Çalışanın Bayramla İlgili Haklarının Ödenmemesi

Bayramda Çalışanlara Yapılacak Ödemelerin Hesabı

Dünya Sağlık Örgütü’nün küresel salgın olarak ilan ettiği yeni koronavirüs hastalığı (COVID-19) sürecinin de devam ettiği bugün mübarek ramazan ayının son günüdür. Yarından itibaren ise tüm İslam âleminde Ramazan Bayramı kutlanacak. Yasal düzenlemeler gereğince bayramdan bir gün önce yani bugün saat 13.00’te başlayan üçbuçuk günlük Ramazan Bayramı günleri özel ve kamu kesimi dâhil olmak üzere tüm çalışan işçiler açısından da aynı zamanda resmî tatildir.

Ramazan Bayramında işçilerin çalışıp çalışmamasına göre özel hakları bulunmakta olduğundan yapılacak ödemelerin hesabı da özellik arz etmektedir.

Bayramda ücret hesabı

İş hukukumuzda bayram günlerinde çalışma karşılığı olmaksızın o günün ücretinin ödeneceği, tatil yapılmayarak çalışıldığında ise, ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücretin ödenmesi gerektiği hükme bağlanmıştır. 

Bayramda çalışıp çalışmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmesiyle kararlaştırılabilir.

Sözleşmelerde hüküm bulunmaması hâlinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayının alınması şattır. İş yerlerinde çalışan işçilere her bir bayram günü için;

• Hiç çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak,
• Tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ilave ücret ödenmesi gerekecektir.

Yüzde usulünün uygulandığı iş yerlerinde de işçi ücretlerinin işverence işçiye ödenmesi gerekmektedir. 

Örneğin bir firmada mühendis olarak çalışan Halil Bey, aylık 6000 TL ücret alıyorsa, günlük ücreti 200 TL’dir. Halil Bey, her bir bayram günü çalışmazsa maaşında ve sigortasında herhangi bir eksiltilme yapılmadan ücretleri tam olarak yatırılacaktır. 

Ancak örneğimizdeki Halil Bey, tatil yapmayarak çalışırsa; o gün için 200 TL yerine 400 TL’ye hak kazanacaktır. Bu durumda Halil Bey'in üçbuçuk günlük (arife günleri için yarım günlük) bayram günlerinin tamamında çalıştığını varsayarsak bugünler için (3,5X200=) 700 TL  kazanacaktır. Böylece örneğimizde adı geçen Halil Bey'e 2020 Mayıs ayı için toplamda 6700 TL ödeme yapılması gerekecektir. Diğer yandan bu ücret artışının SGK emekliliğinde de faydası olacaktır.

Fazla mesai ücretinin hesabı

Bayram günü olarak kabul edilen günlerde işçi normal çalışma süresinin üzerinde çalışıp fazla mesai yaparsa ayrıca ilave bir günlük ücrete ek olarak %50 zamlı fazla çalışma ücretine de hak kazanmaktadır.

Bu nedenle bayram günü çalışan işçiler fazla mesai yapmazlar ise her halükârda çifte yevmiyeye hak kazanacaktır. Fazla mesai yaparlarsa çift yevmiyenin yanı sıra her fazla mesai saati için %50 zamlı fazla çalışma ücretine de hak kazanacaklardır.

Hemen belirtelim ki; fazla mesai ücretleri de işçinin emeklilik maaşının hesabında SGK tarafından dikkate alınmaktadır.

Çalışanın bayramla ilgili haklarının ödenmemesi

Bayramda çalışıp da %100 zamlı ücreti ödenmeyen işçi işten ayrılmamış ise İŞ-KUR müdürlüklerine ya da Çalışma Bakanlığı İş Müfettişlerine bir dilekçe ile şikâyette bulunabilir. İşten ayrılmış ise önce ara bulucuya gitmesi gerekmektedir.

Ara bulucuda uzlaşamamış ise iş mahkemesine başvurabilecektir. Bayram günlerinde çalıştığını iddia eden işçi, bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Hem idari hem de mahkeme safhasında işçinin imzasını taşıyan bordro bu konuda -sahteliği ispat edilinceye kadar- kesin delil niteliğinde kabul edilmektedir.

Mahkeme sürecinde dikkat edilecek hususlar

İmzalı bordroda yer alan bayram ve genel tatil ücreti ödemesinin yapıldığı varsayılır. Bordroda ilgili bölümün boş olması ya da bordronun imza taşımaması hâlinde işçi, bayram günlerinde çalıştığını her türlü delille ispat edebilir. Ulusal bayramlarda çalışıldığının ispatı konusunda iş yeri kayıtları, özellikle iş yerine giriş çıkışı gösteren belgeler, iş yeri iç yazışmaları, yazılı delil niteliğindedir. Ancak, sözü edilen çalışmanın bu tür yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda, tarafların dinletmiş oldukları tanık beyanları ile sonuca gidilmektedir. Bununla birlikte, iş yerinde çalışma düzenini bilmeyen ve bilmesi mümkün olmayan tanıkların anlatımlarına değer verilmemektedir.

             ***

Tüm okuyucularımızın mübarek Ramazan Bayramını en içten dileklerimle kutlar, sağlıklı, mutlu ve huzurlu nice bayramlar dilerim.

(Kaynak: İsa Karakaş / Türkiye Gazetesi | 23.05.2020)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.