İşveren 2 Günlük Rapor Alanın Ücretini Ödemek Zorunda Mı? / Ahmet Kıvanç

Kış yaklaşırken grip, soğuk algınlığı gibi sebeplerle hastalıklar da çoğaldı. Bir iki günlük rapor alanlar, ay sonunda ücretlerinin eksik yatması nedeniyle şaşkınlık yaşıyor. Rapor kullanan okurlarımızdan bu yönde sorular geliyor. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç, sizlerden gelen soruları yanıtladı.

Soru: Eşim özel bir şirkette çalışmaktadır. Fakat devlet hastanesi, özel hastane veya sağlık ocağından alınan 1 veya 2 günlük raporları kabul etmeyip maaşlarından kesiyorlar. Bunun yasadaki durumu nedir? Bu konu hakkında bizleri bilgilendirebilir misiniz? (Süleyman D.)

Yanıt: Süleyman Bey, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK),5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 18. maddesinin 1. fıkrası (b) bendi uyarınca, kurumca yetkilendirilen hekim veya sağlık kurullarından istirahat raporu alınmış olması şartıyla raporun üçüncü gününden başlamak üzere geçici iş göremezlik ödeneği verir. İşveren, ilk iki gün için ücret ödemek zorunda değil. Bu nedenle uygulamada, bazı işverenler bu sürelerin ücretini tam olarak öderken, bazı işverenler 1 veya 2 gün rapor alanların o günlere ait ücretini ödemiyor. İşveren, ücret ödemediği günler için sigorta primi de yatırmaz. Sendikalı işyerlerinde ise toplu iş sözleşmeleri ile yılda belli bir süreye kadar olan istirahatlı günler için ücretler tam ödenebiliyor.

PRİM GÜNÜ EKSİK OLANLAR NASIL EMEKLİ OLABİLİR?

Soru: Babamın emekliliği ile ilgili herkes ayrı bir şey söylüyor. Babam 27.05.1961 doğumlu, ilk SSK başlangıcı 01.05.1993. Şu anda 2674 gün primi bulunuyor. 18 ay askerlik yapmış, borçlansak en yakın ne zaman emekli olur? (Tahir Yılmaz)

Yanıt: Tahir Bey, babanız SSK’dan normal emeklilikte 25 yıl sigortalılık, 5675 gün ile 54 yaşa tabi. Yaşını doldurmuş ancak prim günü yetersiz olduğu için bu yolla emekli olamaz. Babanız için ikinci yol ise 3600 prim günüyle 60 yaşında eksik aylıkla emekliliktir. 540 günlük askerlik borçlanmasını yaptıktan sonra isteğe bağlı sigorta dilekçesi verip, 386 gün prim ödeyerek toplam prim gün sayısını 3600 güne tamamlayabilir. Askerlik borçlanması için en düşük prim üzerinden 14 bin 736 TL ödemesi gerekir. İsteğe bağlı sigorta için de 13 ay boyunca, bugünkü asgari ücret üzerinden aylık 819 lira prim yatırır. Bu yolla 27 Mayıs 2021 tarihinden itibaren emekli olabilir.

Gerek askerlik borçlanması, gerekse isteğe bağlı sigorta için yapacağı prim ödemelerini, bağlanacak emekli aylığı ile birkaç yıl içinde telafi eder. 

HASTALIK NEDENİYLE MALÛL AYLIĞI İÇİN BAŞVURU SÜRESİ

Soru: 2012 yılında lenfoma tedavisi aldım, fakat bu yıl mart ayında hastalığım yeniden nüksetti. Halen tedavi görüyorum, bir süre önce kemoterapiye başladım. Bir yakınımın tavsiyesiyle ağır hastalığa yakalananlara malûl aylığı bağlanması ile ilgili yazınızı okudum. İkamet ettiğim Kırıkkale SGK’ya başvurduğumda beni en son çalıştığım işyerinin bulunduğu Ankara SGK’ya yönlendirdiler. Dilekçemi ve evrakları verdim, ama görevli memur bu uygulamadan haberi olmadığını söyledi. Yanlış bir yol mu izlediğimi düşünmeye başladım. Aydınlatırsanız sevinirim. (Yasin Tekel)

Yanıt: Yasin Bey, kanser başta olmak üzere bazı ağır hastalıklara yakalanan sigortalılara, en az 12 aydan başlayarak malûl aylığı bağlanıyor. Lenfoma bu hastalıklar arasında yer alıyor. Aylık bağlanabilmesi için hastalık tanısı konulduktan itibaren bir yıl içinde SGK’ya başvurmak gerekiyor. Malûl aylığı bağlanabilmesi için ayrıca en az 10 yıl sigortalı olma ve 1800 gün prim ödeme koşulu aranıyor. Başkasının bakımına muhtaç derecede ağır hastalarda on yıllık sigortalılık süresi aranmaz, sadece 1800 gün primi olup olmadığına bakılır. Bu koşulları sağlıyorsanız, malul aylığı bağlanmaması için bir sebep bulunmuyor.

EKSİK PRİM GÜNLERİNİ TOPLUCA ÖDEMEK MÜMKÜN MÜ?

Soru: Babam 63 yaşında, sigorta primi eksik olduğundan emekli olamıyor. Askerlik borçlanmasını saydığımızda bile 800 günü eksik kalmakta. Kalan prim borçlarını tek seferde ödeyebilir miyiz, yoksa emeklilik için prim gününü doldurmaktan başka çaremiz yok mu?  SGK’daki görevliler ancak prim günü dolarsa emekli olabileceğini söylediler. Ama başkaları da prim tutarını bankalar üzerinden ödeyip emekli olabileceğini söyledi. O yüzden sağlıklı bir bilgi alamadık. Babamın en azından ömrünün kalan zamanı için rahat bir emeklilik hayatı yaşamasını istiyorum. O yüzden bu şekilde toplu ödeme mümkünse bunu yapmak istiyorum.  (Aziz B.)

Yanıt: Aziz Bey, detaylı bilgi vermemişsiniz ama yardımcı olmaya çalışacağım. Babanızın sigorta girişi 8 Eylül 1999 tarihinden önce ise 3600 prim günüyle SSK’dan emekli olabilir. SSK’dan emekli olabilmesi için 3600 günün doldurulduğu tarih itibarıyla son 2520 prim gününün yarıdan fazlasının SSK statüsünde geçirilmesi gerekir. Eğer bugüne kadarki çalışmalar SSK statüsünde ise askerlik borçlanmasından sonra kalan 800 günü isteğe bağlı sigorta ile tamamlayabilir. Prim gününü doldurduğu tarihte de emekli aylığı bağlatabilir. Primlerin bankadan kredi çekerek topluca ödenmesi, BAĞ-KUR prim borcu olanlar için söz konusudur. BAĞ-KUR prim borcu yok ise isteğe bağlı sigorta ile tamamlaması gerekir.

ŞİRKET KAYITLARIYLA BAĞ-KUR TESCİLİ YAPILABİLİR Mİ?

Soru: 26.05.1982 doğumluğum. 09.08.2004 tarihinden itibaren sigortalıyım. 22.08.2003'de bir ortağımla şirket kurdum, sonra da battık. Hiç BAĞ-KUR kaydım olmadı. Şirket kapatma sürecinde 09.08.2004’de SSK’lı olarak başka bir yerde işe başladım. Sorum şu, geçmiş dönem BAĞ-KUR kaydı yaptırmak için şirket evraklarımla gitsem emekliliğime bir faydası olur mu? Böyle bir hakkım var mı? (Mustafa E.)

Yanıt: Mustafa Bey, 1 Ekim 2008 tarihinden önce BAĞ-KUR kaydı bulunmayanların vergi, oda, sicil kayıtları ile BAĞ-KUR tescili yaptırma imkânı bulunmuyor. Diğer taraftan sigorta başlangıcınız 22 Ağustos 2003 olarak kabul edilse bile emeklilik koşullarınız değişmez. SSK’dan (4/a) 7000 prim günüyle 60 yaşında emekli olabilirsiniz. Priminiz yetersiz kalırsa 25 yıl sigortalılık şartıyla 4500 prim günüyle de yine 60 yaşında emekli olabilirsiniz.

İŞVERENLE ANLAŞARAK İŞTEN AYRILAN İŞSİZLİK MAAŞI ALABİLİR Mİ?

Soru: 2009 yılından beri çalışmakta olduğum firmadan 2019 Haziran ayında işverenle karşılıklı anlaşarak ayrıldım. Ağustos ayında da kendi şahıs şirketimi kurdum ve halen faaliyetime devam ediyorum. Şu anda işsizlik maaşı için başvursam faydalanabilir miyim? (Okan G.)

Yanıt: Okan Bey, işsizlik maaşı alabilmek için en önemli koşullardan biri işçinin kendi istek ve iradesi dışında işsiz kalmasıdır. Karşılıklı anlaşarak ayrıldı iseniz işsizlik maaşını zaten alamazsınız. Bazen karşılıklı anlaşmakla birlikte işveren kendisi çıkartmış gibi kod işaretleyebiliyor. Bu durumda işsiz kaldığınız haziran-ağustos ayları arasındaki dönem için işsizlik maaşı alabilirdiniz. Fakat şu anda kendi işinizden dolayı sigortalı bulunduğunuz için işsizlik maaşı alamazsınız.

NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?

Soru: 03.12.1972 doğumluyum. Sigorta girişim 7.9.1995. Ödenen prim günüm 8451. 1994 yılında 8 ay kısa dönem askerlik yaptım. Sistemde emekli olabileceğim tarih 3.12.2027 görünüyor. Sorum şu, askerlik borçlanmasını kaç gün yapmalıyım? Sigorta girişim hangi tarihe gelir? Emeklilik tarihim ne olur? Sigorta primlerim hep tavandan yattı, emekli maaşım şu anda kaç TL civarındadır? (Oğuz D.)

Yanıt: Oğuz Bey, işe giriş tarihinize göre 2027 yılında 55 yaşında emekli olabilirsiniz.  Emeklilik yaşınızı öne çekebilmeniz için yaklaşık 14 aya ihtiyacınız var. Kısa dönem askerlik sürenizin tamamını borçlansanız bile emeklilik yaşınızı öne çekmeye yetmiyor. Emekli aylığınızın ne kadar olabileceğini e-devlet üzerinden, emeklilik yaşınıza baktığınız hizmetler menüsünden hesaplatabilirsiniz. Sizin adınıza başlangıçtan beri yatırılan primler sistemde görüldüğü için, yaklaşık emekli aylığınızı öğrenmeniz mümkün. 

Soru: Babam 01.11.1964 doğumlu, 01.07.1979 tarihinde normal sigorta girişi var. Fakat 1979 yılından 2008 yılına kadar hiç sigortalı çalışmadı. 1984 yılında 18 ay askerlik yaptı. Şu an 3345 prim gün sayısı mevcut. Sağlık durumu nedeniyle çalışmakta zorlanıyor. Nasıl emekli olabilir? (Nail Çiftçibaşı)

Yanıt: Nail Bey, babanız SSK’dan 3600 prim günüyle 60 yaşında emekli olabilir. Askerlik borçlanmasını yapmadı ise prim günlerini 3600’e tamamlayacak şekilde 150 gün borçlanması yeterli. Şayet 3450 günün içinde askerlik borçlanması da bulunuyorsa, eksik olan 150 günü isteğe bağlı sigorta ile de tamamlayabilir. Prim gününü 3600’e tamamladıktan sonra ilave prim ödemesine gerek yok. Kasım 2024’te emeklilik dilekçesi verdiğinde, 1 Aralık’tan geçerli olarak emekli aylığı bağlanır.

(Kaynak: Haber Türk | 02.11.2019)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.