Sigortasız Çalıştığınız Dönem İçin Hizmet Tespit Davası Açın / Ahmet Kıvanç

Bazı iş kollarında bayram tatillerinde çalışmak kaçınılmaz. Bayram tatillerinde çalışan işçilere, her gün için bir günlük ücret tutarında ödeme yapılması gerekir. Bayramda çalıştığı halde parasını alamayan işçi, kıdem tazminatını alarak istifa edebilir. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç, sizlerden gelen soruları yanıtladı.

BAYRAMDAKİ ÇALIŞMALARINIZIN PARASI ÖDENMEZSE İSTİFA EDEBİLİRSİNİZ

Soru: Özel bir firmada 6 yıldır özel güvenlik görevlisi olarak çalışıyorum. Bu süre boyunca bayram mesailerimin parasını alamıyoruz. İş akdini tek taraflı feshedersem resmi bayramlardaki çalışma paramı ve kıdem tazminatımı alabilir miyim? (G. A.)

Yanıt: Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışan işçilere her gün için bir günlük ücret ödenmesi gerekiyor. Asgari ücretli bir işçiye 2019 yılı için günlük brüt 85.28 TL, net olarak da 67.30 TL ücret ödenmek zorunda.

4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesine göre, işveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse işçi açısından iş akdini haklı nedenle derhal fesih hakkı doğar. Bayram mesaisinin ödenmemesi, ücretin eksik ödenmesi anlamına gelir. Ancak, sonradan mağdur olmamak için bayramda mesai yaptığınızı ve buna ilişkin ödemenin yapılmadığını belgelemelisiniz. Elinizde belgeler varsa noterden ihtar çekerek, bayramlarda çalışıp da ödenmeyen paralarınızı ve kıdem tazminatınızı talep edebilirsiniz.

İŞE GİRMEDEN ÖNCEKİ ASKERLİĞİNİZİ BORÇLANMAK YARARINIZA

Soru: 01/08/2000 tarihinde SSK girişim bulunmakta olup 22/07/1978 doğumluyum.

1998 yılında askerlik görevimi yaptım. Askerlik borçlanması yapabilir miyim, yapabilirsem emeklilik yaşımı geri çeker mi? (Nihat Satan)

Yanıt: Nihat Bey, işe giriş tarihiniz itibarıyla SSK'dan normal emeklilik için 60 yaş ve 7000 prim gününe tabisiniz. Askerliği işe girmeden önce yapmış olduğunuz için, askerlik borçlanması yapmanız emeklilik yaşınızı öne çeker. Bu nedenle askerliği mutlaka borçlanmalısınız. 540 günün tamamını borçlanmanıza gerek yok. 330 gün askerlik borçlanması yaptığınız takdirde sigorta başlangıç tarihiniz 1 Eylül 1999 tarihi olarak kabul edilir. Bu durumda emeklilik için gereken prim gün sayınız 5975'e, emeklilik yaşınız da 58'e düşer. İki yıl daha erken emekli olursunuz. Askerlik borçlanmasını en düşük prim tutarı üzerinden yaptığınız takdirde 9 bin lira ödemeniz gerekir.  

SİGORTASIZ ÇALIŞTIĞINIZ DÖNEM İÇİN HİZMET TESPİT DAVASI AÇIN

Soru: 25 Eylül 1999 SSK girişliyim. Ekim 1998 itibarıyla, 17 yaşındayken yarı zamanlı çalışmaya başladım. Ocak 1999'da da 18 yaşımı doldurdum. 1998 yılında çalıştığım şirket beni sigortalı göstermemiş ve artık bu şirketin faal olmadığını öğrendim. Elimdeki fotoğraflarla bu çalışmamı ispat edebilir miyim? 2007 yılında da kısa dönem askerlik yaptım. Bunları borçlanarak sigorta girişimi 9 Eylül 1999 öncesine çekerek, emeklilik yaşımı düşürme şansım olabilir mi? (Berati Tuncer)

Yanıt: Berati Bey, 1998 yılında sigortasız çalıştırıldığınız dönem için hizmet tespiti davası açmanız gerekir. Fotoğrafların tek başına kanıtlayıcı delil olabileceğini düşünmüyorum. Ancak, o tarihte aynı işyerinde muhasebe veya insan kaynaklarında çalışanlar başta olmak üzere. birlikte çalıştığınız kişileri tanık olarak gösterebilirseniz, fotoğraflar mahkemenizde haklılığınızı desteklemeye yardımcı olabilir. Sonuç alabileceğinize inanıyorsanız, dava açmanıza değer. Çünkü davayı kazanırsanız emeklilik yaşınız 60’tan 58’e düşer. 2007 yılındaki kısa dönem askerlik sürenizi borçlandığınız takdirde prim gününüze eklenir fakat sigorta başlangıç tarihinizi öne çekmez. Askerliği 25 Eylül 1999 tarihinden önce yapmış olsaydınız, yapacağınız borçlanma sigorta başlangıcınızı öne çekebilirdi.

PRİM GÜNÜ DOLDU DİYE İŞTEN AYRILIP 15 YIL EMEKLİLİĞİ BEKLEMEK DOĞRU MU?

Soru: 01.03.1979 doğumluyum, ilk işe giriş tarihim 01.02.1999 ve 1078 4/a prim günüm var.

Şubat 2002'de askere gittim ve 17 ay askerlik yaptım. 21.12.2004 tarihinden itibaren 4/b statüsünde toplam 5200 prim günüm var. Çalışmaya devam edersem maaşım çok düşer mi?

Sigortaya geçip 3 yıl daha çalıştıktan sonra prim ödemeyi bırakmam mantıklı olur mu? (Mahmut Yümnü)

Yanıt: Mahmut Bey, BAĞ-KUR’dan emeklilik yaşınız için 23 Mayıs 2002 tarihi itibarıyla 25 yıl sigortalılık süresini doldurmaya kalan sürenize bakılır. BAĞ-KUR’dan önceki SSK çalışmalarınız ve borçlanma yaptığınız takdirde 17 aylık borçlanmanız sigorta başlangıç tarihinizi en fazla 4 Haziran 2000 tarihine çekmeye yetiyor. Bu durumda BAĞ-KUR’dan normal emeklilik için 9000 prim günüyle 60 yaşa tabi olursunuz.

SSK’dan ise 5975 prim günüyle 58 yaşında emekli olabilirsiniz. Her durumda SSK’dan emekli olmak yararınıza. SSK’dan emekli olabilmek için son 7 yıl içinde en fazla çalışmanızın bu statüde olması gerekir.

3.5 yıl SSK’lı çalıştıktan sonra prim ödemeyi bırakmanızı tavsiye etmem. Çünkü SSK’dan emekli olabilmek için bile 2037 yılını beklemeniz gerekecek. Önünüzde çok uzun süre var.

Brüt maaş düşük olduğu için prim ödemeyi bırakmak, prim gününü doldurmuş ama emekli aylığı bağlanmasına 2-3 yıl kalmış kişiler için avantaj sağlayabilir. Bu avantaj, geçmiş yıllarda yüksek kazanç üzerinden prim ödediği halde, artık düşük kazanç üzerinden prim ödemek zorunda kalanlar için söz konusudur..

Sizin durumunuzda ise prim ödeme süresi arttıkça aylık bağlama oranı da artacağı için emekli aylığınıza olumlu yansır. Elbette prime esas brüt kazancınız bugün için 3 bin 500 liranın üzerinde olursa emekli aylığınıza daha yüksek katkı sağlar.

Dolayısıyla, prim günüm doldu diye çalışmayı bırakıp 10-15 yıl emeklilik yaşının dolmasını beklemek menfaatinize olmaz.

EMEKLİLİĞİNİZİ BİR YIL ÖNE ÇEKİYORSA ASKERLİK BORÇLANMASINA DEĞER

Soru: 1973 doğumluyum. İşe başlama tarihim 07.01.1999 olup, 7000 günü aşkın SSK primim bulunmaktadır. Askerliğimi işe girmeden önce yaptım. Askerliğimi de borçlanırsam acaba ne zaman emekli olurum? (Kağan Baba)

Yanıt: Kağan Bey, işe başlama tarihiniz itibarıyla normal emeklilik için SSK’da 5975 gün ile 58 yaşında emekli olabilirsiniz. Askerliği ne kadar yaptığınızı belirtmemişsiniz. Ama 460 gün askerlik borçlanması yapabilirseniz, emeklilik yaşınızı 57’ye çekerek bir yıl erken emekli olursunuz. 460 gün borçlanma için 2019 yılı rakamlarıyla en düşük kazanç üzerinden 12 bin 550 lira ödersiniz. Bir yıl erken emeklilik için bu parayı ödemeye değer. Borçlanmayı bugünden yapmak zorunda değilsiniz ama çalışmaya devam ederken yaparsanız avantaj elde edersiniz.

Çünkü, gerek doğum, gerek askerlik ve diğer borçlanmaları çalışırken yapanlara vergi indirimi uygulanır. Gelir Vergisi Kanunu uyarınca, ücretliler, borçlanma amacıyla Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) yaptıkları prim ödemelerini, vergi matrahından indirebiliyor. Ücretten kesilmek suretiyle ödenen borçlanma primleri, miktarına ve oranına bakılmaksızın, kesildiği aya ait gelir vergisi matrahının tespitinde gider olarak gösterilebiliyor. Ödeme toptan yapılmışsa, ödenen tutara ulaşıncaya kadar, ücretlerin vergiye tabi tutarından indirim yapılabiliyor. İndirimden yararlanabilmek için borçlanmanın çalışırken yapılması şart. Bu sayede, asgari ücretle çalışan bir işçi 2019 yılı için ayda 134 lira vergi indirimi elde eder.

Vergi indiriminden yararlanabilmek için borçlanmaya ilişkin ödeme belgesini işverene vermeniz gerekir. Belge işverene ibraz edildiği aydan başlayarak, takvim yılı sınırlaması olmadan ödediğiniz tutarın tamamı kazançtan indirilir.

KİMYASALMADDELER İLE ÇALIŞANLAR YIPRANMADAN YARARLANIR MI?

Soru: 1993 yılından 2011 yılına kadar sentetik selülozik tiner türü solvent bazlı kimyasallara doğrudan temas halinde çalıştım. 2011 - 2013 arasında çipli kimlik kartı ve banka kartları üreten firmada yine solvent bazlı boya ile temas halinde idim. 2014 - 2016 arası metal levha işinde çalıştım. 2017 yılından itibaren elektronik devre kartı üreten bir firmada çeşitli boya, asit, solvent gibi kimyasallarla temas halindeyim. SGK hizmet dökümümde normal işlerde çalışmakta olduğum görünüyor. Bu koşullarda çalıştığımı ispatlarsam yıpranma payından yararlanabilir miyim? (Salih G.)

Yanıt: Salih Bey, yıpranma payı olarak bilinen “Fiili hizmet süresi zammı”, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 40. maddesinde düzenleniyor. Kanunda sayılan fiili hizmet süresi zammı uygulanacak işyerleri arasında solvent bazlı kimyasallar yer almıyor.

Asit üretimi yapılan fabrika ve atölyelerde çalışanların durumu ise kanunda şöyle tanımlanıyor:

1) Asit için hammaddelerin hazırlanması işlerinde çalışanlar.

2) Asidin yapılma safhalarındaki işyerlerinde çalışanlar.

3) Baca gazlarından asit elde edilmesi işlerinde çalışanlar.

Sizin çalıştığınız işyerleri bu gruba girmiyor. Dolayısıyla fiili hizmet süresi zammından yararlanamazsınız.

(Kaynak: Haber Türk | 03.08.2019)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.