Mevsimlik İşçinin Hakları Nelerdir? / Ahmet Kıvanç

Turizm ve tarım başta olmak üzere bazı sektörlerde her yıl milyonlarca mevsimlik işçi çalışıyor. Tarım sezonu başlarken, turizm sektörü de sezon hazırlıklarını sürdürüyor. Peki bu sektörlerde çalışan mevsimlik işçilerin hakları nelerdir? Mevsimlik işçiler kıdem tazminatını nasıl alabilir? Mevsimlik işçilerin yıllık izin hakkı var mıdır? Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, mevsimlik işçilerin haklarını yazdı.

Faaliyetlerin yılın belli dönemlerinde yoğunlaştığı turizm ve tarım sektörlerinde iş sözleşmeleri mevsimlik yapılıyor. Mevsimlik iş sözleşmeleri, belirli süreli (bir sezonluk) yapılabileceği gibi, belirsiz süreli de olabilir. Belirli süreli olarak tek mevsimlik yapılmış sözleşmeler, sezon bitiminde sona erer. Belirli süreli mevsimlik sözleşmede işveren sezon sonunda ihbar ve kıdem tazminatı ödemez.

Sözleşme belirsiz süreli de olsa işveren ilk sezonun sonunda ertesi yıl çalıştırmayacağını bildirdiğinde de ihbar ve kıdem tazminatı yükümlülüğü doğmaz. Buna karşılık, sezon sonunda herhangi bir bildirimde bulunmayıp, ikinci sezon başında işçinin işe çağrılmaması halinde işveren iş akdini feshetmiş sayılıyor. Bu durumda işverenin ihbar ve kıdem tazminatı yükümlülüğü doğuyor. Ancak, işveren yeni sezonda çalıştırmak istediği halde işçi gelmezse ihbar ve kıdem tazminatı alamaz.

İKİ YIL ÜST ÜSTE ÇALIŞMA KOŞULU

İşverenin peş peşe sezonluk sözleşme yapması halinde de işçinin ihbar ve kıdem tazminatı hakkı doğuyor. İşveren, tek sezonluk sözleşme imzaladığı işçiyi iki sezon üst üste çalıştırırsa, bir sonraki sezonda işe almadığında ihbar ve kıdem tazminatı ödemek zorunda.

KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?

Kıdem tazminatı, çalışılan her yıl için bir aylık brüt ücret üzerinden hesaplanıyor. İhbar tazminatı ise iş sözleşmesi 6 aydan az süren işçi için 2 hafta; 6 aydan 1.5 yıla kadar süren işçi için 4 hafta; 1.5 yıldan üç yıla kadar süren işçi için de 6 hafta üzerinden ödeniyor. Üç yıldan fazla çalışan işçi için ise 8 haftalık ücret tutarında ihbar tazminatı ödenmesi gerekiyor.

Örneğin, beş yıl süreyle her sezonda 7 ay çalışan bir işçi 2 aylık brüt ücretin yanı sıra 11 aylık döneme karşılık bir aylık brüt ücretin 12'de 11'i oranında kıdem tazminatına hak kazanır. Bu işçiye ayrıca, toplam çalışma süresi 3 yılı aştığı için 2 aylık ücret tutarında ihbar tazminatı ödenir.

Mevsimlik işçilerin kıdem tazminatı hesaplanırken, fiilen çalıştığı dönemler dikkate alınıyor. Sezon bitiminde sözleşmenin askıda olduğu süreler kıdem tazminatı hesabına dahil edilmiyor.

Özellikle turizm sektöründe bazı tesisler sezon bitiminde daha az işçiyle çalışmaya devam edebiliyor. Mevsimlik iş sözleşmesi yapılmasına rağmen, sezon bitiminde devam eden işçinin çalışma süresi 11 ayı aşarsa, o sözleşme mevsimlik olmaktan çıkıyor.

Mevsimlik işçi sezon dışında aynı işverene ait başka bir iş yerinde çalışmaya devam ettiği takdirde de yılın tamamı kıdem tazminatı hesabına dahil edilir.

ÜCRETLİ İZİN HAKLARI YOK

Aynı işverene bağlı işyerinde sürekli veya "aralıklı" olarak 12 ay çalışan işçiler yıllık izin hakkı elde eder. Aralıklı çalışma ile mevsimlik çalışmanın karıştırılmaması gerekiyor. Ancak, niteliği itibarıyla mevsimlik iş olmadığı halde aralıklı çalıştırılan işçinin mevsimlik işçi gibi gösterilmesi hukuken geçerli değil. Bu şekilde mevsimlik gösterilen ve gerçekte "aralıklı" çalıştırılan işçiler, 12 aylık toplam çalışmanın ardından yıllık izin hakkı elde ederler.

Buna karşılık, mevsimlik işçiler sezonluk çalıştıkları için ücretli izin hakkından yararlanamazlar. İş Kanunu, “Niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanların” yıllık ücretli izin alamayacağını öngörüyor.

Mevsimlik işlerin yürütüldüğü iş yerlerinde, örneğin Akdeniz sahilindeki bir otelde devamlı çalışan işçiler ise yıllık izin hakkından yararlanabilirler.

MEVSİMLİK İŞÇİLERE İŞSİZLİK MAAŞI

İşsizlik sigortası fonuna mevsimlik işçilerin ücretlerinden de prim kesiliyor. Yüzde 2 oranındaki primin yarısını işçi, yarısını işveren ödüyor. Mevsimlik işçiler, son 3 yılda en az 600 gün sigortalı ve son 120 günde prim ödenmesi koşuluyla, işsizlik maaşı alabilirler. 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olanlara 180 gün; 900 gün sigortalı olanlara 240 gün; 1080 gün sigortalı olanlara da 300 gün süreyle işsizlik ödeneği veriliyor.

TURİZMDE 6 AYA KADAR DENKLEŞTİRME

İş Kanunu uyarınca haftalık çalışma süresi 45 saattir. Bu sürenin aşılması durumunda fazla mesai ödenmesi gerekir. İşçi ile işverenin anlaşması halinde haftalık 45 saatlik çalışma süresi, haftanın çalışılan günlerine günde 11 saati aşmamak koşuluyla farklı şekilde dağıtılabilir. Bu durumda, yoğunlaştırılmış iş haftası veya haftalarından sonra işçinin daha az sürelerle çalıştırılması suretiyle, toplam çalışma süresi, çalışması gereken toplam normal süreyi geçmeyecek şekilde denkleştirilir. Denkleştirme işlemi iki ayda gerçekleştirilebiliyor. Turizm sektöründe ise denkleştirme süresi 4 ay olarak uygulanıyor. Toplu sözleşmeyle bu süre 6 aya kadar uzatılabilir.

(Kaynak: Haber Türk | 07.05.2019)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.