İbrahim IŞIKLI - Uzlaşma ile ”dul eşlerin” çeyiz yardımı kaldırılacak

Geçtiğimiz hafta başında, Emek Platformu ile sosyal taraflar arasında yapılan görüşmelerde, çeyiz parası olarak adlandırılan evlendirme yardımı da gündeme geldi. Emek Platformu'nun talepleri doğrultusunda evlendirme yardımının mevcut uygulamasında önemli değişiklik yapılacak. Bu hafta TBMM'de Sosyal Güvenlik Reformu görüşülmeye devam edilecek. Toplumun büyük bir bölümü reformu ve reformla değişecek uygulamaları dikkatle izliyor. Dul eşlerde, evlenmeleri halinde mahrum kalacakları çeyiz parasının neden kaldırılmak istendiğini anlamaya çalışıyor. İşte reformdan önce ve sonra çeyiz parası uygulaması;

Reformdan önce evlenme yardımı uygulaması:

1. 5434 sayılı TC Emekli Sandığı Kanunu'nda evlenme ikramiyesi

5434 sayılı kanunun 90. madde ile hem yetim aylığı alan kız çocuğuna, hem dul aylığı alan eşe hem de vefat eden memurun aylık bağlanan anasına evlenmeleri halinde kamuoyunda çeyiz yardımı olarak bilinen ve aylıklarının 12 katı tutarında evlenme ikramiyesi verilmekteydi.

Yetim aylığı alan kız çocuğu, vefat eden memurun aylık bağlanan anası veya dul aylığı alan eşlerden, evlenme tarihinden itibaren oniki aydan önce boşananlarla, evliliğin butlanına veya feshine karar verilenlere yeniden aylık bağlanması halinde, ödenmiş bulunan evlilik ikramiyesinin oniki aydan eksik süreye ait kısmı tahsil edilinceye kadar aylıkları ödenmemekteydi.             

2. 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'nda evlenme yardımı

506 sayılı kanununun ek 12. maddesi gereğince, sigortalının ölümünden dolayı aylık ve gelir almakta olan hak sahibi kız çocuklarına evlenmeleri halinde bir defaya mahsus olmak üzere aylık veya gelirlerinin iki yıllık tutarı evlenme yardımı olarak verilmekteydi.

İki yıl içerisinde meydana gelen boşanma veya dul kalma halinde bu süre için tekrar aylık veya gelir ödenmemekteydi.

SSK mevzuatında, dul eşlere evlenme yardımı verilmesine ilişkin bir hüküm bulunmadığından, sadece yetim kız çocuklarına evlenme yardımı yapılmaktaydı. Ayrıca, 2925 sayılı Tarım SSK'da da evlenme veya çeyiz yardımı ödemesi bulunmamaktaydı.

3. 1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu'nda evlenme yardımı

5434 sayılı kanunda yetim aylığı alan kız çocuğu ile dul aylığı alan eşe ve 506 sayılı kanunda da yetim kız çocuklarına evlenme yardımı (ikramiyesi) bulunmasına karşın, 1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu'nda ve 2926 sayılı Tarım Bağ-Kur'da bu tür evlenme veya çeyiz yardımı ödemesi yoktur. Bu da, sosyal güvenlik yardımları arasında önemli bir farklılık olarak göze çarpmaktadır.

Reformdan sonra evlenme yardımı uygulaması:

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 37. maddesiyle yapılan düzenleme ile sosyal güvenlik kurumlarındaki anlamsız farkılıklar ortadan kaldırılmakta ve evlenmeleri nedeniyle bağlanan gelir veya aylıklarının kesilmesi gereken eş veya kız çocukların, evlenmeleri ve talepte bulunmaları halinde almakta oldukları aylık veya gelirlerinin 12 aylık tutarının bir defaya mahsus olmak üzere evlenme ödeneği olarak peşin ödeneceği öngörülmektedir. Evlenme ödeneği alan hak sahibinin aylığının kesildiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde yeniden hak sahibi olması halinde, bir yıllık sürenin sonuna kadar gelir veya aylık bağlanmayacaktır. Bu düzenleme ile Bağ-Kur'dan aylık ve gelir alan eş veya çocuklar da evlenme yardımından yararlanabileceklerdir. Evlenme ödeneği verilmesi halinde, diğer hak sahiplerinin aylık veya gelirleri evlenme ödeneği verilen sürenin bitimini takip eden ödeme döneminden itibaren yeniden belirlenecektir.

Ancak, Emek Platformu, yetim kız çocukları için ödenmekte olan evlenme yardımı (çeyiz parası) yetim aylığının 24 katı tutarından, 12 katına düşürülmesine itiraz etmişti.

Emek Platformu ile yapılan görüşmelerin sonucuna göre, 5510 sayılı kanundaki dul eşlerin de evlenme yardımından yararlandırılması yönündeki düzenlemeden vazgeçilmesi ve sadece yetim kız çocuklarına 24 aylık tutarında evlenme yardımı yapılması düşünülmektedir. Diğer bir deyişle, norm ve standart birlikteliği sağlamak üzere çıkartılan Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu bu iddiadan uzaklaşmış olmaktadır

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 04.04.2008)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.