Ahmet YAVUZ - Vergi indirimleri artık hayal

Ekonomideki müspet gelişmeler çok yazıldı-çizildi. İhracat rakamlarında elde edilen rekorlar geçtiğimiz aylarda ekonomi sayfalarında genişçe yer aldı. Büyük sermayeli şirketlerin yatırım için sıraya girdiğini okuduk. Dünyaca ünlü ekonomistlerin ekonomimize ettiği iltifatlar hâlâ kulaklarımızda yankılanıyor. Milli markalarımızın dünya çapında elde ettikleri başarılar milletçe göğsümüzü kabarttı. Bunlara ilaveten ekonomideki tüm birimler hedeflerini büyütmüş, daha önce hayal dahi edilemeyecek uzun vadeli planlar yapmaya başlamışlardı.

Ancak bu istikrar ve güven ortamı birilerini rahatsız etti. Bu rahatsız kesimlerin türlü entrikalarla istikrarın önünü kesmeye çalıştıkları da biliniyordu. Uzun süreli ve zahmetli bir sürecin sonunda belli ölçüde istikrarlı hale getirilen ekonomi gemisi ciddi bir sarsıntı yaşadı. Her ne kadar bu sarsıntıyı bazı kesimler uluslararası krize bağlamaya çalıştıysa da olayın böyle olmadığını biliyoruz. Çünkü bahsedilen uluslararası kriz uzun zamandır yaşanıyordu ve Türkiye ekonomisi, bu krizden kaçan kesim için güvenli bir liman mahiyetindeydi. Geçen pazartesi yaşanan krizin daha da derinleşip büyümemesini; ülkesini ve milletini seven insanların serinkanlı hareket etmesinde ve çevrelerine de bunu tavsiye etmelerinde aramak lazım. Çünkü bu ülke, devalüasyon ilan edecek Merkez Bankası başkanlarının bankalardaki paralarını devalüasyondan bir gün önce dövize çevirerek servetlerini katlamalarına da şahit oldu.

Fert başına düşen gelirin gerilemesinden işsizliğin artmasına, zam ve pahalılıktan dövizin tekrar eski günlerdeki gibi artışına kadar yaşanacak olumsuzluklar emin olun hepimizi etkileyecek. Ekonomideki istikrarsızlık vergi gelirlerinin azalmasına sebep olacak. Vergi gelirleri düşünce bütçe açıklarını kapatmak için ya daha fazla borçlanmaya gidilecek ya da vergi oranları artırılacak. Bu da yatırımları azaltacak. Böylece de ekonomi iyice daralacak. Bunlar hepimizin yabancısı olmadığı ve koalisyon dönemlerinde yaşadığımız manzaralar.

Bunlar istikrar sayesinde oldu

• Siyasi ve ekonomik istikrara vurgun olmamız vatandaş lehine kaldırılan ve indirilen vergilerin hayli fazla olmasından. Kaldırılan, indirilen ve iyileştirilen vergiler veya mali işlemlerin bir kısmı şunlar:
• Kurumlar Vergisi Kanunu sadeleştirilerek yeniden yazıldı. Vergi oranı yüzde 30'dan 20'ye indirildi. Böylece tüzel kişiler üzerindeki vergi yükü yüzde 65'ler seviyesinden 35'lere indirildi.
• Gelir Vergisi mükellefleri üzerindeki vergi yükü de önemli ölçüde azaltıldı. Kanunda yapılan değişiklikle oranlar yeniden düzenlendi. Gelir Vergisi'ndeki iki tarife birleştirildi. Dilim sayısı azaltıldı. Alt dilime uygulanan oran yüzde 20'den 15'e inerken üst dilime ilişkin oran yüzde 40'tan 35'e çekildi.
• Asgari geçim indirimi müessesesi Gelir Vergisi sistemine dâhil edildi. Bu değişiklik ile ücretlinin medeni ve ailevi durumu dikkate alınarak asgari ücretin en az yarısından başlamak üzere büyük bir kısmı, bazı durumlarda ise tamamı vergi dışı bırakıldı.
• Katma Değer Vergisi ile ilgili olarak tekstil, sağlık, eğitim, turizm ve gıda sektörlerinde oran indirimine gidildi. KDV oranları yüzde 18'den 8'e çekildi. Bu sayede tekstil, eğitim, turizm, tarım ve gıda gibi sektörlere vergisel teşvikler sağlanmış oldu.
• Yurtdışı çıkış harcı 70 YTL'den 15'e indirildi.
• Gelişmişlik düzeyi nispeten düşük olan illerimizde faaliyette bulunan şirketlere Gelir Vergisi stopajı teşviki, sigorta primi işveren paylarında teşvik, yatırım yeri tahsisi ve enerji desteği sağlandı.
• Teknoloji geliştirme bölgelerinde yapılan yatırımlardan elde edilen gelirler vergiden istisna edildi.
• Damga Vergisi ve harçların uygulama alanları büyük ölçüde daraltıldı. Damga pulu yapıştırma tamamen kaldırıldı.
• Yurtdışında yatırım yapan şirketlerin bu yatırımlardan elde ettikleri kazançların Türkiye'ye intikali önündeki tüm vergisel engeller kaldırıldı.
• Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'da yer alan ve her ay için yüzde 4 olarak uygulanan gecikme zammı oranı yüzde 2,5'e indirildi. (Bu oranın aşağı çekilmesi gerektiğini hemen ekleyelim.)
• Bugün toplam beyannamelerin yüzde 92'si internet üzerinden veriliyor. Vergi borçları bankalar aracılığıyla ödenebiliyor.
• Yaşanan yüksek ve kronik enflasyonun kontrol altına alınmasıyla enflasyona endeksli olarak hesaplanan yeniden değerleme oranına göre artan maktu vergiler (MTV, Emlak Vergisi, harçlar, özel usulsüzlük cezaları vs.) eskisi gibi katlanarak artmıyor. Bir önceki yıla yakın tutarlar olarak belirleniyor.

Sizden gelenler

Soru: Aylık kiraları 750 ve 1.000 YTL olan iki dükkanım bulunuyor. Bu dükkanlardan birisi için ayrıca 5.000 YTL hava parası aldım. Ancak sanırım kiracılarım stopaj ödemelerini yapmamış. Bu kira gelirleri için beyanname vermeme gerek var mı, beyanname vereceksem hava parasını da hasılata dahil edecek miyim?

Cevap: Yıl boyunca aylık toplam bin 750 YTL'den 21 bin YTL kira geliriniz bulunuyor. İşyeri olarak kiraya verilen gayrimenkuller stopaj kapsamındaysa 19 bin yeni liraya kadar beyan edilmelerine gerek bulunmuyor. Ancak bu rakam aşılırsa beyanname verilmesi gerekiyor. Bu durumda siz de dükkanlarınızda elde ettiğiniz kira geliri için beyanname vermelisiniz. Vereceğiniz beyannamede stopaj olarak ödenen (veya ödenmesi gereken) vergiler de hesaplanan vergiden düşülecek. Kamuoyunda 'hava parası' olarak bilinen peştamallıklar, gayrimenkul sermaye iradının bir unsuru değil. Bu ödemeler aranan şartları taşıyorsa 'diğer kazanç ve iratlar' olarak vergilendiriliyor. Eğer diğer kazanç ve iratlara giren başka bir geliriniz yoksa 6 bin YTL'lik istisnayı aşmadığınız için, hava parasını beyan etmeniz gerekmiyor.