

238 sayfalık raporda Türkiye'nin Suriye, İran, Irak ve Avrupa ülkelerine komşu olmasının kriminal vakaları, insan ve uyuşturucu kaçakçılığını, terörü doğrudan etkilediğine dikkat çekilmişti.

Bir başka dikkat çeken eleştiri ise Türkiye'nin, Birleşmiş Milletler 'in İran, Kuzey Kore ve Taliban'a yönelik yaptırımları uygulamakta yavaş davranması, hatta kimi zaman yaptırımları uygulamaması.

Raporun önemli gözlemlerinden biri de 15 Temmuz darbe girişimine dair. Rapora göre, darbe girişimi Türkiye'nin yargıdaki önceliklerini değiştirdi ve darbe girişiminden sonra FETÖ'ye yönelik soruşturmalara ağırlık verildi ancak diğer suçlarla mücadele ihmal edildi.

NELER YAPILIYOR?

Türkiye'ye verilen bir yıllık sürenin dolmasına az bir süre kala, FATF'nin 12 başlığın dokuzunda Türkiye‘yi yetersiz bulup ev ödevi verdiği dikkate alınırsa; şu ana kadar gri listeye girmemek için neler yapıldı, yapılanlar yeterli mi?

Ülkemizde Hazine ve Maliye Bakanlığı bünyesinde kurulmuş bulunan ve 17 Şubat 1997 tarihinden bu yana faaliyetini sürdüren Mali Suçları Araştırma Kurulu mevcuttur. Bu kurul, 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun'un 19. maddesi kapsamında kendisine verilen görevleri ifa etmektedir.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, bu tespitleri dikkate alarak son bir yılda yetkili müesseselerin (döviz büroları) daha kurumsal hale gelmeleri ve sınıflandırılmalarına ilişkin düzenlemeler yaptı. Türkiye'ye altın getirilmesi ile ilgili yeni şartlar oluşturdu. Kıymetli maden ticareti yapanlar, yetkili müesseseler, aracı kurumlar çok sıkı vergi incelemelerine alındı. Mali Suçları Araştırma Kurulu'nun yaptığı yükümlülük denetimleri sonucunda, ciddi idari para cezaları kesildi. Yapılan bu denetimler ve kesilen cezalardan Türkiye'de bu sektörlerin kara parayla ilgili cezalandırılmaya çalışıldığı anlaşılmaktadır. Kayıt içine girmiş olan müesseseleri günah keçisi ilan edip, sektörün tam işleyişine hâkim olmadan sadece cezalandırma yolu ile sorunları çözme yöntemini benimsersek, bu sektörlerde çalışan işletmelerin merdiven altına kaymasını engelleyemeyiz.

FATF'nin yapılan bu düzenlemeler ve denetimlerden tatmin olmayacağı, kara para ile mücadelenin bir devlet politikası olarak ortaya konulup, ciddi bir şekilde takip edilmesi gerektiği yaklaşımı karşısında, gri liste tehlikesinin halen ciddi bir şekilde var olduğunu ifade etmemiz gerekmektedir.

(Kaynak: Nedim Türkmen / Sözcü Gazetesi | 11.07.2020)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.