Denetimlerde Zorluk Çıkaranlara SGK'dan Ağır Cezalar

Ülkemizde sosyal güvenlik hakkı, anayasamızda güvence altına alınmıştır. Anayasa tüm vatandaşlarımızın sosyal güvenceye kavuşturulması görev ve sorumluluğunu Sosyal Güvenlik Kurumu’na vermiştir. SGK hâlen vatandaşlara doğumundan ölüme kadar, hatta ölümünden sonra da hak sahiplerine sağlık, sigorta ve sosyal yardım alanlarında çok sayıda hizmet ifa etmektedir. Belirtilen görevlerin yerine getirilmesi, ulaşılamayan daha doğrusu SGK’ya bildirilmeyen ya da eksik bildirilen kişilerin Kurum hizmetlerinden faydalandırılması ve diğer yasal nedenlerle SGK Müfettiş ve Denetmenleri iş yeri ve çalışanlar bazında çeşitli denetimler gerçekleştirmektedir.

SGK denetim elemanlarının yetkileri

SGK denetim elemanları genel olarak görevleriyle ilgili tüm resmî ve özel gerçek ve tüzel kişiler ile tüm kurum ve kuruluşlara ait her türlü kayıt ve belgeleri incelemek, ilgililerden bilgi istemek ve toplamak, mevzuat gereği tutulması zorunlu bulunan her türlü kayıt ve belgeleri iş yerinde veya teftişe elverişli gördüğü bir yerde teftiş etmek ve incelemek yetkilerine sahip bulunmaktadır. Diğer yandan;

• Görevleri sırasında gerekli gördükleri kimselerin, yazılı ifadelerine başvurmak,
• Görevlerinin yürütülmesi sırasında, sigortalıların hayatına, iş sağlığı ve güvenliğine, dinlenmesine ve çalışmasına uygun olup olmadığının tespitine yönelik olarak, iş yerleri ve tüm eklentilerini her zaman görmek, araştırmak ve incelemek,
• İş yerlerindeki iş sağlığı ve iş güvenliğine aykırı durumları tespit etmek ile mevzuatta sayılan çok sayıda diğer kanuni yetkilere sahip bulunmaktadırlar.

SGK denetim elemanlarına engel olmak suçtur

SGK (5510 S.) Kanununda; “SGK’nın denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurlarının; Bu kanunun uygulanmasından doğan inceleme ve soruşturma görevlerini yerine getirmeleri sırasında işverenler, sigortalılar, iş yeri sahipleri ve bu işle ilgili diğer kişiler görevlerini yapmasına engel olamazlar; engel olanlar hakkında eylemleri başka bir suç oluştursa dahi, asgari ücretin beş katı tutarında idari para cezası uygulanır.

Görevlerini yapmasını engellemek amacıyla cebir ve tehdit kullanan işverenler, sigortalılar, iş yeri sahipleri ve bu işle ilgili diğer kişiler fiil daha ağır bir cezayı gerektiren ayrı bir suç teşkil etmediği takdirde Türk Ceza Kanununun 265'inci maddesinin ikinci fıkrasına göre cezalandırılır. Bu suçu işleyenler hakkında ayrıca asgari ücretin on katı tutarında idari para cezası uygulanır” hükümleri amir bulunmaktadır. Bu hükümler gereğince SGK’nın denetim ve kontrolle görevlendirilmiş müfettiş ve denetmenlerin görevlerini yapmalarına engel olanlar hakkında aylık asgari ücretin 5 katı tutarında idari para cezası uygulanacaktır.

Diğer yandan söz konusu engelleme cebir ve tehdit içermesi hâlinde ise aylık asgari ücretin 10 katı tutarında idari para cezası uygulanacaktır. Ayrıca bu idari para cezasının yanı sıra Türk Ceza Kanununun görevi yaptırmamak için direnme başlıklı 265'inci maddesine göre işlem yapılacaktır. Bu da altı aydan üç yıla kadar hapis cezası anlamına gelmektedir.

Çalışanlara da ceza uygulanabilir

SGK müfettiş ve denetmenlerinin görevlerini yapmalarına engel olan sadece işveren ve temsilcilerine değil aynı zamanda çalışanlar ile diğer kişiler hakkında da bu cezalar uygulanabilir. Burada önemli olan denetimi engelleyen ya da SGK müfettişi/denetmenine karşı güç kullanan veya tehdit eden şahıs esas alınmaktadır. Şahsın işçi, işveren olmasının bir önemi yoktur. Birden fazla kişi bu suçu işlemiş ise her birine ayrı ayrı bu cezaların uygulanması gerekecektir.

Öte yandan söz konusu fiilleri işleyenlerin gerçek kişi işverenler, adi ortaklığın ortakları veya tüzel kişi işverenin sahip ve ortakları olması hâlinde ilgili cezalar mevcut iş yeri dosyasından tahakkuk ettirilecektir. Ancak, belirtilen fiilleri işleyenlerin gerçek kişi işverenler, adi ortaklığın ortakları veya tüzel kişi işverenin sahip ve ortakları, söz konusu iş yerinde çalışan kişiler veya bu işle ilgili diğer kişiler olması hâlinde, söz konusu idari para cezaları bahsedilen kişiler adına tescil edilecek sanal iş yeri dosyası üzerinden tahakkuk ettirilecek olup; ilgili işlemin yapılmasından sonra ise söz konusu sanal dosya kanun kapsamından çıkarılacaktır.

Yine söz konusu suçun gerçek kişi işverenler, adi ortaklığın ortakları veya tüzel kişi işverenin sahip ve ortakları ile söz konusu iş yerinde çalışan kişiler veya bu işle ilgili diğer kişiler ile birlikte gerçekleştirilmesi hâlinde, Kabahatler Kanununun suça iştiraki düzenleyen maddesinde yer alan “Kabahatin işlenişine birden fazla kişinin iştirak etmesi hâlinde bu kişilerin her biri hakkında, fail olarak idarî para cezası verilir” hükmü gereğince engel olan her bir kişiye ayrı ayrı idari para cezası verilecektir.

(Kaynak: isa Karakaş / Türkiye Gazetesi | 03.06.2020)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.