Engellinin Üç Sorunu / Vedat İlki

EVDE BAKIM PARASINDA HANE HALKI GELİRİ

Anayasa ;

61 Madde’’ Devlet, sakatların korunmalarını ve toplum hayatına intibaklarını sağlayıcı tedbirleri alır’’.

 Engellinin gelirinden ziyade hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı, asgarî ücretin aylık net tutarının 2/3’ünden daha az olan bakıma ihtiyacı olan engellilere hizmet götürülüyor.Sosyal Devlet ilkesinde engelli fert olarak görünmesi gerekir.

Bakıma ihtiyacı olan engellilere özel bakım merkezlerinde sunulacak bakım hizmetinin karşılığı olarak belirlenecek kişi başına aylık bakım ücreti tutarı, (20.000) gösterge rakamı ile memur aylık katsayısının çarpımı sonucu bulunacak tutardan fazla olamaz. Bakıma ihtiyacı olan engellinin evde bakımına destek için ise (10.000) gösterge rakamı ile memur aylık katsayısının çarpımı sonucu bulunacak tutar kadar aylık sosyal yardım yapılır.

Burada şayet özel bakım evinde hizmet alması halinde 2018 yılı için 2.171 TL,evde bakılması halinde 1.085,5 TL. ödenir.

Oysa gösterge olmadan önce evde bakım parası Net Asgari Ücrete göre belirleniyordu.6518 sayılı Kanun ile değişiklik yapılamadan önce bakım maaşı net asgari ücrete göre belirleniyor idi. 2828 sayılı kanun’da üst sınır olarak net iki asgari ücret sınırı 2014 öncesi mevcuttu.

Net asgari ücrete göre evde bakım ücreti ödenirken;

 gösterge x memur maaş katsayı çarpımı ile ,

evde bakım ücretinin hesaplanması  bakım ücretinden yararlananların asgari ücret karşısında kayıpla karşı karşıya kalmıştır

**

BU İKİLEM NE ZAMAN DÜZELECEK?

1/10/2008 öncesi sigorta girişi olan engelliler için 3 kademe de belirlenen emeklilik koşulu ,1/10/2008 sonrası için iki kademe olarak uygulanmıştır.

Fakat 1/10/2008 sonrası engelli için emeklilik koşulları  1/10/2008 öncesine göre daha avantajlı olurken eski engelliler için şartları ağırlaştırılmıştır.

Örneğin:

Ekim 2008 ilk defa sigortalı olan Engelli Aşağıdaki Tabloda Yer Verilmiştir;

5510/28. madde beşinci fıkra ve geçici altıncı madde yedinci fıkra (d) ve (e) bentlerine göre çalışma gücü kaybı oranı % 60’ın altında olanlar (4/1-(a) sigortalıları için)
Sigortalılık süresinin başlangıcı	Çalışma gücü kayıp oranı
	% 50- % 59		% 40- % 49
	Sigortalılık süresi	Gün sayısı	Sigortalılık süresi	Gün sayısı
--.10.2008 - 31.12.2008	16	3700	18	4100

 Eylül 2008'de Sigortalı Olan Engelli İçin Aşağıdaki Tabloda Yer Verilmiştir;

06.08.2003 tarihindeki sigortalılık süresi/başlangıcı	II. Derece Engelli		III. Derece Engelli
	Sigortalılık süresi	Gün sayısı	Sigortalılık süresi	Gün sayısı
06.08.2003 -30.09.2008 tarihine kadar	18 yıl	4000	20 yıl	4400

 Tabloları karşılaştırdığınızda;

5510 sayılı Kanuna göre SS ve GSSK göre 4/a sisteme girenler ,506 SSK engelliye göre avantajlı konuma geçmiştir.

30/09/2008 girişi yapılan engelli ,1 gün sonra işe giren engelli arasında böyle uyumsuz tablo ortaya çıkmıştır.

Tüm uyumsuzluklara karşı bu mantık hatasının düzeltilmesi ve engellilerin haklarının iadesi gerekmez mi?

**

EKİM 2008 SONRASI KAZANÇLAR İÇİN ABO HESAPLAMA ESASI:

Kanunun 28. maddesinin dördüncü ve beşinci fıkralarına göre bağlanan aylıkların aylık bağlama oranı, prim ödeme gün sayısı 9000 günden az olanlar için çalışma gücü kayıp oranının 9000 gün prim ödeme gün sayısı ile çarpımı sonucu bulunan rakamın % 60 a bölünmesi suretiyle hesaplanan gün sayısına göre % 50 yi geçmemek üzere tespit edilen orandır. Prim ödeme gün sayısı 9000 günden fazla olanlar için ise toplam prim ödeme gün sayısına göre aylık bağlama oranı belirlenecektir.

Örnek:4/b sigortalısı olup %70 üzerinde engelli 4000 günü varsa,

0,70x9000/0,60=%58,32 olduğundan %50 olarak dikkate alınacaktır.

İLK DEFA 5510 SAYILI SS VE GSSK EMEKLİ OLACAK ENGELLİLER İÇİN ABO HESAPLANMASI

Aylık Bağlama Oranı  (ABO) :

                - Aylık bağlama oranı, sigortalının malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi geçen toplam prim ödeme gün sayısının her 360 günü için % 2 olarak uygulanır. Bu hesaplamada 360 günden eksik süreler orantılı olarak dikkate alınır. Ancak aylık bağlama oranı % 90'ı  geçemez.

- 28 inci maddenin dördüncü ve beşinci fıkralarına göre aylığa hak kazanan sigortalılardan;

4 (a) sigortalıları için hesaplanacak aylık bağlama oranı, prim ödeme gün sayısı 7200 günden az olanlar için çalışma gücü kayıp oranının 7200 gün prim ödeme gün sayısı ile çarpımı sonucu bulunan rakamın % 60'a bölünmesi suretiyle hesaplanan gün sayısına göre (Çalışma gücü kaybı oranı x 7200 / % 60 = ABO’ya esas prim gün sayısı), % 40’ı geçmemek üzere,

 4 (b/c) sigortalıları için hesaplanacak aylık bağlama oranı, prim ödeme gün sayısı 9000 günden az olanlar için çalışma gücü kayıp oranının 9000 gün prim ödeme gün sayısı ile çarpımı sonucu bulunan rakamın % 60'a bölünmesi suretiyle hesaplanan gün sayısına göre (Çalışma gücü kaybı oranı x 9000 / % 60 = ABO’ya esas prim gün sayısı), % 50’yi geçmemek üzere,

 tespit edilir. Prim ödeme gün sayısı 4 (a) sigortalıları için 7200, 4 (b/c) sigortalıları için 9000 günden fazla olanlar için ise toplam prim ödeme gün sayısına göre aylık bağlama oranı belirlenir.

Örnek:

İlk defa 4 (a) kapsamında çalışmaya başladığı tarihte malul olan ve çalışma gücü kaybı oranı %70 olarak tespit edilen sigortalının tahsis talep tarihinde prim ödeme gün sayısı 3700’dür. Sigortalının prim gün sayısı 7200 günden az olduğundan,

ABO’ ya esas prim gün sayısı: Çalışma gücü kaybı oranı x 7200 / % 60

 :%70 x 7200/ %60 = 8400

 ABO : 8400/360 x 2 = 46,66 (5510 sayılı Kanunun 28 inci maddesinin dördüncü fıkrası gereğince %40 ı geçemeyeceğinden, ABO % 40 olarak uygulanır.)

- Ortalama aylık kazanç ile aylık bağlama oranının çarpılmasıyla sigortalının tahsis talep yılına ait Ocak aylığı bulunur.

Aylık = Ortalama Aylık Kazanç x  Aylık Bağlama Oranı

- Hesaplanan yaşlılık aylığı; sigortalının  çalışma süreleri için prime esas günlük kazanç alt sınırları dikkate alınarak, talep yılına ait Ocak ayı itibariyle belirlenen ortalama aylık kazancının % 35’inden, sigortalının talep tarihinde bakmakla yükümlü olduğu eşi veya çocuğu varsa % 40’ından  az olamaz.

 

 - Hesaplanan aylık, tahsis talep yılına ait Ocak aylığı olup, aylığın başlangıç tarihi yılın ilk altı aylık döneminde ise Ocak ödeme dönemi için aylıklara uygulanan artış oranı kadar, yılın ikinci altı aylık dönemde ise öncelikle Ocak ödeme dönemi, daha sonra Temmuz ödeme dönemi için aylıklara uygulanan artış oranları kadar artırılarak, sigortalının aylık başlangıç tarihindeki aylığı hesaplanır.

(Kaynak: Alitezel | 11.05.2018)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.