Askerlik Borçlanması Kıdem Tazminatı Alınmasını Sağlar Mı? / Ahmet Kıvanç

Askerlik borçlanması emeklilik yaşını kaç yıl öne çeker? 15 yıl 3600 günle kıdem tazminatı almak için askerlik borçlanması yapılabilir mi? Malûl aylığı bağlanmasının koşulları nelerdir? Özel sektördeki bir sigortalı açısından, emeklilik koşullarını sağladıktan sonra emekli aylığı bağlatmadan çalışmak doğru mu? Emekli olduktan sonra çalışmaya devam edenlerin ihbar ve kıdem tazminatı hakları nelerdir? Koşulları sağlayan sigortalı emeklilik dilekçesini ne zaman vermeli? Özel okullarda çalışan öğretmen nasıl kıdem tazminatı alabilir? Habertürk’ten Ahmet Kıvanç, okurlarımızdan gelen soruları yanıtladı.  

Askerlik borçlanması emeklilik yaşını kaç yıl öne çeker? 15 yıl 3600 günle kıdem tazminatı almak için askerlik borçlanması yapılabilir mi?

Soru: 1994 yılında meslek lisesinde iken staj sigortam yapıldı. 2000 yılının şubat ayında normal sigortam ödenmeye başladı. 1998 yılı mart ayında askere gittim. Askerlik borçlanması yaparsam sigorta başlangıcım 1998 yılına çekilir mi? (Arif Dursun)

Yanıt: Sigorta başlangıç tarihiniz, askerlik borçlanması yaptığınız süre kadar Şubat 2000 tarihinden geriye çeker. Örneğin 12 ay borçlanırsanız Şubat 1999’a çekersiniz. Tamamını borçlanmak zorunda değilsiniz. Sigorta başlangıç tarihinizi 8 Eylül 1999 tarihine çekecek kadar borçlanma yapmanız halinde, emeklilik yaşınız 60’tan 58’e düşer.

KIDEM TAZMİNATI ALMAK İÇİN ASKERLİK BORÇLANMASI YAPABİLİR MİYİM?

Soru: Askerliğimi 1998’in 2. döneminden itibaren 18 ay olarak yaptım. İlk sigorta prim ödemesi 15.09.2000 tarihinde yapıldı. 15 yıl 3600 prim günüyle kıdem tazminatımı alabilmem için askerlik borçlanması yapabilir miyim? 18 aylık askerlik süremin tamamı, borçlanma suretiyle öne çekilebilir mi? (S.A.)

Yanıt: 15 yıl sigorta ve 3600 prim günüyle kıdem tazminatına hak kazanabilmek için işe ilk giriş tarihinin 8 Eylül 1999 ve öncesi olması gerekiyor. 9 Eylül 1999’da işe başlayanlar kıdem tazminatını 25 yıl sigorta ve 4500 prim gününü doldurduklarında; 1 Mayıs 2008’den sonra işe başlayanlar da 25 yıl sigorta ve 5400 prim gününü doldurduklarında alabilirler.

Askerlik borçlanmasıyla sigorta başlangıç tarihinizi öne çektiğinizde SGK’dan 15 yıl 3600 gün ile kıdem tazminatı alabileceğinize dair yazı alarak işverenden kıdem tazminatınızı talep edebilirsiniz. İlk sigorta başlangıcınız 15 Eylül 2000 olduğuna göre, 370 gün askerlik borçlanması yapmanız yeterli. Böylece iki yıl erken emeklilik hakkını da elde edersiniz.

YÜKSEK MAAŞ İÇİN TAVANDAN PRİM YATIRMAMIN FAYDASI OLUR MU?

Soru: 4/a başlangıç tarihim 1 Aralık 1989, prim günüm 3400. Nisan 1998-Ağustos 1999 tarihleri arasında yedek subay olarak askerliğimi yaptım. Emekliliğimi geri çeker mi? Şu an BAĞ-KUR’luyum, ancak son 3.5 yılda SSK’ya geçebilme imkânım var. Yüksek maaş almak için son 3.5 yılda tavandan yatırmamın bana faydası olur mu? (Mustafa Güloğlu)

Yanıt: Yedek subaylığınız, işe başladıktan sonra olduğu için sigorta başlangıcını öne çekmez. 51 yaş, 5450 güne tabisiniz. Prim gününüzü doldurmuşsunuz. Son 3.5 yılda SSK’ya geçme imkanınızı değerlendirebilirsiniz. Elbette prim tutarı ne kadar yüksek ise o kadar iyidir. Brüt asgari ücretin üç katı üzerinden yapacağınız prim ödemeleri emekli aylığınızı artırır.

 ÇALIŞMAYAN EPİLEPSİ HASTASINA MALÛL AYLIĞI BAĞLANIR MI?

Soru: Babam özel bir şirkette şoför olarak çalışıyordu. Beyin felcinin ardından 2 defa epilepsi krizi geçirdi. Bu hastalıktan sonra sürekli epilepsi ilacı içiyor ve sürekli uyku halinde: Bu yüzden işten istifa etmek zorunda kaldı. Malulen emeklilik için başvuruda bulunduk fakat kabul edilmedi.1987 girişli ve 1940 gün SGK primi var. Nasıl malûlen emekli olabilir? (Mahmut Kılıç)

Yanıt: Çalışırken epilepsi tedavisi görenlere, geçici malûl aylığı bağlanıyor. Tedavi sonrasında kalıcı olarak malûl aylığı bağlanabilmesi için çalışma gücünde en az yüzde 60 oranında kayıp olduğuna dair sağlık kurulu raporu almanız gerekir.

ON YILI TAMAMLAMADAN MALÛL AYLIĞI BAĞLANIR MI?

Soru: Eşim 1995 yılında ve 2015 yılında kalp kapakçığı ameliyatı oldu. 2011 yılından itibaren BAĞ-KUR’lu olarak 1800 gün prim ödedik. Malûlen emeklilik başvurusu reddedildi, on yılı tamamlamamız gerektiğini söylediler. Biz 8 yıla girdik, beklememiz lazım mı? (Selim Tanır)

Yanıt: Malûl aylığı için on yıl sigorta ve 1800 gün prim koşulu aranıyor. Başkasının bakımına muhtaç durumunda olduğu sağlık kurulu raporuyla kanıtlanan kişilerde ise beş yıl sigorta ve 1800 gün prim yeterli oluyor. Eşiniz başkasının bakımına muhtaç durumunda ise rapor başvurusunda bulunabilirsiniz. Bakıma muhtaç durumda değilse on yılı doldurmanız gerekir

GÜNÜNÜ DOLDURDUKTAN SONRA ÇALIŞANIN EMEKLİ AYLIĞI DÜŞER Mİ?

Soru: Annem 1969 doğumlu ve 5 Eylül 1989 tarihinden bu yana sigortalı. 46 yaşında emekli olması gerekiyordu ancak çalıştığı işten memnun olduğundan ve ekonomik ihtiyaçlardan dolayı emekli olmadı. Emeklilik süresini 3 sene aştığı için hak ettiğinden daha düşük bir emeklilik maaşı mı alır? (Özden K.)

Yanıt: Aslında, “Koşulları sağladığı halde emekli aylığı bağlatmadan çalışması doğru mu?” diye sormalıydınız. Anneniz emekli aylığına hak kazandığına göre işverenle anlaşıp, kıdem tazminatı almadan, çalışmaya devam ederek emekli aylığı bağlatabilir. Böylece hem kıdem tazminatıyla ilgili herhangi bir risk oluşmaz, hem de emekli aylığını almaya bir an evvel başlamış olur. Sorunuza gelince, ücreti düşük ise bağlanacak emekli aylığı da her geçen birkaç lira aşağı düşer.

 EMEKLİ ÇALIŞAN KIDEM / İHBAR TAZMİNATI ALABİLİR Mİ?

Soru: 1 Kasım 2007 tarihinde 4/a’lı olarak emekli oldum. Emekli aylığımı kestirmeden 19 Nisan 2008 tarihinde yeni bir işe girdim. Bu işyerimden kendi rızamla veya işverenin işten çıkarması ile ayrılırsam yaklaşık 11 yıllık çalışma sürem için kıdem / ihbar tazminatı gibi haklarımı alabilecek miyim? (M.T.)

Yanıt: Emekli işçilerin kıdem tazminatı alabilmesi için işverenin işten çıkarması veya işçinin haklı bir nedenle iş akdini feshetmesi gerekir. Normal çalışanlar, sigorta başlangıç tarihlerine göre yaş dışındaki emeklilik koşullarını yerine getirdiklerinde veya emekli olduklarında da kıdem tazminatı alabiliyor. Siz emekli olduğunuz için bu hakkı kullanamazsınız. Ancak, emekli aylığınızı kestirip bir ay normal çalışmaya geçtikten sonra ertesi ay tekrar emeklilik dilekçesi verirseniz kıdem tazminatınızı talep edebilirsiniz. İhbar tazminatı, işveren sizi attığında ödenir. Siz istifa ettiğinizde veya emekli olduğunuzda ihbar tazminatı alamazsınız.

 EMEKLİLİK DİLEKÇESİ NE ZAMAN VERİLMELİ?

Soru: Annem 1963 doğumlu. 26 Nisan 1999 tarihinde isteğe bağlı BAĞ-KUR girişi var. 125 gün prim ödedikten sonra 20 Nisan 2000 tarihinden itibaren SSK’ya tabi olarak 5799 gün çalıştı. Son olarak 71 gün de isteğe bağlı sigorta primi ödedi. SGK, “26/04/2019 tarihinde emekli olabiliyorsunuz, o tarihten sonra dilekçe verebilirsiniz” diye bilgi verdi. Doğru mudur, siz de kontrol edebilir misiniz? (Mithat Etçioğlu)

Yanıt: Emekli aylığı, dilekçenin verildiği tarihi izleyen ay başından geçerli olmak üzere bağlanır. Anneniz 20 yıl, 55 yaş, 5975 güne tabi. Yaş ve prim günü koşulunu tamamlamış bulunuyor. Geriye 20 yıllık sigortalılık süresini doldurmak kalıyor. Bu da, işe başlangıç tarihi itibarıyla 26 Nisan 2019 olduğuna göre, 26-30 Nisan tarihleri arasında dilekçe vermesi gerekir. Emekli aylığı, 1 Mayıs’tan geçerli olmak üzere bağlanır. Dilekçe mayıs ayına sarkarsa, bir aylık emekli aylığı kaybı olur.

 İLAVE PRİMİN SONA ERMESİ PRATİSYEN HEKİMİN BORDROSUNA YANSIYACAK MI?

Soru: Hekimlerin döner sermaye gelirlerinden sigorta primi kesilmesi uygulaması 1 Ocak’tan itibaren sona erdi. Ancak, döner sermaye bordromuzda herhangi bir artış olmadı. Mutemet, prim kesintisinin sona ermesi dolayısıyla sadece uzman tabiplerin ek ödemelerinin arttığını, bizim artmadığını söyledi. Bu durumda SGK kesintisi artık yatırılmıyor ama maaşımıza yansıtılmıyor. Bu doğru bir uygulama mıdır?(A.K.)

Yanıt: Sağlık Bakanlığı’na bağlı sağlık kurumları ile esenlendirme tesislerinde döner sermaye gelirlerinden ek ödeme alan tabip ve diş tabipleri ile tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlar, 2010 yılından beri döner sermaye payları üzerinden ilave prim ödüyorlardı. İlave prim uygulaması 1 Ocak 2019’dan itibaren tüm hekimler için sona erdi. İlave primin sona ermesine karşın döner sermaye bordronuzda bir artış olmaması, döner sermaye gelirinizde düşüş olmasından kaynaklanabilir. Uzman hekimler ile uzman olmayanlar arasında bir ayrım söz konusu değil.

 KIDEM TAZMİNATIMDAKİ VERGİ KESİNTİSİNİ ALABİLİR MİYİM?

Soru: 25.12.2015 tarihinde, hastalığım dolayısıyla tazminatım ödenerek iş akdim feshedildi. Kıdem tazminatındaki vergi kesintisini alabilir miyim?

Yanıt: İade alabilmeniz için öncelikle size ödenen tazminattan vergi kesintisi yapılmış olması gerekiyor. Normal kıdem tazminatından vergi kesintisi zaten öteden beri yapılmıyor. Şayet işveren hakkınız olan tutarın üzerine ilave bir tazminat ödedi ise onun için vergi kesintisi yapılmıştır. Ancak o durumda iade alabilirsiniz.

 ÖZEL OKULDA ÇALIŞAN ÖĞRETMEN KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR Mİ?

Soru: 1975 doğumluyum. 1994 sigorta girişliyim. 5400 gün primim var. 19 yıllık öğretmenim. Özel bir eğitim kurumunda 10 yıldır öğretmenim. 15 yıl 3600 prim günü ile emeklilik tazminatı almak istiyorum ne yapmalıyım? Basında çıkan haberlere göre süreli işçi sayıldığımızdan dershane ve özel okulda çalıştığımız için kıdem tazminatı alınamıyormuş. Tazminat alamaz mıyım? (V.B.)

Yanıt: Sözleşmeniz belirli süreli ise yani her eğitim-öğretim döneminde yenileniyorsa, maalesef Yargıtay kararları uyarınca kıdem tazminatı ödenmiyor. Ancak, Borçlar Kanunu uyarınca sözleşme serbestiyeti bulunuyor. İşveren sizinle “belirli süreli” değil de “süresiz” sözleşme yaptıysa, kıdem tazminatınızı almanızda bir engel bulunmuyor.

 SSK’LI YURT DIŞINDA ÇALIŞIRSA EMEKLİ AYLIĞI KESİLİR Mİ?

Soru: 1985 yılında çalışmaya başladım, 2017 yılında SSK’dan emekli oldum. Yurt dışında çalışırsam emekli aylığım kesilir mi? (Önder Y.)

Yanıt: 1 Ekim 2008 tarihinden önceki sosyal güvenlik kanunlarında, aylık bağlandıktan sonra sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanan ülkelerde çalışmaya başlanması halinde aylıkların kesileceğine ilişkin açık bir hüküm bulunmuyor. 1 Ekim 2008’den önce çalışmaya başlamış olduğunuz için sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış veya imzalanmamış bir ülkede çalışmaya başladığınızda emekli aylığınız kesilmez. 1 Ekim 2008 tarihinden sonra işe girenler emekli olduktan sonra yurt dışında çalışmaya başlarsa emekli aylıkları kesilir.

 ON YIL ÖNCEKİ VERGİ İADESİNİ ALABİLİR MİYİM?

Soru: İş sözleşmem karşılıklı olarak 31.10.2008 tarihinde feshedildi. Tazminat üzerinden 10 bin 781 TL vergi alındı. Vergi iadesi alabilmek için dava açma hakkım var mıdır? (Muzaffer O.)

Yanıt: Vergi Usul Kanunu uyarınca, ikale sözleşmeleri ve karşılıklı sonlandırma sözleşmeleri kapsamında ödenen tazminatlardaki vergi iadesinde 5 yıllık zaman aşımı bulunuyor. Bu nedenle, daha önce zaman aşımı süresi içinde dava açmadıysanız yapacak bir şey bulunmuyor.

(Kaynak: Haber Türk | 23.02.2019)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.