1 Mayıs Bir Gün Kala İşçi Sendikaları / Vedat İlki

Sendikalar işçi sınıfı hareketinin bir parçası olarak, Sanayi Devriminden sonra ortaya çıktılar.

1650li yıllara doğru İngiltere’de Sanayi Devriminin ortaya çıkması, buhar enerjisinin üretimde kullanılmasıyla ortaya çıkan bu dönüşüm Kapitalist Üretim Sistemi olarak adlandırılan yeni bir üretim sisteminin de habercisiydi.

İlk Sendikal hareket Sanayi Ülkelerinden tüm dünyaya yayıldı.

Osmanlı İmparatorluğu’nda sendikalar 1908 yılında İkinci Meşrutiyet’in ilan edilmesinden

sonra ortaya çıktı ve yaygınlaştı.

Osmanlı İmparatorluğu’nda sendikacılık hareketi 1913 yılından sonra geriledi. Bunun nedeni, savaşlara bağlı olarak ülkede yaşanan anti-demokratik ortamdı.

1919-1922 yıllarında sendikalar kuruldu ve önemli grevler ve diğer eylemler gerçekleşti.

CUMHURİYET DÖNEMİNDE

1925-1946 döneminde işçilerin sendika kurması doğrultusunda güçlü bir eğiliminin

olmaması,Sendikalar genellikle vasıflı işçiler tarafından kurulması, Türkiye Cumhuriyeti

kurulduktan sonra, işçi sınıfı içindeki en nitelikli, becerili ve vasıflı kesimleri, “memur” adı altında ayrıldı.

İşçi sınıfının en eğitimli ve becerili kesiminin “memur” adı altında bölünerek, önemli ayrıcalıkları olan “işçi aristokratı”na dönüştürülmesi, sendikalaşma eğilimini ciddi biçimde geriletti.

5 Haziran 1946 tarihinde yapılan bir değişiklikler, Cemiyetler Kanununda yer alan “sınıf

esasına dayalı cemiyet kurma yasağı” kaldırıldı.

Daha da önemlisi, hükümet, sendika kurulmasına karşı olumsuz tavrının değiştiğini çeşitli biçimlerde ifade etti.

1947 yılında ilk sendikalar yasası kabul edildi.

5018 sayılı İşçi ve İşveren Sendikaları ve Sendika Birlikleri hakkında Kanun.

TÜRK-İŞ, 1946-1952 döneminde kurulan sendikaların ve onların oluşturduğu birlikler ve

federasyonların çabaları sonucunda, 31 Temmuz 1952 tarihinde kuruldu.

1946-1961 dönemi sendikacıları, büyük fedakarlıklarla, işçi sınıfı ve sendikacılık hareketi

tarihimizde son derece önemli bir görevi yerine getirmişlerdir.

1961-1980 döneminde ülkemizde işçi sınıfının sayısı ve faal işgücü içindeki oranı arttı.

1965 yılında ücretlilerin sayısı 3,0 milyon iken, 1980 yılında bu sayı 6,2 milyon olmuştu.

Ücretlilerin gelir getirici bir işte çalışanlara oranı ise 1965 yılında yüzde 22,5 iken, 1980 yılında yüzde 33,4’e yükselmişti.

24 Ocak istikrar programı ve 12 Eylül darbesi, Türkiye’de çok büyük yapısal değişiklikler

yarattı.

Sendikalaşma hakkı, toplu pazarlık hakkı ve grev hakkına 1982 Anayasası, 2821

sayılı Sendikalar Yasası, 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Yasası ve diğer

mevzuatla birçok önemli kısıtlama ve yasaklama getirildi.

DİSK, MİSK ve Hak-İş‟in kurulması sonrasında sendikalar arası rekabet giderek artmış

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı‟nın çalışma hayatı ile ilgili istatistiki verileri düzenli olarak yayımlamaya başladığı 1984‟te 1.427.744 olan sendikalı işçi sayısı Ocak 2001‟de 2.580.927‟ye ulaşmış ve dönem boyunca sendikalı işçi sayısı istikrarlı bir biçimde yaklaşık iki katına çıkmıştır. Sendikalaşma oranlarının dönem ortalaması %50-60 civarında

gerçekleşmiştir.

Kuruluş Yılı	Konfederasyonun Adı	Üye sayısı 2001	Üye sayısı 2019
1952	TÜRK-İŞ	1.861.146	975.300
1967	DİSK	343.718	171.428
1976	HAK-İŞ	293.212	684.144

6356 sayılı Kanunla Sendika Üyelikleri e-devlet üzerinden yaptırılması kolaylığı gelmesine rağmen bir çok sektörde sendikal yapılanma halen işverenler tarafından kabul görmüyor.

• 15 yaşını dolduran ,işçi sayılanlar sendika üyesi olabilir.(Velisinin onayı alınmadan e-devlet şifresi alamaz.)
• Sendika üyeliği serbesttir.
• Aynı iş kolunda birden fazla sendikaya üye olunmaz. Ancak aynı işkolunda ve aynı zamanda farklı işverenlere ait işyerlerinde çalışan işçiler birden çok sendikaya üye olabilir.
• Bir işyerinde yardımcı işlerde çalışan işçiler de, işyerinin girdiği işkolunda kurulu bir sendikaya üye olabilir.
• Sendikaya üyelik, Bakanlıkça sağlanacak elektronik başvuru sistemine e-Devlet kapısı üzerinden üyelik başvurusunda bulunulması ve sendika tüzüğünde belirlenen yetkili organın kabulü ile e-Devlet kapısı üzerinden kazanılır. Üyelik başvurusu, sendika tarafından otuz gün içinde reddedilmediği takdirde üyelik talebi kabul edilmiş sayılır. Haklı bir neden gösterilmeden üyelik başvurusu kabul edilmeyenler, bu kararın kendilerine tebliğinden itibaren otuz gün içinde dava açabilir. Mahkemenin kararı kesindir. Mahkemenin davacı lehine karar vermesi hâlinde üyelik, red kararının alındığı tarihte kazanılmış sayılır.

İşçi Sendika üyesi olması halinde işten çıkarılır ise;

• İşçinin bir yıllık ücret tutarından az olmamak üzere sendikal tazminata hükmedilir.
• Sendikal bir nedenle iş sözleşmesinin feshi hâlinde işçi, 4857 sayılı Kanunun , 20 ve 21 inci madde hükümlerine göre dava açma hakkına sahiptir. İş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiğinin tespit edilmesi hâlinde, 4857 sayılı Kanunun 21 inci maddesine göre işçinin başvurusu, işverenin işe başlatması veya başlatmaması şartına bağlı olmaksızın sendikal tazminata karar verilir. Ancak işçinin işe başlatılmaması hâlinde, ayrıca 4857 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen tazminata hükmedilmez. İşçinin 4857 sayılı Kanunun yukarıdaki hükümlerine göre dava açmaması ayrıca sendikal tazminat talebini engellemez.

Bu yılda 1 Mayıs günü İşçi Sendikaları alanlarda ,İş Güvencesi,İş Kazaları,Taşeronlaşma,Güvencesiz Çalışma,Kıdem Tazminatı Fonu,Asgari Ücret,Vergide Eşitsizlik,EYT olmak üzere çalışma hayatının sıkıntılarını,İşsizliği ve İşsizlik Sigortasının yetersiz kaldığını, alanlarda seslerini yükseltecekler.

2013 Yılından itibaren yayımlanan İş Kolu Tebliğlerine baktığımızda %9,21 olan Sendikalı İşçi sayısı,2019 yılında %13,86 ulaşsa da oldukça düşük seviyede kalmıştır.

İşçi Sendikaları da hak arayışı içinde olup,sendikal bilinçlendirme de daha çok çalışmaları gerekmektedir.

(Kaynak: Alitezel | 30.04.2019)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.