Çalışmadan Nasıl Emekli Olunur? / Ahmet Kıvanç

Ev kadınları başta olmak üzere sigortalı olarak herhangi bir işte çalışmayanlar isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek emekli olabilir. Sigortalı çalışma süreleri yetersiz olan kişiler de eksik prim günlerini isteğe bağlı sigorta ile tamamlayabilirler. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç, isteğe bağlı sigortada dikkat edilmesi gereken ayrıntıları yazdı

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜIK) verilerine göre, Türkiye’de 15 yaş üstündekilerin sayısı 61 milyon 507 bin kişi. Bunların 31 milyon 117 bini kadın. Bu kadınların 9 milyon 47 bini çalışıyor. Üç kadından sadece biri istihdama katılıyor.

Kadınlar başta olmak üzere herhangi bir işte çalışmayanlar, ayda 30 günden az çalışan veya çeşitli nedenlerle prim günü emeklilik için yetersiz kalanlar isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek emekli olabiliyorlar. 2008 yılı öncesinde isteğe bağlı sigorta, hangi statüye çalışılmışsa o statüde sayılıyordu. Yani SSK, BAĞKUR veya Emekli Sandığı kapsamında isteğe bağlı sigorta yaptırılabiliyordu. 30 Nisan 2008 tarihinden itibaren tüm isteğe bağlı sigortalılar 4/b (BAĞ-KUR) kapsamında sayılıyor.

İsteğe bağlı sigorta primini 4/a statüsünde ödeyenler daha az primle ve daha erken yaşta emeklilik imkânına sahipti. İsteğe bağlı sigorta 4/b statüsüne alındığı için emekli olmak zorlaştı. Daha fazla primle daha geç emekli olunur hale geldi.

Yine de isteğe bağlı sigorta çalışmadan emekli olmak isteyenler için tek yol. Ayrıca, isteğe bağlı sigorta ile başlayıp daha sonra uygun bir tarihte 4/a'ya geçiş yaparak daha az primle emekli olmak mümkün bulunuyor.

KİMLER İSTEĞE BAĞLI SİGORTA YAPTIRABİLİR?

İsteğe bağlı sigorta yaptırabilmek için Türkiye’de ikamet etmek, zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmamak gerekiyor. Sigortalı olarak çalışmakla birlikte ay içerisinde 30 günden az çalışan veya tam gün çalışmayanlar da isteğe bağlı sigorta yaptırabilir.

DUL VE YETİM AYLIĞI ALANLAR İSTEĞE BAĞLI SİGORTALI OLABİLİR Mİ?

İsteğe bağlı sigorta yaptırabilmek için kendi sigortalılığı nedeniyle malul aylığı veya yaşlılık aylığı bağlanmamış olmak gerekiyor. İsteğe bağlı sigortayı 18 yaşını doldurmuş kişiler yaptırabilir.

Ölen eşinden veya anne babasından dolayı dul ve yetim aylığı alanların isteğe bağlı sigorta yaptırmasında bir engel bulunmuyor. Örneğin bir kadın aynı anda hem dul ve yetim aylığı alıp, hem de isteğe bağlı sigorta yaptırabilir. Böylece, yaşını doldurduğunda isteğe bağlı sigortadan da emekli aylığı almaya başlar.

İSTEĞE BAĞLI SİGORTA PRİMİ NE KADAR?

Kişiler, ödeyeceği isteğe bağlı sigorta primini kendileri belirleyebiliyor. Prim, brüt asgari ücret ile bunun 7.5 katı arasında değişen tutarın yüzde 32’si üzerinden ödeniyor. 2019 yılı için aylık 819 lira ile 6 bin 140 lira arasında değişen prim ödenebiliyor. Ödenecek prim tutarını, bu limitler dahilinde kişiler kendileri seçiyor.

İsteğe bağlı sigortalılardan alınan yüzde 32 oranındaki primin 12 puanı genel sağlık sigortası için kesiliyor. Dolayısıyla bu kişiler normal sigortalılar gibi tüm sağlık hizmetlerinden yararlanabiliyorlar.

EVDE ÜRETTİĞİNİ SATAN KADINLAR DÜŞÜK PRİM ÖDÜYOR

Aile bütçesine katkıda bulunmak için evinde oya, havlu, örtü, çarşaf, çorap, halı, kilim, dokuma mamulleri, örgü, dantel, nakış işleri, turistik eşya, tarhana, erişte, mantı gibi ürünler üreten kadınlar daha az prim ödüyorlar.

Bu yıl yapılan düzenlemeyle, internet üzerinden 12 aylık asgari ücrete kadar satış yapan kişiler de bu kapsama alındı. Buna göre, söz konusu ürünleri internet üzerinden satan kadınların yıllık geliri 2019 yılı için 30 bin 700 lirayı aşmıyorsa indirimli vergiden yararlanabilecekler.

Bu işleri yapan kadınlar vergi dairesine başvurarak “esnaf muaflığı belgesi” aldıkları takdirde, 2019 yılı için ayda 30 gün yerine 26 gün prim ödüyorlar. Böylece aylık 819 lira yerine 709 lira prim ödedikleri takdirde, 30 gün prim ödemiş kabul edilirler. Önceki yıllarda indirim imkanı daha fazlaydı. Mevcut indirim tutarı da dört yıl sonra tamamen sona erecek.

NE ZAMAN EMEKLİ OLABİLİRLER?

İsteğe bağlı sigortalılar, emeklilik bakımından 4/b’li çalışanlar ile benzer koşullara tabiler. Emeklilik yaşları, hangi tarihte çalışmaya başladıklarına göre değişiyor. 30 Nisan 2008’den sonra isteğe bağlı sigorta yaptıran kadınlar ve erkekler 9000 prim gününü tamamladıkları tarihteki emeklilik yaşına tabi olurlar. Daha önce hiç çalışması olmayıp ilk defa bu yıl isteğe

bağlı sigorta yaptıranlar 9000 prim günüyle kadın ise 63, erkek ise 65 yaşında emekli olabilir. Bu kişiler 5400 prim günüyle 65 yaşında kısmi aylıkla da emekli olabilirler.

UYGUN ZAMANDA GEÇİŞ YAPMAK NE AVANTAJ SAĞLAR?

İlk sigorta girişi 2008 yılından önce olup da birden fazla statüde çalışması bulunanların emeklilik işlemlerinin hangi statüden yapılacağı, son 7 yıldaki çalışmasına göre belirleniyor. Son 7 yıl içinde en çok hangi statüde geçirilmişse emeklilik işlemleri o statüden gerçekleştiriliyor.

İsteğe bağlı sigorta primi ödeyenler, SSK statüsünde daha erken emekli olabilmek için uygun zamanda 4/a'ya geçiş yapmalı. Örneğin, isteğe bağlı sigortada devam ettiği takdirde 58 yaşında emekli olabilecek bir kadın sigortalı, son 3.5 yıl 4/a’lı olarak çalıştığı takdirde 56 yaşında emekli olabilir.

Şunu da vurgulayalım. Genel olarak 4/a'ya geçiş yapmak daha kolay emeklilik imkânı vermekle birlikte, ilk defa çalışmaya 8 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 tarihleri arasında ve “ileri yaşta”

başlayanlar 4/b’den, yani isteğe bağlı sigortadan daha erken emekli olabilirler. Örneğin, 45 yaşında iken 2007 yılında ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başlayan bir kadın, SSK'dan ya 7000 prim gününü tamamlayarak, ya da 25 yıl sigortalılık + 4500 prim günü koşulunu yerine getirerek emekli olabilir. Ancak, 7000 prim gününü 65 yaşında, 25 yıl sigortalılık süresini ise 70 yaşında doldurabilir.

Aynı kadın 4/b statüsünden 5400 prim günüyle 60 yaşında emekli olabilir. Bunun için son 1261 günlük primini isteğe bağlı sigortalı olarak ödemesi yeterli. Bu sayede en az 5 yıl daha erken emekli olabilir.

30 Nisan 2008 tarihinden sonra ilk defa sigortalı olan kişilerin emekliliklerinde son 7 yıl kuralı işlemiyor. Bu kişiler, çalışma hayatları en fazla hangi statüde geçti ise o statüde emekli olabilecekler. Yani son 7 yıl değil, tüm çalışma yaşamlarındaki sürelere bakılacak. İSTEĞE BAĞLI SİGORTA ÖDEMELERİ TOPLUCA YAPILAMIYOR

İsteğe bağlı sigorta primlerinin düzenli olarak ödenmesi gerekiyor. Üç ay ödemeyeyim, daha sonra topluca ödeyerek boşluğu kapatırım deme şansı bulunmuyor. Ancak, askerlik, doğum gibi borçlanma hakkı bulunanlar bu süreler için borçlanma yapabilirler.

(Kaynak: Haber Türk | 16.10.2019)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.