Ev Kadınları Nasıl Emekli Olabilir? / Ahmet Kıvanç

Okurlarımızdan son zamanlarda vergi ve prim borçlarına yönelik yeni bir yapılandırm yasası çıkıp çıkmayacağına dair sorular geliyor. 2020-2022 yıllarını kapsayan Yeni Ekonomi Programı’nda (YEP),program süresi boyunca vergi alacaklarına ilişkin yapılandırmaya gidilmeyeceği belirtildi. Prim ve vergi borçlarında yapılandırmalar genellikle birlikte yapılıyor. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç, sizlerden gelen soruları yanıtladı

Soru: 1982 doğumlu ev kadını eşim 25 Aralık 2006 tarihinde SSK’lı olarak çalışmaya başladı. 2015 yılında doğum yaptıktan sonra çalışmayı bıraktı. Toplam 2083 prim günü bulunuyor. Emekli olabilmesi için nasıl planlama yapmalıyız? (Selçuk S.)

Yanıt: Eşiniz SSK’dan normal emeklilik için 7000 prim gününü tamamlarsa 58 yaşında; 4500 prim günü ile de 61 yaşında emekli olabilir. SSK’dan emekli olabilmek için, gerek 7000 günün, gerekse 4500 prim gününün ilk kısmında isteğe bağlı sigorta primi ödemeniz halinde, son 1261 gününde 4/a’lı çalışması gerekir. 720 günlük doğum borçlanmasını 4/a’lı çalışma sırasında veya 4/a’lı çalışmanın bitiminde yaparsa, bu süreler SSK’ya sayılır. SSK’dan emekliliği düşünüyorsanız doğum borçlanmasını şimdi değil, son 1261 günlük 4/a’lı dönemde yapın.

BAĞ-KUR’dan normal emeklilik için 9000 prim gününü tamamlarsa 58 yaşında, 5400 gün ile de 60 yaşında emekli olabilir. BAĞ- KUR’dan emekliliği tercih ederseniz, 4/a’lı çalışmaya gerek yok. Doğum borçlanmasını da isteğe bağlı sigorta döneminde yapabilirsiniz.

İsteğe bağlı sigorta süreleri 4/b’ye sayılır. İsteğe bağlı sigorta primini asgari ücret üzerinden öderseniz, aylık 819 TL ödemeniz gerekir. Daha yüksek emekli aylığı için prim tutarı 2019 yılı itibarıyla aylık 6 bin liraya kadar ödenebilir.

YÜKSEK EMEKLİ AYLIĞI İÇİN KAZANCINIZIN BORDROYA TAM YANSIMASINI SAĞLAYIN

Soru: 05.10.1976 doğumluyum. Sigorta başlangıcım 17.06.1991. Prim gün sayım 6800’ü geçmiş durumda. Şu anda asgari ücret alıyorum. Emekli maaşımın düştüğünü düşünüyorum. Doğru mu? Sizce ne yapmalıyım? (Zafer S.)

Yanıt: Zafer Bey, sigorta başlangıç tarihinizde 18 yaşından küçük olmakla birlikte, emeklilik yaşı ve prim gün sayısına ilişkin koşullarınız bu tarihe göre belirlenir. Buna göre, 25 yıl sigortalılık ve 5600 prim günüyle 53 yaşında emekli olursunuz. 25

yıllık sigortalılık süresi, 5 Ekim 1994 tarihinden başlar. Her ne kadar sigorta başlangıcınız 1991 ise de esas çalışmaya 2000 yılında başlamış görünüyorsunuz.

Emekli aylığının, prim gününü tamamladıktan sonra düşmesi 2000 yılından önce çalışması bulunup, 2008’den sonra düşük ücretle çalışmaya devam edenler için söz konusu. Bir örnekle açıklayayım. 2000 yılından önce 10 yıl çalışması bulunan bir kişi, prim gününü tamamladığında 2 bin 500 TL emekli aylığına hak kazandı diyelim. Bu kişi şu an asgari ücret ile çalışmaya devam ederse emekli aylığı 2 bin 500 TL’nin altına düşer. Ancak, prim ödemeleri sizin gibi 2000’den sonra olan kişilerin aylıkları 2000 öncesinde çalışanlara göre zaten düşük olacak. Üstelik 2000-2008 döneminde de asgari ücrete yakın ücretiniz varsa, çalışmaya devam ettiğiniz için ekstra bir düşüş olmaz. Diğer yandan çalışmaya devam ettiğiniz her yıl aylık bağlama oranınızda 2 puanlık artış olur. 2008 yılından sonraki çalışmalarda aylık bağlama oranı her 360 güne karşılık 2 puan artar. Elbette brüt ücretinizi artırırsanız emekli aylığınız daha da yükselir. Kazancınız bordroda eksik gösteriliyor ise tam gösterilmesini sağlamaya çalışın. İşyerinde çalışmaya devam ederken tam gösterilmesini sağlayamıyorsanız, işten ayrıldıktan sonra mutlaka hizmet tespit davası açarak hakkınızı arayın.

PRİM BORÇLARINA YAPILANDIRMA YASASI ÇIKACAK MI?

Soru: Bu aralar SGK prim borçları için af çıkacağı söyleniyor. Bu konuda bir bilginiz var mı? (Koray K.)

Yanıt: Koray Bey, 2020-2022 yıllarını kapsayan Yeni Ekonomi Programı’nda (YEP),program süresince vergi alacaklarına ilişkin yapılandırmaya gidilmeyeceği belirtildi. Benzer ifade 2020-2022 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Mali Plan’da da yer alıyor. İdare, YEP ve OVMP’ye göre 2022 yılına kadar vergi borçlarıyla ilgili bir yapılandırma yasası çıkmayacağı konusunda kendini bağladı.

İstisnalar olmakla birlikte prim borçları da genellikle vergi borçlarıyla birlikte yapılandırılıyor. Ancak gerek vergide gerekse sosyal güvenlik primlerinde tahsil edilemeyen alacak tutarı her geçen gün artıyor. Ülkenin içinde bulunduğu olağanüstü koşullar dikkate alındığında, mükellefleri rahatlatmak için yapılandırma yasası bir süre sonra kaçınılmaz hale gelebilir.

Önceki yıllarda çıkartılan yapılandırma yasalarında borcun anaparası tahsil edildi, gecikme faizi yerine enflasyon farkı alındı.

En son geçen yıl mayıs ayında çıkan yapılandırma yasasında ise ödemeyi peşin yapanlar için gecikme faizi yerine hesaplanan enflasyon farkında yüzde 90’a varan indirim yapıldı.

8 EYLÜL 1999 ÖNCESİ İŞE BAŞLAYIP DA EMEKLİ OLAMAYAN HERKES EYT’Lİ

Soru: Doğum tarihim 1977. 01.07.1995 tarihinde SSK’lı olarak çalışmaya başladım. Şu an 8200 prim günüm bulunuyor. Ne zaman emekli olabilirim? Ben de EYT’li sayılıyor muyum? (Emre K.)

Yanıt: Emre Bey, 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olarak çalışmaya başlayıp da henüz emekli olamamış kişilerin hepsi emeklilikte yaşa takılan (EYT) grubuna giriyor. İşe giriş tarihinize göre SSK’dan 25 yıl sigortalılık, 5750 prim günüyle 55 yaşında emekli olabilirsiniz. Prim gününüzü tamamlamış bulunuyorsunuz. Bundan sonra hiç çalışmasanız da 2032 yılında emekli olabilirsiniz.

25 YILLIK SİGORTALILIKTA 18 YAŞ ÖNCESİ ÇALIŞMALAR SAYILMAZ

Soru: 01.04.1978 doğumluyum. E- Devlet'teki SGK Tescil ve Hizmet Dökümü bilgilerimde işe başlama tarihim 15.12.1989 görünüyor. Rahmetli babamın söylediğine göre o dönemde 1 ay sigortam ödenmiş.

Bugüne kadar 7385 ödenmiş prim günüm bulunuyor. EYT eğer 25 yıl + prim günü şartıyla çıkarsa ne zaman emekli olabilirim? 25 yıl 1989'dan mı başlıyor yoksa 18 yaşı doldurunca mı başlıyor? Bu 25 yıl konusunu genel olarak açıklarsanız sevinirim. (Metehan D.)

Yanıt: Metehan Bey, EYT ile ilgili yasanın çıkıp çıkmayacağı veya nasıl çıkacağı henüz bilinmiyor. EYT’den bağımsız olarak sorunuzu yanıtlayacağım. 1989 yılında sigorta girişinizin yapıldığı tarihte her ne kadar 18 yaşından küçük iseniz de emekli yaşınız ve prim gününüz bu tarihe göre belirlenir. Buna göre, 5525 prim günü ve 52 yaşa tabisiniz. Ayrıca 25 yıl sigortalılık koşulu bulunuyor. 25 yıllık süre 1 Nisan 1996 tarihinden başlar. 25 yıllık sigortalılık koşulunu 2021 yılında yerine getirmiş olacaksınız.

ASKERLİK BORÇLANMASI EMEKLİLİK YAŞINI HANGİ DURUMDA ÖNE ÇEKER?

Soru: 15.01.1973 doğumluyum. 1990’da sigorta başlangıcım, 8000 gün primim var. Halen çalışıyorum. 1993’te askerlik yaptım. Askerliğimi borçlanırsam emeklilik yaşımı öne çekebilir miyim? (Cemil D.)

Yanıt: Cemil Bey, sigortalı olarak çalışmaya başladıktan sonra askere gidenler, askerlik borçlanması yaptıklarında sadece prim gün sayıları artar. Sigortalı çalışmaya başlamadan önce askere gidenler borçlandığı takdirde ise sigorta başlangıç tarihleri, borçlanma süresi kadar öne çekilir. Siz askerliği, işe başladıktan sonra yaptığınız için, askerlik borçlanması emeklilik yaşınızı öne çekmez.

BABANIZ 3600 PRİM GÜNÜYLE 60 YAŞINDA EMEKLİ OLABİLİR

Soru: Babam 20 Mart 1963 doğumlu. Sigorta başlangıcı 26 Mart 1985. Bugün itibarıyla 2810 prim günü bulunuyor.

Askerliğini 1983-1985 yıllarında 18 ay olarak yaptı. Askerliğini saydırırsak ne zaman emekli olur? (Garip D.)

Yanıt: Garip Bey, babanız SSK’dan normal emeklilikte 25 yıl sigortalılık, 5225 prim günüyle 48 yaşa tabi. Ancak normal emeklilik için prim günü çok yetersiz görünüyor. Babanız 3600 prim günüyle 60 yaşını dolduracağı 2023 yılında kısmi aylıkla emekli olabilir. Bunun için önce askerlik borçlanmasını yapması, ardından da 250 gün isteğe bağlı sigorta ile prim günlerini 3600’e tamamlaması gerekir. 540 gün askerlik borçlanmasını 2019 yılında yaptığı takdirde 14 bin 736 lirayı topluca ödemesi gerekir. Ardından yaptıracağı isteğe bağlı sigorta için de aylık 819 lira prim öder. Bağlanacak emekli aylığı, ödeyeceği primlere değer.

MALUL AYLIĞI ÇALIŞMAYA BAŞLAYINCA KESİLİR

Soru: Beş yıldır MS hastasıyım. 22 yıldır bankacı olarak çalışıyorum. Yüzde 64 engellilik raporum var. Müracaat etsem, çalışmama rağmen malullük aylığı bağlanır mı? (Yılmaz Ö.)

Yanıt: Yılmaz Bey, çalışma gücünüzde yüzde 60 veya daha fazla kayıp var ise malul aylığı bağlatabilirsiniz. Ancak, malul aylığı bağlandıktan sonra çalışamazsınız, çalışırsanız malul aylığınız kesilir. Buna karşılık, yüzde 40’ın üzerinde engellilik söz

konusu ise prim gün koşulunu yerine getirdi iseniz yaş şartına bakılmaksızın emekli olabilirsiniz. Bu şekilde emekli olduğunuz takdirde çalışmaya devam edebilirsiniz.

NE ZAMAN EMEKLİ OLABİLİRİM?

Soru: 1979 doğumluyum. 1997 yılında Emekli Sandığı’na ait 210 gün primim var. SSK’ya girişim 2001 yılı. Benim ilk sigorta girişim hangi tarih sayılır? Emekli olma şartları nelerdir? (Yakup K.)

Yanıt: Yakup Bey, SSK’dan emeklilik için sigorta başlangıç tarihiniz olarak 1997 yılı kabul edilir. 1997 yılında 23 Mayıs ve öncesinde işe başladıysanız 5825 prim günüyle 56 yaşında, 24 Mayıs ve sonrasında işe başladıysanız 5900 prim günüyle 57 yaşında emekli olursunuz. Ayrıca 25 yıl sigortalılık süresi aranır. Bu durumda 2035 veya 2036 yılında SSK’dan emekli olabilirsiniz.

Not: Okurlarımızın, çalıştıkları işyerlerinde veya sosyal yaşamlarında sıkıntı yaşamamaları için soyadlarının sadece baş harfine yer veriyorum. Aynı gerekçeyle nadir bulunan isimlere sahip okurlarımızın adını da sadece baş harfi ile veriyorum.

 

(Kaynak: Haber Türk | 19.10.2019)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.