Bir Emeklinin Maaşı 2 Çalışanın Sırtında / Okan Güray Bülbül

Türkiye'de 22 milyon sigortalı çalışan var. SGK'dan emekli maaşı alanların sayısı ise 11 milyon 867 bin. Yani her 2 çalışandan alınan primle bir emekli maaşı ödeniyor. Bu oranının 'dörde bir' olması gerekiyor.

Yeni ekonomi paketinde sosyal güvenlik sisteminde reform yapılması yönünde bir başlık var. Bu başlığın altında ‘aktüeryal dengenin korunması’ hususu vurgulandı. Aralık 2018 verilerine göre, Türkiye’de 22 milyon 72 bin 840 sigortalı çalışan var. Aynı dönemde SGK’dan gelir veya aylık alan kişi sayısı ise 12 milyon 613 bin 151. Bu kişiler 11 milyon 867 bin 931 sigortalının hak sahipleri.

İSTİHDAM ARTIRILMALI

Yani 22 milyon 72 bin 840 kişiden alınan primlerle 11 milyon 867 bin 931 kişinin maaşları ödeniyor. Yani ortalama iki çalışan bir emekliyi finanse ediyor. Bu oranın ideali, 4 çalışanın bir emekliyi finanse etmesidir. Yani sistemde 4 çalışan varken, 1 emeklinin olmasıdır. Bu oranın dengede olabilmesi için ya prim ödeyen kişileri yani istihdamı artırmak ya da emekli sayısını azaltmak gerekir. Emekli sayısı azaltılamayacağı için istihdamı artırarak denge korunmalıdır.

‘Süper’ emeklilik dengeleri bozdu

Türkiye’de sosyal güvenlik sisteminin aktüeryal dengesini bozan en büyük sebep, geçmiş dönemlerde uygulanan ‘süper’ emeklilik uygulamalarıdır. Bu adımların sonuçlarını, bugün ‘süper’ emeklilerin çocuk veya torunları yaşıyor. Sistemin dengesinin bozulması sonrası gelecek riske atılmış ve maalesef sistem kalıcı olarak hasar görmüştür. Atılacak adımlar sistemin dengesinin sağlanması için istihdamın artırılması ve kayıt dışının azaltılması olacaktır.

Daha çok yarının sorunu

Aktüeryal denge sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliğiyle ilgili bir kavram. Aktüeryal denge daha çok bugünün değil, yarının sorunudur. Bir ülkede sosyal güvenlik sisteminin aktüeryal dengesinin sağlanması için çalışan nüfusla emekli nüfus arasında belirli bir oranın sağlanması gerekiyor.

EN MAKUL ORAN SSK’DA

Aktif-pasif oranının 2008 yılından bu yana değişimine bakıldığında aslında 2017’de 1.95 oranının yakalandığı görülüyor. Ancak Aralık 2018’de bu oran 1.85’e gerilemiş. Bu gerilemenin arkasında sigortalı sayısındaki azalma, yani işsizlikteki artış yatıyor. Yani bir yıllık süreçte emekli sayısı artarken sigortalı sayısı azaldığı için denge bozulmuş. Aktif-pasif oranının en yüksek olduğu kesim eski adıyla SSK’lılar. SSK’lılar içerisinde oran 2.19. Bağ-Kur’da bu oran, 1.30 iken Emekli Sandığı’nda 1.48. Dolayısıyla SSK’lılar açısından çalışan-emekli oranının daha makul, Bağ-Kur’lular açısından ise durumun daha kötü olduğu görünüyor.

(Kaynak: Akşam Gazetesi | 19.04.2019)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.