Yıllık İzne İlişkin Özellikli Durumlar / Sezgin Özcan

Yaz dönemi, yıllık ücretli izin kullanımının en yoğun olduğu dönem. Kimi tatil yörelerine giderken, kimi de iznini memleketinde geçirir. Bugün, başta en çok duraksamaya neden olan beşinci yılın izin süresi olmak üzere yıllık ücretli izinle ilgili özellikli durumları paylaşacağım.

YILLIK İZİN SÜRELERİ

İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;

– 1 yıldan 5 yıla kadar 5 yıl dahil) olanlar için 14 iş gününden,

– 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlar için 20 iş gününden,

– 15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlar için 26 iş gününden az olamıyor.

Yeraltı işlerinde çalışanlar için izin süreleri dörder gün artırılarak uygulanıyor.  Ancak 18 ve daha küçük yaştaki işçilerle 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 iş gününden az olamıyor. Bu süreler toplu iş sözleşmeleri veya bireysel hizmet sözleşmeleri ile artırılabiliyor.

BEŞİNCİ YILIN İZİN SÜRESİ

Yıllık ücretli izne hak kazanmak için işe başlanılan tarihten itibaren, deneme süresi de dahil olmak üzere en az bir yıl çalışmış olmak gerekiyor. Birinci yılın sonunda birinci yılın iznine hak kazanılıyor ve izin ikinci yıldan itibaren kullanılmaya başlanıyor. Bir yıllık süre, işe başlanılan yılın ay ve günü dikkate alınarak, bir sonraki yılın aynı ay ve gününde doluyor.

Örneğin, 01.07.2014 tarihinde işe başlayan ve aralıksız olarak çalışan işçinin, 31.07.2019 tarihinde beşinci çalışma yılı dolar ve bu tarihten itibaren beşinci yılın iznine hak kazanır.

İş Kanunu'na göre, hizmet süresi 1 yıldan 5 yıla kadar 5 yıl dahil) olanların izin süresi 14 gün. Buna göre, örneğimizdeki işçinin 31.07.2019 tarihinde hak kazandığı beşinci çalışma yılına ait izin süresi 14 iş günüdür.

TATİL GÜNLERİ SAYILMAZ

Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz. Bu bağlamda, izin süresine rastlayan hafta tatili gününün hafta tatili olarak, resmi veya dini bayram günlerinin genel tatil günü olarak dikkate alınması ve izin süresine ilave edilmesi gerekiyor.

YILLIK İZNİN BÖLÜNMESİ

Yıllık ücretli izin işveren tarafından bölünemiyor. Yıllık ücretli iznin, izin süreleri içinde kesintisiz bir şekilde verilmesi zorunlu. Ancak tarafların anlaşmasıyla, bir bölümü 10 günden az olmamak üzere bölümler halinde kullanılabiliyor. Bu bağlamda özellikle bayramlarda idari tatil yapılan günler için 1-2 gün izin kullanılması mümkün olabiliyor.

YOL İZNİ

İşçi yıllık ücretli iznini işyerinin bulunduğu yerden başka yerde geçirecekse, talep etmesi ve bu hususu belgelemesi koşuluyla, gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere, işveren işçiye toplam 4 güne kadar ücretsiz yol izni vermek zorunda.

İZİN ÜCRETİNİN ÖDENME ZAMANI

İşveren, yıllık ücretli iznini kullanan işçiye, yıllık izin dönemine ilişkin ücretini, işçinin izne başlamasından önce peşin olarak ödemek ya da avans olarak vermek zorunda. Yıllık ücretli izin süresine rastlayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücretlerinin ayrıca ödenmesi gerekiyor.

KULLANILMAYAN İZİN YANAR MI?

Hak kazanılan yıllık izinler, iş sözleşmesi fesih olana kadar istenildiği zaman kullanılabilir. Kullanılmayan izinlerin yanması (zamanaşımına uğraması) söz konusu olmaz. İzin kullandırıldığının ispatı işverene aittir. İş sözleşmesi ne şekilde sona ermiş olursa olsun, kullanılmayan izinlerin parası, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücret üzerinden ödenir. İzin ücreti alacağına ilişkin zamanaşımı süresi beş yıldır.

AYNI İŞYERİNDE YENİDEN ÇALIŞMAYA BAŞLAMA

Kişinin çalıştığı işyerinden emeklilik ya da farklı nedenlerle ayrıldıktan sonra aynı işyerinde tekrar çalışmaya başlaması, sıklıkla karşılaşılan bir durum. Bu durumda izin hesabı, uygulamada duraksamaya neden oluyor.

Yargıtay'ın son kararlarına göre, işçinin aralıklı olarak aynı işverene ait işyerinde çalışması halinde, önceki dönemin kıdem tazminatı ödenerek feshedilmiş olması, izin yönünden sürelerin birleştirilmesine engel oluşturmaz. Önceki çalışma döneminde izin kullandırılmak veya fesihte karşılığı ödenmek suretiyle tasfiye edilmeyen çalışma süreleri, aynı işverenin bir ya da değişik işyerlerindeki çalışmalara eklenir. Yine, işçinin önceki çalışma süresinde bir yılı doldurmadığı için izne hak kazanamadığı süreler de sonraki çalışmalarına eklenerek yıllık izin hakkı belirlenir. Ancak işçiye önceki feshe bağlı olarak kullanmadığı izin ücretleri tam olarak ödenmişse, bu dönemin sonraki çalışma sürelerine eklenerek izin hesabı mümkün değildir.

(Kaynak: Sözcü Gazetesi | 06.08.2019)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.