Zorunlu göçe borçlanma hakkı / Şerif AKCAN

Hatırlanacağı üzere, yaklaşık 20 yıl önce Bulgaristan’da yaşayan, o ülke vatandaşı olan Türk soylulara karşı yürütülen baskı ve göçe zorlama politikası sonucunda, yüz binlerce soydaşımız ülkemize sığınmak zorunda kalmıştı. Evlerini, yerlerini, yurtlarını ve bazen en yakınlarını bırakarak ülkemize gelenlere devletimiz ve milletimiz kucağını açmış, en kötü günlerinde soydaşlarımıza bütün yardımlar yapılmıştı.
Bulgaristan’dan zorunlu göç yolu ile ülkemize sığınan bu soydaşlarımız daha sonra Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığına alındılar. Devlet desteği ile iş, aş ve ev sahibi olmaları için bütün gayretler, imkanlar ölçüsünde gösterildi.
Zorunlu göç yolu ile ülkemize sığınan soydaşlarımız her yaş grubundan oldukları için, Bulgaristan vatandaşı olarak orada geçen sosyal güvenlik hizmetlerini de bırakarak geldiler. Belirli bir yaşın üzerinde olanların ülkemizde çalışıp emekli olması süre yönünden zor olmuştur. Konunun çözümü için yargı yolu dahil birçok girişim sonuç vermedi. Soydaşlarımız yurt dışında çalışan Türk vatandaşları gibi Bulgaristan’da geçen hizmetlerinin borçlanma yolu ile kazanılmasını istediler.
Ancak, Yurtdışı Hizmet Borçlanması Kanunu sadece Türk vatandaşı olanların yurt dışında Türk vatandaşı olarak geçen hizmetlerini borçlanmaya imkan tanıyordu. Bulgaristan göçmeni soydaşlarımızın ise Türkiye’ye göçmeden önce Bulgaristan vatandaşı olduklarından hizmet borçlanmalarına imkan yoktu.
Sorunun çözümü için TBMM’de yasal değişiklik yapılması gerekiyordu. Bulgaristan göçmeni vatandaşlarımızın yıllardan beri bekledikleri yasal değişiklik bizzat Çalışama ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik tarafından ele alındı ve Mecliste kanunlaşarak hakkın verilmesi sağlandı.

Bulgaristan göçmenleri yararlanabilir
Ülkemiz ile “sosyal güvenlik sözleşmesi” imzalamamış ülkelerden 1 Ocak 1989 tarihinden 8 Mayıs 2008 tarihine kadar zorunlu göç yolu ile ülkemize gelip Türk vatandaşı olan ve Türkiye’de ikamet edenlerden, 2022 sayılı Kanun dahil olmak üzere sosyal güvenlik kuruluşlarından gelir veya aylık almayanlar yurt dışında geçen çalışmalarını borçlanabilecekler. Hizmet borçlandırması yapılabilmesi için bu vatandaşlarımızın göç ettikleri ülkede geçen çalışma sürelerini belgelendirmeleri gerekmektedir. Belgelendirilen çalışma süreleri, borçlandırılmak suretiyle emeklilik aylığı bağlanmasında sosyal güvenlikleri bakımından dikkate alınacaktır.
Yukarıda açıkladığımız gibi, 1989 yılından itibaren özellikle Bulgaristan’da yaşayan Türk soylu vatandaşlarımız zorunlu göçe tabi tutuldukları için, bu haktan öncelikle bunlar yararlanabilecekler.
Anılan borçlanma hakkından yararlandırılabilmek için;
- 1 Ocak 1989 tarihinden 8 Mayıs 2008 tarihine kadar geldikleri ülke tarafından zorunlu göçe tabi tutulmuş olmaları,
- Zorunlu göçten sonra Türk vatandaşı olup, Türkiye’de ikamet ediyor olmaları,
- 2022 sayılı Kanun dahil olmak üzere sosyal güvenlik kuruluşlarından gelir ve aylık almamaları,
- Geldikleri ülkedeki çalışma sürelerini belgelendirmeleri,
- Borçlanma için yazılı istekte bulunmaları,
- Tebliğ edilen borç miktarını üç ay içinde ödemeleri gerekmektedir.
Hemen belirtelim ki, T.C. kimlik numarası ile Nüfus ve Vatandaşlık Genel Müdürlüğünün “Kimlik Paylaşım Sisteminden” Sosyal Güvenlik Kurumunca yapılacak sorgulama sonucunda vukuatlı nüfus kayıt örneğinde “..... tarih ve .... Sayılı Bakanlar Kurulu kararı ve 2510 (veya 5543) sayılı İskan Kanununa istinaden Türk vatandaşlığına alınmıştır” ibaresi bulunanlar için ayrıca zorunlu göçe tabi tutulduklarını belgelendirme şartı aranmayacaktır.
Nüfus kayıtlarında bu şekilde ibare bulunmuyorsa ilgililerden bu ibarenin nüfus kayıtlarına işlenerek temin edilecek olan vukuatlı nüfus kayıt örneği veya “Uyrukluk ve Aile Kütüğünde Kayıt Bildirgesi”nin Kuruma ibrazı istenecektir.
Diğer yandan, Bulgaristan’dan temin edilen ve Türkiye’de yeminli tercüme bürolarınca, çevirisi yapılmış hizmet belgesi ile Türkiye’deki nüfus kayıtlarında ad ve soyadı yönünden farklılık bulunması halinde, ilgiliden isim değişikliğini gösteren nüfus müdürlüğünden onaylı bir belgenin de Kuruma verilmesi talep edilecektir.
Borçlanma işlemi, 3201 sayılı kanunda yapılan değişiklik nedeniyle müracaat tarihinde geçerli olan asgari ücret ile azami ücret arasından kişilerin tercih edecekleri bir matrah üzerinden yüzde 32 prim ödemesi şeklinde olacaktır.
Her alanda yapılan borçlanma işlemlerinde olduğu gibi bu borçlanma hakkının da sosyal güvenlik sistemimize ciddi bir yük getireceği kaçınılmaz görünüyor. Ancak, TBMM’de alınan bu kararın, meclisin iradesine saygı göstererek, borçlanma işlemi yapabilecek olan göçmen vatandaşlarımıza hayırlı olmasını diliyoruz.

(Kaynak: Türkiye Gazetesi | 08.06.2008)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.