İşveren Alacaklarımı Kafasına Göre Taksitlendirebilir Mi? /Hüseyin İrfan Fırat

SORU: Küçülme var diyerek işten çıkarıldım. 2014 yılından beri aynı şirkette çalışıyordum, dün akşam iş çıkışı ekonomik sıkışıklık nedeni ile işime son verileceği bilgisini aldım. Fesih bildirim tebligatı hazırlamışlar ve hak ettiğim tazminatlarımın taksitlendirilerek tarafıma ödeneceğini bildirmişler, ben bu belgeyi imzalamış olduğum halde taksitli olarak değil de taksitsiz peşin tazminatımı alabilir miyim? Veya işveren kafasına göre taksitlendirebilir mi, bu taksitlendirmeden faiz hakkım doğar mı?

YANIT: İçinde bulunduğumuz dönem ne yazık ki işten çıkarmaların, ödenmeyen ya da takside bağlanan işçilik haklarının çok yoğun görüldüğü bir dönem. Sizin örneğiniz de bu yaşanılanlara somut bir örnek. Sorunuzun yanıtına gelecek olursak;
İşçinin iş ilişkisinden doğan tüm işçilik alacakları (ihbar, kıdem, yıllık ücretli izin vb.) iş ilişkisinin sona erdiği tarih itibariyle kendisine nakden ve defaten (bir seferde) ödenmelidir.

Ancak işverenlerin özellikle de içinde bulunduğumuz ekonomik kriz dönemi gibi dönemlerde ödeme güçlüğü gerekçesiyle işten çıkardıkları işçilerine taksitli ödeme, hatta çek senetle ödeme gibi tekliflerde bulunduğunu biliyoruz. Öncelikle şunu belirtmeliyiz ki işçinin böyle bir teklifi kabul etmek zorunluluğu yoktur. Yani işçi, alacaklarının nakden ve defaten ödenmesini talep edebilir ve işveren bu durumda ödemeyi iş ilişkisinin sonlandığı tarihte yapmalıdır. İşçi bu talebi karşılanmadığı takdirde alacakları için yasal süreç başlatabilir. Bu sürece gecikme faizi de dâhildir.

Buna karşın yukarıda da belirttiğimiz gibi ödeme güçlüğü gerekçesi karşısında işçiler ne yazık ki işverenden gelen bu tür taleplere razı olmaktadırlar. Sizin durumunuzun da böyle olduğu anlaşılıyor. Siz şayet işverenle taksitlendirme konusunda bir protokol, yani yazılı anlaşma yaptıysanız ve bu kendi iradeniz içinde gerçekleşti ise (yani sizi kandırarak veya zorla böyle bir protokol imzalatmadı iseler) bu karşılıklı anlaşma ile gerçekleştiğinden tek taraflı bir uygulama olmuyor. Siz taksitlendirmeyi kabul etmiş oluyorsunuz. Konuya ilişkin bir Yargıtay kararı aşağıdaki gibidir.

“Kural olarak kıdem tazminatının hak kazanıldığı anda ve peşin olarak ödenmesi gerekir. Kıdem tazminatının taksitler halinde ödenmesi ancak işçinin onayı ile olanaklıdır. Kıdem tazminatının taksitler halinde ödenmesini kabul eden işçi, bu konuda iradesinin fesada uğratıldığını (Hataya düşürüldüğünü, hile ile kandırıldığını veya tehdit edildiğini) ileri sürüp kanıtlamadığı sürece faiz hakkından vazgeçmiş sayılmaktadır.” (Yargıtay 9. HD, 10.12.2012 Tarih, 2010/ 29003 E, 2012/ 41844)

Bununla birlikte siz taksitlendirmeyi kabul etmiş olsanız dahi işveren ödeme planına uygun davranmaz, yani taksitleri zamanında ödemez ise protokol ortadan kalkar ve işçinin alacağın tamamı için faiz hakkı da doğar. Konuya ilişkin bir yargı kararı özetini aşağıda sunuyorum;
“Borcun taksitle ödenmesi konusunda yapılan anlaşma aksi öngörülmemişse, kural olarak, işçinin faiz talebinden vazgeçtiğini kapsar. Ancak, bu sonuç işverenin taksit anlaşmasına uygun hareket etmesine bağlıdır. İşverenin taksitlerden birini zamanında ödememesi halinde işçinin faizle ilgili feragati geçersiz hale gelir ve yalnızca ödenmeyen taksit için değil, bütün alacak için faiz talep hakkı doğacaktır. Bu halde ödenmiş olan önceki taksitlerin öncelikle faiz ve masraflara mahsubu gerekecektir. Kuşkusuz taksit sözleşmesinin işçinin serbest iradesi ile meydana gelmiş olması gerekir.” (9.Hukuk Dairesi Esas: 2009/49361 Karar: 2010/3057)

Özetle işçinin işverenden gelecek taksitlendirme talebini kabul zorunluluğu yoktur. Bu durumda zamanında ödenmeyen hakları için faiz hakkı doğar (Kıdem ve diğer alacaklarda faiz oranları farklıdır). Şayet taksitlendirme işçinin özgür iradesi ile gerçekleşmişse ve protokolde aksi bir madde yoksa faiz hakkı da yoktur. Bu hak ancak işverenin taksitlerden birini dahi ödememesi koşulunda ortaya çıkar. Ayrıca taksitlendirme protokolü bozulacağından işveren borcun tamamını ödemek zorunda kalır.

(Kaynak: Birgün | 29.11.2019)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.