SGK Gelir İlk Peşin Değerleri Nasıl Hesaplanır / Abdülhalim Eke

SGK  İLK PEŞİN DEĞER HESAPLAMA YÖNTEMİ

Yasal Dayanak :

1-Kanun 5510 md.17,19,22

2-Tebliğ  RG. 28.09.2008  İş Kazası Ve Meslek Hastalığı Sigortası Bakımından İşverenin, Üçüncü Kişilerin Ve Sigortalıların Sorumluluğu İle Peşin Sermaye Değerlerinin Hesaplanmasıyla İlgili İşlemler  Hakkında Tebliğ     Md.9 ve 10

3- 2018/38 sayılı genelge (Eski genelgelerin yerini almıştır.)

Gelir Bağlamaya Esas Kazanç;

Sigortalının iş kazası geçirdiği tarihten önceki üç ay içinde SGK’ya bildirilen prime esas kazançlar esas alınır. İş kazası geçirilen ay kazancı nazara alınmaz. Ancak sigortalı işe ilk kez kaza geçirdiği ay girmişse nazara alınır.

Örnek 2 Şubat 2020 tarihine işe girmiş bir işçinin 07.02.2020 tarihinde bir iş kazası geçirmiş ise sadece Şubat ayı kazancı Örnek günlük brüt 100TL bildirim yapılan gün sayısı 6 gün 100*30= 3.000TL aylık SPEK üzerinden hesaplama yapılır. Ancak aynı sigortalı işyerinde 3 yıldır çalışmakta ise Bu defa;

Ocak 2020  30 gün                                                        3.000

Aralık 2019 10 gün (20 gün ücretsiz izin veya rapor)  1.000

Kasım 2019 30 gün                                                       3.000

Toplam        70 gün                                                       7.000TL.

Bu kazanç 7.000/gün sayısı 70 gün= 100*30 gün  = 3.000 SPEK olmaktadır.

İstisna :

5510 md. 17 “…           4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi gereği sigortalı sayılanların ödenek veya gelire esas günlük kazançlarının hesabında:

1. a) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki arızi ödemeler dikkate alınmış ise ödenek ve gelire esas alınacak günlük kazanç, ücret toplamının ücret alınan gün sayısına bölünmesiyle hesaplanacak günlük kazanca, % 50 oranında bir ekleme yapılarak bulunan tutardan çok olamaz.”

 

AYLIK GELİRİN HESABI     (KENDİSİ KAZA GEÇİREN KİŞİ)

Örnek olayda sigortalının sürekli iş göremezlik oranı  % 30 olarak belirlenmiştir. 

   Prime Esas Kazanç   X   Gelir Bağlama Oranı X Sürekli İş Göremezlik Oranı= Gelir

                3.000          X          % 70                     X   % 30                                      =  630 TL.

 

İLK PEŞİN DEĞERİN İLK ZAMMININ EKLENMESİ

 SGK’ NIN 2018/38 sayılı genelgesinin ikinci kısım birinci bölüm sh. 19

Bu şekilde hesaplanan gelir, günlük kazanç hesabına giren son takvim ayı itibariyle hesaplanan gelirdir. Sigortalının son takvim ayı itibariyle hesaplanan gelirinin gelir başlangıç tarihine kadar Kanunun 55 inci maddesine göre arttırılmasında, son takvim ayı ve gelir başlangıç tarihi dikkate alındığından, gelir hesabına esas olan son takvim ayının ait olduğu dönemde gelir/aylıklara yapılmış olan artışlar uygulanmayacaktır.

Hem son takvim ayının hem de gelir başlangıç tarihinin ilk altı aylık dönemde olması halinde ilk altı aylık döneme ait artış verilmeyecek, son takvim ayının ilk altı aylık dönemden önce, gelir başlangıç tarihinin ilk altı aylık dönemde olması halinde ise ilk altı aylık döneme ilişkin artış uygulanacaktır.

Son takvim ayı ile gelir başlangıç tarihinin ikinci altı aylık dönemde olması halinde ise ilk ve ikinci altı aylık döneme ait artış verilmeyecek, son takvim ayının ikinci altı aylık dönemden önce, gelir başlangıç tarihinin ikinci altı aylık dönemde olması halinde sadece ikinci altı aylık döneme ilişkin artış uygulanacaktır.

Örnek 1: Sigortalının son takvim ayı 2018/Aralık ayı, gelir başlangıç tarihinin ise 1/6/2019 olması halinde, son takvim ayı itibariyle hesaplanan gelire 2019/Ocak dönemine ilişkin aylık artışı uygulanacaktır.   Bu sigortalının son takvim ayının 2019/Ocak olması halinde ise son takvim ayı itibariyle hesaplanan gelire 2019/Ocak dönemine ilişkin artış uygulanmayacaktır.

Örnek 2: Sigortalının son takvim ayı 2018/Haziran ayı, gelir başlangıç tarihinin ise 1/8/2018  olması  halinde,  son  takvim  ayı  itibariyle  hesaplanan  gelire,  2018/Ocak  artışı uygulanmayacak olup, sadece 2018/Temmuz dönemine ilişkin aylık artışı uygulanacaktır. Bu sigortalının son takvim ayının 2018/Temmuz olması halinde ise, son takvim ayı itibariyle hesaplanan   gelire   2018/Ocak   ve   2017/Temmuz   dönemine   ilişkin   aylık   artışları uygulanmayacaktır.

 Örnek hesaplamamızda geçici iş göremezlik ödemesinin 15.10.2020 tarihinde bittiği sigortalının 30.10.2020 tarihinde başvurması halinde gelir 01.11.2020 tarihinden başlayacaktır. Gelir hesabına esas alınan son ay olan Ocak ilk 6 ayda  kaldığından Temmuz 2020 zammı uygulanarak artırılacaktır. Temmuz 2020 SGK emekli zammı % 10 olması halinde hesaplanan 630TL gelir % 10 artırımla 630*1,1= 693 TL bir ayda ödenmesi gereken gelir tutar olacaktır.

 

BAĞLANACAK GELİRİN İNDİRİLDİĞİ DURUMLAR

Örnek olayda sigortalı işçinin % 40 kusur olması halinde 5510 md.22 uyarınca bir indirime gidilmektedir.

2018/38 sayılı genelgede sh  27 vd. “…Sigortalının hekim tavsiyelerine uymaması halinde bağlanan geliri, kusur derecesine göre en fazla 1/4’üne, ağır kusuru halinde ise yine kusur derecesine göre 1/3’üne kadar eksiltilecektir.

Örnek 1: Sigortalının Kanunun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre

ağır  kusuru  yüzünden  iş  kazasına  uğradığı  ve    %  55  oranında  ağır  kusurlu  olduğu

varsayılmıştır. Bu durumda, gelirin en fazla 1/3’inden kusur oranında indirim yapılacak olup, gelirden yapılacak indirim oranı;

Gelir başlangıç tarihindeki gelir: 344,98 TL

Gelirden yapılacak indirim miktarı: 344,98/3= 114,99 TL = 114,99 x % 55 = 63,24 TL

veya kısaca % 55/3 = % 18,33 x 344,98 = 63,24 TL

İndirim sonrası gelir: 344,98 – 63,24 = 281,74 TL olacaktır…

 

Örnek Olayda % 40 kusurlu bulunan sigortalı için hesaplanan 693TL gelirin/3=231TL*0,40= 92,40TL indirilerek   693,00-92,40= 606,60TL bir ayda ödenecek gelir olacaktır.

 

İLK PEŞİN DEĞERİN HESABI

Bağlanan aylık gelirin yıllık tutarını bulmak için 12 ile çarpılır. Bulunan yıllık tutar gelir bağlamaya esas alınan peşin değer cetvellerinden bulunan yaş karşılığı değer ile çarpılır.

Yaş hesabı gelir bağlama tarihindeki yaş olup, 6 aydan az olan süreler bir önceki, 6 aydan fazla olan bir sonraki yaşa yuvarlanır. Örneğin 35 yaş 5 ay 10 gün için yaş 35 olarak esas alınır.

2018/38 sayılı genelgenin eki sh 478 TRH 2010 yaşam tablosuna göre hazırlanan 6 nolu tablo olan kendisine gelir bağlacak tablosundan bakılarak 35 yaş karşılığı 1.828,45 ile çarpılır.

(Ancak 1.10.2008 öncesi için PMF tablolarına göre, 1.10.2008 tarihinden 25.09.2012 tarihine kadar  CSO tablolarına göre hesap yapılır (2018/38 sayılı genelge sh.273 Onuncu bölüm)  İlgili tablolar ayrı ayrı 2018/38 sayılı genelge ekinde  bulunmaktadır.)

Örnek olayın peşin değer hesabı

Ödenen ilk gelir 600,60*12 ay= yıllık tutar 7207,2 TL 35 yaş için peşin değer çarpanı 1.828,45= 13178005/100 ( bu tutarın  100’e bölünmesi gerekir, Tebliğ md.9/4 )   131.780TL  ilk peşin değer olarak hesaplanabilmektedir.

Not: Ölümde SPEKx%70= Hesaplanan gelir hak sahipleri paylarına göre dağıtılır. Örnek çocuksuz  ve çalışmayan eş için % 75, 1 çocuklu eş için eşe % 50, çocuğa % 25 pay ayrılarak aynı yöntemler ile peşin değer cetvellerinden uygun olandan eş için ayrı, kız veya erkek çocuklar için ayrı belirlenen tablolara bakılır.

(Kaynak: Ali Tezel | 12.02.2020)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.