Tavanı Aşan Kazançtan Kesilen Prim Nasıl Geri Alınabilir? / Ahmet Kıvanç

Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) yatırılan, tavanı aşan primler geri alınabilir. Primi geri alabilmek için yazılı talepte bulunmak gerekir. Talep etmeyenlere iade yapılmaz. Fazla ödenen primlerin iadesinde on yıllık zaman aşımı uygulanır. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç, tavanı aşan primlerin nasıl geri alınabileceğini yazdı

Sosyal güvenlik primi, brüt asgari ücret ile bunun 7.5 katı arasındaki kazanç üzerinden ödeniyor. Buna göre, 2020 yılında prime esas kazanç 2943 TL ile 22.072 TL arasında olabilir. Hizmet akdiyle bir işverene bağlı olarak çalışanların (4/a’lılar) brüt ücretlerinden işçi adına yüzde 14 prim kesiliyor. Bunun 9 puanı malullük, yaşlılık, ölüm aylığı için, 5 puanı da genel sağlık sigortası (GSS) için kesiliyor. İşçi adına ayrıca İşsizlik Sigortası Fonu’na da yüzde 1 oranında prim kesintisi yapılıyor. Sadece bir işverene bağlı olarak çalışanların tavanı aşan kazançlarından sosyal güvenlik primi kesintisi yapılmaz.

Ancak, mevzuat 4/a’lıların aynı anda birden fazla işverene bağlı olarak çalışmasına olanak sağlıyor. İşveren de kabul ederse 4/a’lı kişi birden fazla işverene bağlı olarak çalışabiliyor. Avukatlar, danışmanlık hizmeti verenler, doktorlar yaygın olarak birden fazla işverene bağlı çalışan grubu oluşturuyor.

Her işveren, ödediği brüt ücret üzerinden vergi ve sosyal güvenlik primi kesintisini kendisi yapıp yatırıyor. Birden fazla işverene bağlı çalışan kişilerin hizmet süreleri ayda 30 günü geçemez. Örneğin 2020 yılında aynı ayda A işverenine bağlı 30 gün, B işverenine bağlı 20 gün çalışan kişinin o aydaki prim günü 30 olarak kabul edilir. İki ayrı işverenden ödenen ücretlerin toplamı ise prime esas kazancı oluşturur.

Buna karşılık, aynı ay A işvereninden 15 bin, B işvereninden de 10 bin lira brüt ücret alan kişinin o aydaki prime esas kazancı 25 bin TL değil, 22.072 TL olarak kabul edilir.

Emekli aylığı hesaplamaları, bu kazanç üzerinden yapılır. Tavanı aşan tutar ne kadar olursa olsun emekli aylığı hesabında dikkate alınmaz.

TAVANI AŞAN KISMIN PRİMİ GERİ ALINABİLİR

Prime esas kazanç tavanını aşan tutarlar için sigortalı adına yatırılan sosyal güvenlik primleri ve işsizlik sigortası primleri iade edilir. 2020 yılı için 22.072 TL’lik tavan üzerinden sigortalı adına aylık 3.090.30 TL sosyal güvenlik primi, 220.70 TL de işsizlik sigortası primi olmak üzere toplam 3 bin 310 TL kesilir.

Yukarıdaki örneğimizde yer alan, aynı anda iki işverenden ayda 25 bin lira brüt ücret kazanan 4/a’lı kişi için ise 3500 TL sosyal güvenlik primi, 250 TL de işsizlik sigortası olmak üzere 3 bin 750 lira prim kesintisi yapılır. Tavanı aşan (25.000-22.072=2.928) tutar üzerinden yapılan yüzde 15 oranındaki prim kesintisi olan 439 lira iade edilir.

Tavanı aşan tutar için işverenden de prim kesintisi yapılmasına rağmen, sadece işçi payına düşen primler iade edilir.

TALEP ETMEYENE İADE YAPILMAZ

Tavanı aşan kazançlardan kesilen işçi primlerinin iade edilebilmesi için işçinin dilekçe ile talepte bulunması gerekir. İşçi talep etmediği takdirde SGK kendiliğinden ödeme yapmaz. Talebin sosyal güvenlik il müdürlüğü veya sosyal güvenlik merkezine yapılması gerekir. SGK, dilekçe verilen tarihi izleyen ay içinde bir defada ödeyerek iade işlemini gerçekleştirir.

ZAMAN AŞIMI ON YIL

Prim iadesinde on yıllık zaman aşımı uygulanıyor ve iade işlemi faizsiz olarak yapılıyor. Daha önce tavanı aşan tutarlardan prim ödemesi bulunanlar son on yıllık süredeki tutarların iadesini isteyebilirler.

Tavanı aşan kazançlardan prim kesintisi yapılmaya devam edenler, diledikleri zaman dilekçe vererek iadesini isteyebilirler. Faiz uygulanmadığı için, iade talebinin gecikmeden yapılmasında yarar bulunuyor.

Bir kere daha altını çizmekte yarar var. Aynı işverenden alınan brüt ücret prime esas kazanç tavanını (2020 yılı için 22.072 TL) aşsa bile, iade söz konusu olmaz. Çünkü, aynı işverenden alınan ücretlerin tavanı aşan kısmından prim kesintisi yapılmaz.

İŞVEREN PRİMİ YATIRMAMIŞSA İADE YAPILMAZ

Tavanı aşan tutarın priminin iade edilebilmesi için işverenin SGK’ya primi yatırmış olması gerekiyor. İşveren aylık prim bildirimini yapmış ama primi yatırmamış ise iade yapılamaz.

EMEKLİ OLAMAYANLAR TOPLU ÖDEME ALABİLİR

Yaşlılık aylığı bağlanması için gereken yaş şartını yerine getirdiği halde yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanamayanlar, primlerini topluca alabilirler. Tavanı aşan tutarların prim iadesi hemen yapılabilirken, toplu ödeme emeklilik yaşının doldurulduğu tarihte yapılabilir. Örneğin, Ocak 1996 tarihinde sigortalı çalışmaya başlayan erkek sigortalı 5825 prim günüyle 56 yaşında emekli olabilir. Bu kişi 56 yaşına geldiğinde sadece 3000 prim günü var ise toptan ödeme talebinde bulunabilir.

Malullük, yaşlılık ve ölüm aylığı için 4/a’lı çalışanlardan yüzde 14, 4/b’lilerden ise yüzde 20 oranında kesinti yapılır. Toptan ödemede sadece malullük, yaşlılık, ölüm (MYÖ) aylığı için kesilen bu primler iade edilir. İşverenden kesilen MYÖ primleri ile işçi ve işverenden kesilen genel sağlık sigortası (GSS) primleri iade edilmez.

Toplu ödeme konusu primler güncelleme katsayısı ile güncellenerek ödenir.

(Kaynak: Haber Türk | 24.02.2020)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.