Tatil Başladı... İşte Senelik İzinle İlgili Tüm Merak Edilenler / İsa Karakaş

Bu yıl da tatil sezonu başladı. Okuyucularımızın bu konuda merak ettikleri tüm detayları bu yazımızda yer verdik. Hemen belirtelim anayasamıza göre ‘dinlenmek’ bütün çalışanlar için temel bir haktır. Bütün sene boyunca çalışanların uzun süreli dinlenmesi için yıllık izin zorunlu bir ihtiyaç olarak ortaya çıkıyor. Bu ihtiyacın giderilmesi için bütün işverenlerin işçilerine yıllık izin kullandırmaları kanuni bir zorunluluk olarak düzenlendi. Mevzuatımıza göre yıllık ücretli izin hakkından çalışanların da vazgeçmesi mümkün değil.

Yıllık izin planlaması nasıl yapılmalı?

Yıllık izin zamanını belirlemek, işverenin yönetim hakkı kapsamında bulunuyor. Bu nedenle işçinin kendiliğinden izne ayrılması söz konusu olamaz. İşçinin yıllık iznini kullandığını belirterek iş yerine gelmemesi, işverence izinli sayılmadığı sürece devamsızlık hâlini oluşturur.

İşçinin işe devamsızlığı, her durumda işverene haklı fesih imkânı vermez. Devamsızlığın haklı bir nedene dayanması hâlinde, işverenin derhâl ve haklı nedenle fesih imkânı bulunmuyor. İşçinin hastalığı, aile fertlerinden birinin ya da yakınlarının ölümü veya hastalığı, işçinin tanıklık ve bilirkişilik yapması gibi hâller, işe devamsızlığı haklı kılan nedenlerdir.

Hangi çalışan ne kadar süre ile tatil yapabilecek?

İşçinin izin süresi, iznini hak ettiği tarihteki kıdemine göre değişiyor. Buna göre işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;

• 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dâhil) olanlara 14 günden,
• 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 günden,
• 15 yıl (dâhil) ve daha fazla olanlara 26 günden az olmaması gerekiyor. Ancak işveren isterse yıllık ücretli izin süresini daha fazla kullandırabiliyor.

Senelik izinde kimler daha avantajlı?

İşçilerin izin süreleri kıdemlerine göre değişmekle birlikte, genç ve yaşlı işçiler yıllık izin bakımından ayrıca korunuyor. 18 ve daha küçük yaştaki işçilerle 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresinin 20 günden az olması mümkün değil. Söz konusu yaş kategorilerinde bulunanların kıdemi 1 yıl olsa bile 14 gün yerine 20 gün yıllık izin verilmesi gerekiyor. 

Yıllık izinde en avantajlı grup, yer altı işlerinde çalışan işçiler. Bu grupta bulunan işçilerin yıllık ücretli izin sürelerinin diğer işçilere göre dörder gün daha artırılarak uygulanması zorunlu. Bu durumda 15 yıldan fazla kıdemi olan bir yer altı maden işçisinin yıllık izin süresi 30 güne kadar çıkabilir.

Blok hâlinde izin kullanım zorunluluğu

Yıllık izin daha önce en fazla 3 parçaya bölünürken yürürlüğe giren "Torba Yasa" ile yine bir bölümü 10 günden aşağı olmamak üzere işçiye kullandırılacak. Daha açık bir anlatımla yıllık iznin 10 günlük kısmının tek seferde blok hâlinde kullanılması mecburi. Kalan kısmı ise işçi ve işverenin anlaşması ile ihtiyaca göre istenildiği kadar bölünebilecek.

İzinde kıdem önemli

• İşçinin izin süresi; iznini hak ettiği tarihteki kıdemi, yaşı ve yer altı işlerinde çalışıp çalışmamasına göre belirleniyor. 
• İş yerinde işe başladığı günden itibaren deneme süresi de içinde olmak üzere en az bir yıl çalışmış işçiler, yıllık ücretli izne hak kazanıyor.
• Yıllık izin süresinin ve izne hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında işçinin aynı işverene ait iş yerlerinde çalıştığı sürelerin birleştirilmesi gerekiyor.
• Aynı bakanlığa bağlı iş yerleri ile aynı bakanlığa bağlı tüzel kişilerin iş yerlerinde geçen süreler ve kamu iktisadi teşebbüsleri yahut özel kanun veya özel kanunla verilmiş yetkiye dayanılarak kurulan banka ve kuruluşlar veya bunlara bağlı iş yerlerinde geçen süreler de işçinin yıllık ücretli izin hakkının hesaplanmasında birleştirilerek göz önünde bulunduruluyor.

Yol izni ve izin yasakları

• Yıllık izin esnasında gelir getirici başka bir işte çalışmak kesin olarak yasak. İşverenin bu sürede işçinin çalıştığını tespit etmesi hâlinde yıllık izin dönemi için ödediği ücreti işçiden talep etmesi mümkün.
• Yıllık ücretli izinleri, iş yerinin kurulu bulunduğu ilden başka bir ilde geçirecek olan işçilere talepte bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri şartı ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere 4 güne kadar ücretsiz yol izni verilmeli.
• Yıl içinde verilmiş diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri, yıllık izne mahsup edilmiyor. 
• Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan millî bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmıyor.

Usulsüz senelik izne idari para cezası uygulanıyor

Yıllık ücretli izinlerin uygulamasına yönelik aykırılıklarda idari para cezası uygulanıyor. Bu cezalar da yeniden değerleme oranlarına göre her yıl artıyor. İdari para cezaları şu şekilde uygulanıyor:

• Yıllık ücretli izni yasaya aykırı şekilde bölme: 416 TL
• İzin ücretini yasaya aykırı şekilde veya eksik ödeme: 416 TL
• Sözleşmesi feshedilen işçiye yıllık izin ücreti ödememe: 416 TL

Hâllerinde idari para cezaları  kesilmektedir.

               ***

 “Hased edende huzur, kolay darılanda dostluk, yalancıda yiğitlik bulunmaz.” Hazreti Ali

(Kaynak: Türkiye Gazetesi | 12.06.2019)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.