Çalışmazlık ve İş Kazası Bildiriminden Evde Doğuma Kadar Yeni SGK Çözümleri / İsa Karakaş

Hastalık, iş kazası, meslek hastalığı ve analık sigortaları SGK uygulamasında kısa vadeli sigorta kolları kapsamında yer almaktadır. Bu kapsamdaki uygulamalar ile sigortalının çalışmaya başlar başlamaz oluşabilecek risklere karşı kendisine veya yakınlarına koruma sağlanmaktadır. İşverenlerin bu sigorta kolları kapsamında istirahat ve çalışmazlık bildirimi, iş kazası ve meslek hastalıklarının bildirimi gibi bir çok yükümlülüğü bulunmaktadır. Belirtilen yükümlülükler konusunda yaşanan tereddütlerle ilgili SGK tarafından öngörülen yeni çözümler yine ilk defa bu yazımızda çeyrek asrı aşan sosyal güvenlik tecrübe ve uzmanlığımızla irdelenmiştir.

Evde doğumlarda iş göremezlik ödeneğinin ödenmesi

Analık sigortası kapsamındaki kadın sigortalıların evde doğum yapması nedeniyle sağlık hizmet sunucusu tarafından doğum sonrasına ait istirahat raporunun düzenlenemediği durumlarda sigortalı adına geçici iş göremezlik ödeneğinin ödenip ödenmeyeceği hususunda tereddütler yaşanmaktadır.

Bu tereddütlerle ilgili olarak doğumu erken veya süresinde sağlık hizmet sunucusu dışında yapan sigortalılara, doğum öncesine ait istirahat raporunun sağlık hizmet sunucusu hekimi tarafından düzenlenmesi şartıyla, doğum bilgisinin doğum raporundan veya Kimlik Paylaşım Sisteminden tespit edilmesi durumunda doğum öncesi ve sonrası için hak ettiği geçici iş göremezlik ödeneğinin tamamının e-Ödenek uygulamasındaki "tahsilat/tediye işlemleri" menüsünden yapılması öngörülmüştür.

İş kazası provizyonlarının incelenmesi

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile sağlık hizmet sunucularına iş kazası ve meslek hastalıklarının Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesi yükümlülüğü getirilmiştir.

Sağlık hizmet sunucuları/işverenler tarafından SGK’ya iş kazası bildiriminde bulunulmadığının tespit edilmesi hâlinde sağlık hizmet sunucusuna/işverene idari para cezası uygulanmaktadır. Bu konuda bundan sonra daha fazla hassasiyet gösterilerek buna göre, sağlık hizmet sunucusundan iş kazası provizyonu olduğu hâlde işverenden iş kazası bildirimi bulunmayan durumlarda, iş kazası provizyonunun ihbar kabul edilerek gerekli yazışmaların yapılması ve neticesine göre iş kazası tespit sürecinin işletilmesi yönünde işlem yapılacaktır.

Ödeneğe esas kazancın tespiti

e-Ödenek uygulamasında ödeme işlemleri esnasında işveren tarafından bildirilen kazançlar esas alınarak belirli kurallar dâhilinde ödeneğe esas kazanç hesabı yapılmaktadır. Ancak özellikle toplu iş sözleşmesi bulunan iş yerlerinde istirahatli olunan dönemlerde sigortalının gerçek ücreti yerine, sigortalıya hastalık sigortası kapsamında SGK tarafından ödenmeyen istirahatin ilk iki günü için ücret ve sigortalının kazancının kurumca ödenmeyen 1/3'lük kısmının da toplu iş sözleşmesi gereğince işveren tarafından sigortalıya ödenmesi ve buna ilişkin bildirimin gerçek kazanç gibi görünmesi durumunda, sigortalının sonraki dönemde aldığı raporlara ait ödeneğe esas kazancın olması gerekenden yüksek hesaplanmasına sebep olduğu anlaşılmıştır.

Bu gibi durumlarda ilgili iş yeri ile yazışma yapılarak sigortalının gerçek günlük kazancına ait bilgi istenilecek ve işveren tarafından bildirilen bu kazanç esas alınarak geçici iş göremezlik ödeneğinin ödenmesi işlemi yapılacaktır.

Çalışılmadığına dair bildirim ve idari para cezası uygulaması

(4/1-a) kapsamındaki sigortalılara geçici iş göremezlik ödeneklerinin ödenebilmesi için işverenlerce istirahat süresince iş yerinde çalışılmadığına dair bildirimin yapılması gerekmektedir. İstirahatin bittiği tarihin içinde bulunduğu aya ait aylık prim ve hizmet belgesinin verileceği son güne kadar bildirim yapılabileceğinden geçici iş göremezlik ödeneğinin ödenebilmesi için bu tarih beklenecektir. 

Bu tarihten önce çalışılmadığına dair bildirimin yapılması veya çalışılmadığına dair bildirim süresinin geçmiş olmasına rağmen mevzuatta belirtilen yöntemlerle bildirimin yapılmamış olması durumunda ise gerekli müstahaklık şartlarının varlığı hâlinde geçici iş göremezlik ödenekleri ödenecektir. Bununla birlikte çalışılmadığına dair bildirimin yapılmaması ve sigortalı adına 30 gün prim bildirilmesi veya “01-İstirahat” hariç olmak üzere istirahat süresi ile uyumlu olmayacak şekilde prim bildirilmesi hâlinde geçici iş göremezlik ödeneği, çalışılmadığına dair bildirim yapılıncaya kadar ödenmeyecektir.

Geçici iş göremezlik ödeneğine esas tüm vaka türleri için çalışılmadığına dair bildirim işleminin herhangi bir yöntemle yapılmaması hâlinde, idari para cezasının uygulanması gerekmektedir. Sigortalı adına 30 gün prim bildirilmesi veya istirahat süresi ile uyumlu olmayacak şekilde prim bildirilmesi ya da "süresi dışında çalıştı" bildiriminin yapılması nedeniyle geçici iş göremezlik ödeneğinin ödenmemesi de idari para cezası uygulanmasına engel değildir. Bunun yanı sıra, e-Ödenek uygulamasında bazı durumlarda süresi içinde çalışılmadığına dair bildirim yapılmayan raporlar, uygulamanın “Ceza Uygulanacak Raporlar” menüsünde görüntülenememektedir. Bu nedenle idari para cezası uygulanmasını gerektiren durumlarda söz konusu menüye raporun düşüp düşmediğine bakılmaksızın işlem yapılması öngörülmüştür.

(Kaynak: Türkiye Gazetesi | 17.02.2020)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.