İşten Atma Fırsatçılarına Şok Fatura

Koronavirüs dolayısıyla işleri bozulan işletmelerin çoğunluğu, işçilerini mağdur etmemek için çaba sarf ediyor. İşçileri kısa çalışma ödeneğinden yararlanan işverenlerin bir kısmı, aradaki farkı cebinden ödeyerek fedakarlık gösteriyor. Kimi işveren ise fiilen tam zamanlı çalıştırdığı işçiler için kısa çalışma ödeneğinden yararlanıyor. Kısa çalışma ödeneğinden yararlandığı halde fiilen tam zamanlı veya İŞKUR’a bildirilen saatten daha fazla süreyle işçi çalıştırdığı tespit edilen işverenden kısa çalışma ödeneği geri isteniyor. 17 Nisan’da yürürlüğe giren işten çıkarma yasağının duyulmasıyla yasak başlamadan önce işçi çıkartan işverenler de kısa çalışma ödeneğini iade sürpriziyle karşı karşıya kalıyorlar. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç, kısa çalışma ödeneğini suistimal eden işverenleri bekleyen riskleri yazdı

Koronavirüs sürecinde toplum büyük bir sınavdan geçiyor. Bazı işverenler işçisinin gelir kaybını telafi etmek, onlarla dayanışmak için özveride bulunuyor. Kısa çalışma ödeneği normal net ücretin yüzde 20-25 altında kaldığı için aradaki farkı cebinden ödeyen pek çok işletme bulunuyor. Hatta bu işletmeler, tamamlayıcı ödemeler dolayısıyla bir de ekstradan vergi ile karşı karşıya kalıyorlar. Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK),TÜRK-İŞ ve HAK-İŞ konfederasyonları, söz konusu tamamlayıcı ödemelerden vergi alınmaması konusunda ortak çağrıda bulundu.

İşverenlerin bir kısmı işçisiyle dayanışma gösterirken, kimi işveren de kısa çalışma ödeneği fırsatçılığı yapıyor. Bu konuda, okur çalışanlarımızdan çok yoğun şikayetler gelmeye devam ediyor. Çalışanların birçoğu, fiilen tam zamanlı çalıştırıldıkları halde kısa çalışma yapmış gibi gösterildiklerini belirtiyorlar. Bazılarının ise örneğin haftada 15 saat çalışmış gösterilip fiilen daha fazla çalıştırıldığı, buna karşılık ücretlerinin eksik ödendiği görülüyor.

Kısa çalışma ödeneği normalde uzun bir inceleme sonrası ödenir. İŞKUR ve Çalışma Bakanlığı müfettişleri önce iş yerinin kısa çalışma koşullarına sahip olup olmadığını detaylı bir şekilde araştırır, daha sonra fiilen kısa çalışma yapılıp yapılmadığını iş yeri denetimleriyle tespit eder. Ödemeler, uygunluk tespiti yapıldıktan sonra gerçekleştirilir. Haliyle çalışanlara ödenekler geç ulaşır.

Pandemi döneminde hem işçilerin mağdur olmaması hem de işverenin deneyimli işçilerini kaybetmemesi, salgın sonunda faaliyetlerine tekrar başladıklarında işçi aramak zorunda kalmamaları için önce inceleme süreci 60 gün ile sınırlandırıldı. Daha sonra ikinci bir kanunla 60 gün sınırı da uzun bulunarak, işverenin beyanı esas alınarak kısa çalışma ödeneği verilmesi kararlaştırıldı.

SUİSTİMAL EDEN İŞVERENE AĞIR FATURA

Tamamen işçiyi ve işvereni korumak amacıyla getirilen beyan kolaylığını suistimal eden işverenler daha sonra büyük faturalar ile karşı karşıya kalabilirler. İŞKUR, pandemi sürecinin ardından kısa çalışma uygulaması yapılan iş yerlerine yönelik incelemelerde bulunacak. Kasıtlı veya hatalı bilgi verildiğinin tespit edilmesi halinde, yapılmış olan kısa çalışma ödemeleri işverenden faiziyle tahsil edilecek.

Kısa çalışma yapıldığı bildirilmesine rağmen fiilen çalıştırılan işçilerin sigorta primleri gecikme faiziyle birlikte Sosyal Güvenlik Kurumu’nca tahsil edilecek. Bu işverenler, 2020 yılının geri kalan süresinde işçi başına aylık 75 TL tutarındaki asgari ücret desteğinden yararlanma hakkını kaybeder.

HEM ÇALIŞIP HEM KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ ALANLARA NASIL ÖDEME YAPILIR?

Kısa çalışma uygulaması yapılan dönemde işveren işçiyi çalıştırdığı sürelerin ücretini ödemek zorunda. Haftalık çalışma süresi normalde 45 saat. Örneğin, işçiyi haftada 15 saat çalıştırıyorsa aylık net ücretinin 3’te 1’inin işveren tarafından ödenmesi ve ayda 10 gün sigorta primlerinin yatırılması gerekiyor. Kalan 30 saatlik süreye karşılık brüt ücretin 3’te 2’lik kısmının yüzde 60’ı da İŞKUR tarafından kısa çalışma ödeneği olarak verilir.

Örneğin asgari ücretli bir işçiyi ele alalım. Bu kişi nisan ayında haftada 15 saat çalıştı ise işveren aylık 775 TL net ücret ödemek zorundadır.

İŞKUR’un ödeyeceği tutar hesaplanırken, son 12 aylık brüt ücret dikkate alınır. Bu durumda, hep asgari ücretle çalışmış olan kişiye haftada 30 saatlik kısa çalışmaya karşılık aylık 1.041 TL ödenek verilir.

İŞÇİ AÇISINDAN HAKLI FESİH SEBEBİ OLABİLİR

17 Nisan’da yürürlüğe giren kanun uyarınca işveren 17 Temmuz’a kadar ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık dışında işçiyi işten çıkartamayacak. İşveren bu dönemde isterse işçiyi ücretsiz izne ayırabilecek. İşçi, ücretsiz izne çıkartılmasını haklı fesih sebebi yapamayacak.

Ücretsiz iznin haklı fesih sebebi yapılamayacak olması işvereni rahatlattı. Ancak, bazı işverenlerin, işçinin kısa çalışma ödeneğinden yararlanma hakkı bulunduğu halde, yasadaki bu hüküm dolayısıyla işçiyi doğrudan ücretsiz izne çıkardığı görülüyor. Ücretsiz izne çıkartılan işçiye günlük sadece 39.24 TL nakdi ücret desteği veriliyor. Çalışan açısından büyük bir ücret kaybı oluyor.

Aynı şekilde, tam veya kısmi zamanlı çalıştığı halde sadece kısa çalışma ödeneği verilen, çalıştığı sürenin ücreti işveren tarafından ödenmeyen işçiler açısından ücret kaybı ortaya çıkıyor.

İş Kanunu, ücreti eksik ödenen işçiye iş akdini feshetme hakkı tanıyor. Haklı fesih yapan işçi çalıştığı süreye paralel kıdem tazminatını alır, işsizlik maaşından da yararlanır. İş yerinde kısa çalışma uygulandığı halde işverenin başvurudaki sürelere aykırı şekilde işçi çalıştırdığına dair şikayette bulunulması halinde, işveren kısa çalışma ödeneği olarak verilen paranın tamamını faiziyle İŞKUR’a ödemek zorunda kalır.

İŞTEN ATMA FIRSATÇILARINA ŞOK FATURA

İşten çıkarmaların üç ay süreyle yasaklanacağına ilişkin yasa teklifinin TBMM’ye sunulacağının duyulması üzerine, bazı işverenler yasak başlamadan önce işçilerin bir kısmını işten çıkardı. Oysa pandemi dönemine özgü olmak üzere, bu dönemde kısa çalışma ödeneğinden yararlanmanın ön koşulu olarak işçi çıkartılmaması gerekiyor.

Kısa çalışma ödeneğine başvurduğu halde, işten çıkarma yasağının başladığı 17 Nisan’dan önce işçi çıkardığı tespit edilen işverenlere yazı gönderilmeye başlandı. Bu işverenlerden, tüm işçilere ödenmiş olan kısa çalışma ödeneklerini faiziyle iade etmeleri isteniyor. Ksa çalışma ödeneği verilmemiş olanların ise ödenekleri iptal ediliyor.

(Kaynak: Ahmet Kıvanç / Haber Türk | 27.05.2020)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.