Ali TEZEL - Kadınlar ne kaybetti-ne kaybedecek?

 

 

Evlilik nedeniyle, evlilik tarihinden itibaren 1 yıl sonrasında işten ayrılmalarda bayan çalışanlara özel olarak verilen tazminat, yeni Sosyal Güvenlik Yasa Tasarısı’nda da geçerli midir? B. Güncan

Hanımefendi, sorunuzda bahsettiğiniz evlilik kıdem tazminatının halen TBMM’de görüşülmekte olan 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (SS ve GSS) ile alakası yoktur. Halen Başbakanlık’ta bekleyen “İstihdam Paketi” içinde yer alan “Kıdem Tazminatı Fonu Kanunu Tasarı Taslağı”nın konusudur. Ancak, SS ve GSS ile kadınların bazı sosyal güvenlik haklarından geriye gidişler vardır daha doğrusu pozitif ayrımcılıkları ortadan kalkmaktadır.

1- Evlilik prim iadesi kalkıyor

Halen geçerli olan 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun ek 1’inci maddesine göre; “Evlenme dolayısıyla işlerinden ayrılan kadın sigortalılara kendileri ve işverenleri tarafından 5417, 6900 ve 506 sayılı kanunlara göre ödenen malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinin yarısı, yazılı talepleri üzerine, toptan ödeme şeklinde verilir.

İşten ayrıldıkları tarihten itibaren bir sene içinde evlenmiş veya evlendikleri tarihten itibaren bir sene içinde işinden ayrılmış olan kadın sigortalılar, evlenme dolayısıyla işten ayrılmış sayılırlar.

Evlenmeleri dolayısıyla toptan ödemeden faydalanmış bulunan kadın sigortalılardan 506 sayılı Kanuna tabi bir işe girenler, kendilerine verilen primleri aldıkları tarihten itibaren %5 faizi ile Sosyal Sigortalar Kurumu’na iade ettikleri takdirde sigortaya tabi eski hizmetleri 506 sayılı Kanun’un tatbikatında nazara alınır. Toptan ödeme şeklinde aldıkları primleri Sosyal Sigortalar Kurumu’na iade etmeyenlerin sigortalılık süreleri, 506 sayılı Kanuna tabi işlere yeniden girdikleri tarihten başlar.”

 

 

• Yani, evlenen kadın sigortalı evlilik sonrası işinden ayrılmışsa veya işinden ayrıldıktan sonraki bir yıl içinde evlenirse SSK’ya ödenmiş primlerinden emekliliğe yönelik olanlarının yarısını alabilmektedir. Yani evlenirken sanki çeyiz parası gibi SSK’ya ödenmiş primlerin yarısı ödenmektedir ve daha sonra isterse de yıllık yüzde 5 faizi ile geri ödenmektedir.
   
• TBMM’de bugün de görüşmelerine devam edilecek olan 5510 sayılı SS ve GSS Kanunu ile kadınların bu prim iadesi hakkı kaldırılmaktadır.
  
  2- Dul kadınların çeyiz parası kalkıyor
  
  Halen geçerli olan kanunlara göre;
   
• SSK’dan yetim aylığı alan KIZLAR evlendikleri takdirde aldıkları dul veya yetim aylığının 24 katı çeyiz parası olarak verilmektedir.
   
• T.C. Emekli Sandığı’ndan (erkek-kadın fark etmez) DUL aylığı alanlar, yetim aylığı alan KIZLAR ile vefat eden memurun aylık alan ANASI, bu aylıkları alırken evlenirse, aldığı aylığın 12 kat çeyiz yardımı olarak verilmektedir.
   
• Bağ-Kur’da ise çeyiz yardımı diye bir şey yoktur.
   
• İlk reform kanunu olan 5510 sayılı SS ve GSS ile tüm dullara kadın erkek fark etmez ve yetim kızlara aldıkları aylıkların 12 katı tutarında çeyiz parası verilmesi kararlaştırılmıştı.
   
• Reform Kanunu ile geçen salı günü TBMM’de verilen önerge ile yetim kızlara 24 ay çeyiz parası verilecek ama dul kadınlara-erkeklere çeyiz parası verilmeyecek.
  
  3- Evlilik kıdem tazminatı kalkabilir
  
  Kıdem Tazminatı Fonu Kanunu yasalaşır-
  
  sa halen 1475 sayılı İş Kanunu’nun yürürlükteki tek geçerli maddesi olan “Kıdem Tazminatı” başlıklı 14’üncü maddesine göre, evlilik tarihinden itibaren bir yıl içinde evlilik nedeniyle işini bırakan kadınlara işyerlerince kıdem tazminatı ödenmesi uygulamasına da son verilecektir.
  
  4- Kadınların erken emeklilik hakkı bitiyor
  
  KadInlara yönelik pozitif ayrımcılık yerlerinden biri de emeklilik yaşı konusundadır. Halen geçerli olan kanunlara göre, 08.09.1999 gününden sonra işe girmiş olan;
   
• Kadınlar 58 ve SSK’lı erkekler 60 yaşında emekli olmaktadırlar.
  
  Yani kadınlar, erkeklere göre 2 yaş daha erken emekli edilmektedirler. Yeni gelecek sisteme göre ise kadın-erkek ayrımı olmaksızın herkes 65 yaşında emekli olacaklardır.
   

  ---

  
  
  Sosyal güvenlik haftasını hiç duymuş muydunuz?
  
  1995 yılından beridir sosyal güvenlik sistemiyle uzman gözüyle ilgileniyorum aynı yıl SSK’da müfettiş yardımcısı olarak göreve başlamıştım. Şimdi ise SGK’da yani Sosyal Güvenlik Kurumu’nda Başmüfettişim. Ben ilk defa geçen ay Çalışma Bakanımız Faruk Çelik’ten duydum. Bakan Çelik, sosyal güvenlik haftasında yapacaklarını anlatınca ‘ne zaman bu hafta’ diye gayri ihtiyari sordum. Meğer 7-13 Nisan günleri “Sağlık ve Sosyal Güvenlik Hafta”sıymış. Ben yeni duydum, bilmem sizlerden daha önce duyan var mıydı?
  
  Öte yandan, gerçekten çok taraflı-çok ortaklı bir bakanlığa bu kadar kısa sürede adapte olabilen didişme ile kronik hale getirilmiş sosyal güvenlik reformunu uzlaşma yollarını açık tutup TBMM’den geçirebilme iradesini gösteren Faruk Çelik tebriği hak ediyor. Zira, bu kadar ortak ve tarafın her birinin bir taraftan çektiği bir yerde çelik gibi sinirler olmasa dayanılmaz herhalde.
   

  ---

  
  
  SGK il müdürlerini heyecan bastı
  
  SSK, Bağ-Kur ve T.C. Emekli Sandığı kapatıldı yerine gencecik SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu) geldi. Daha önce bu köşeden SGK il müdürleri atama ve görevlendirmelerinin tamamlandığından bahsetmiş hatta Adana’ya Mustafa Keskin, Antalya’ya Selim Erol ve Ankara’ya Ali Pekten’in görevlendirilmesinden sonra İstanbul SGK İl Müdürü olarak da Mustafa Kuruca’nın görevlendirildiğini haber vermiştim. İşte o il müdürlerinin hepsi (İl il isim listesi www.alitezel.com’da var) geçen hafta 24-28 Mart 2008 günlerinde Ankara’da toplandılar, dünyanın en ünlü motivasyon uzmanlarınca motive edildiler ve hafta başında da illerinde görevlerinin başına döndüler. İstanbul İl Müdürü Mustafa KURUCA, bir hafta süren eğitim-bilgilendirme ve motivasyon çalışmalarından sonra heyecan ile görevlerinin başına geçtiklerini, illerinde bulunan sosyal güvenlik kurumlarına ait çalışanlarını tek çatı altında birleştirip, örgütleyeceklerini ifade etmiştir. Ayrıca, Bakan Faruk Çelik’in bu toplantılar esnasında il müdürlerinden yani kendilerinden,
  
  1-Etkin ve şeffaf bir yönetim,
  
  2-Vatandaşa hizmete odaklanmış,
  
  3-Sigortalı-işveren memnuniyetini öne çıkarmalarını, özellikle istediğini de eklemiştir. Kendilerinin de hizmet etme aşkı ve heyecan ile işe başladıklarını çok yakında vatandaşların SGK’yı tanıdıkça seveceklerini, sahip çıkacaklarını hep birlikte göreceğiz demiştir.

(Kaynak: Akşam Gazetesi | 05.04.2008)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.