Yurtdışı Borçlanmasında Son Zamanlarda Neler Oluyor? / Şevket Tezel

Yurtdışı borçlanması yurtdışında çalışan erkek vatandaşlarımızla yurtdışında çalışan veya ikamet eden vatandaşlarımızın ülkemizden emekliliği için önemli bir hak.

Bahse konu hakta son bir yıldır garip değişiklikler oluyor.

2018 Temmuz Yoklaması

Önce 2018/27 sayılı Genelge ile 2018 Temmuz ayında yurtdışı borçlanmasında aylıkların düşük bağlanması yönünde değişiklikler yapılmış, 12 gün sonra bu genelge yürürlükten kaldırılmıştı.

7186 sayılı Yasa Darbesi

2019 yılı Temmuz ayında da 7186 sayılı Kanun ile yurtdışı borçlanması uygulamasında birey aleyhine değişiklikler yapılmış, daha çok ödeme yaklaşık iki kat ödeme ve daha az aylık (yüzde 40’ı kadar aylık) bağlanması yönünde yasa değişikliği yapılmıştı.

Bu yasa 01.08.2019 tarihinde yürürlüğe girmeden önce borçlanma başvurusu yapanlar yasa değişikliğinin olumsuz etkisinden kurtuldular.

Lakin biz en azından bir kısmı kurtuldu derken SGK yeni bir Genelge çıkartarak önce Türkiye’deki sigortalılık başlangıcı yurtdışında uzun yıllar çalıştıktan sonra gerçekleşenlerden 01.08.2019 tarihinden önce borçlanma yapıp henüz aylık bağlatmamış olanları da vurdu.

Yeni Genelge 5510 sayılı Kanundaki ABO ve GK Darbesine Çekiyor

Öyle ki bu kesimin yaptıkları borçlanmaları aylığa dönüştürürken borçlanmak istedikleri yılları değil, Türkiye’deki fiili başlangıçtan geriye doğru değerlendireceğini belirterek AKP hükümetinin eseri 5510 sayılı Kanunun aylıklara vurduğu darbenin içine çekiyor. 01.10.2008’de yürürlüğe giren bu 5510 darbesinin bir ayağı aylık bağlama oranı (ABO) ise diğer ayağı da etkisi %100’den %30’a düşürülen güncelleme katsayısı (GK) darbesi oluyor.

2019/16 sayılı yeni Genelge

5510 sayılı Kanunun 41 nci maddesindeki “Bu Kanunun yürürlük tarihinden sonraki sürelere ait borçlanmalarda; borçlanılan prime esas gün sayısı borçlanılan ilgili aylara mal edilir. Seçilen prime esas kazanç, borcun ödendiği tarihteki prime esas asgarî kazanca oranlanarak, söz konusu oran ilgili ayın prime esas asgarî kazancı ile çarpılır. Bulunan tutar, ilgili ayın prime esas kazancı kabul edilir. Ancak hesaplanan prime esas kazanç hiçbir suretle o ayın prime esas azamî kazancını geçemez.”

Hükmünü uygulamayacağını, aynı yöndeki 2011/48 sayılı Genelgesindeki “Borçlanılan süre geriye götürülmeden borçlanılan prime esas gün sayısı ortalama yıllık kazanç hesabına giren borçlanılan takvim yıllarının ilgili aylarına mal edilecektir.” Hükmünü de yürürlükten kaldırıyor.

Hükümet zaten 7186 sayılı Kanunla olumsuz değişikliği yaparken de

“Türkiye’deki sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki sürelerin borçlandırılması hâlinde bu süreler 5510 sayılı Kanunun 41 inci maddesinde yer alan hükümler esas alınarak Türkiye’deki sigortalılık başlangıç tarihinden, Türkiye’de sigortalılık yok ise borçlanma tutarının tamamen ödendiği tarihten geriye götürülen sürelere ait ilgili aylara mal edilir.”

Hükmünü getiriyordu. Ama o 1 Ağustos 2019’dan sonraki tarihlerde borçlanma yapanları kapsıyordu.

Yurtdışı Kısmi Aylıklarında Durum

7186 sayılı Kanun ile kısmi aylıkların tam aylığa dönüştürülmesi hakkında getirilen “Kısmi aylık bağlanmış olanlar dâhil olmak üzere bu maddenin yürürlük tarihinden önce yurt dışında geçen sürelerini borçlanma talebinde bulunanlardan tahakkuk ettirilen borçlarını yasal süresi içinde ödeyenlerin, sigortalılık sürelerinin hangi statüde değerlendirileceğinin ve tahakkuk ettirilecek borç tutarının tespitinde önceki hükümler esas alınır.”

İfadesini “1 Ağustos 2019’dan itibaren tüm yurtdışı borçlanma başvurularının 4/b kapsamında değerlendirilmesinde bir istisna gibi değerlendirmiştik.

 

Meğer buradan SGK bambaşka bir anlam çıkartmış. Yurtdışı kısmi aylıklarının tam aylığa dönüştürülmesinde de eski hükümden yeni hükmü anlıyor ve bu müracaatta da yapılacak borçlanmayı Bağ-Kur statüsünde değerlendireceğini belirtiyor. Mamafih kısmi aylığı tam aylığa dönüştürmek amacıyla yapılacak borçlanma son yedi yılın içinde değilse borçlanmanın Bağ-Kur statüsünde olması SSK kapsamında bağlanana yurtdışı kısmi aylığının statüsünü değiştirmeyecek. Ne var ki yapılacak borçlanma son 7 yılın içindeki bir süreye ait ise ve 1260 gün ve daha fazla ise yurtdışı kısmi, aylığının bağlandığı statüyü Bağ-Kur yönünde değiştirecek.

İşte bu iki önemli değişiklik yurtdışı borçlanması ile emekli olacaklardan Türkiye’de ilk defa sigortalılığı son yıllarda olanları aylık tutarı yönünden çok olumsuz etkileyecek. Ayrıca yurtdışı kısmi aylığını tam aylığa yükseltmek isteyenleri de eğer borçlanacağı süre son 7 yılın içinde ise olumsuz yönde etkileyecek.

Yeni ve de birey hakkını durduk yerde değiştiren bu 2019/16 sayılı Genelge yeni iş davalarına yeni ve bakir bir zemin teşkil edeceğini söylemek kehanet olmayacak.

(Kaynak: Ali Tezel | 26.08.2019)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.