Dr. Yusuf İLERİ - Kullanılmış binek otomobillerin KDV sorunsalı

Haliç Üniversitesi

yusufileri@superonline.com

Kullanılmış binek otomobillerin satışında ötedenberi yüzde 1 oranından düşük KDV uygulanmaktadır. Buna karşın kullanılmış da olsa kamyon, kamyonet, otobüs gibi diğer araçlar için yüzde 18 yani yüksek KDV oranı uygulanmaktadır. Bu durum bize "(az) kullanılmış kürdan" fıkrasını anımsatmaktadır. Bir ilçemizde deprem olur. Bunun üzerine bir grup doktor görevlendirilir ve geçici süreyle bu ilçeye gönderilir. Doktorlar kaldıkları süre içerisinde yemeklerini genellikle aynı lokantada yemektedirler. Bir yemek esnasında ekipşefi garsonu çağırır, masada kürdan olmadığını söyler ve kürdan ister.Garson kendisinden emin bir ses tonuyla "kürdan yok" der. Şef şaşırır ve "burası bir lokanta kürdan olmaz mı?" diye sorar. Garson cevap verir: "Vallahi doktor bey, kulllanan atıyor, kimse yerine koymuyor ki."

İlk bakışta kullanılmış binek otonun da kullanılmış kürdan gibi değerli(!) görüldüğü için düşük KDV'si uygulanmak suretiyle kullanımının teşvik edildiği akla gelebilir. Ancak kullanılmış otomobil satışlarında düşük KDV oranı uygulanmasının bir mantığı var. Araç kiralama firmalarıgibi esas işi binek otomobilleri işletmek olan işler dışındaki gıda, beyaz eşya, inşaat vb. bütün işlerde binek otomobiller için alım sırasında ödenen KDV indirim konusu yapılamıyor. Vergi sistemi de diyor ki: mademki alım sırasında ödenen KDV'leri indirim konusu yapılamıyor o halde şatış sırasında da düşük ve sembollik bir KDV tahsil edilsin. Bu da yüzde 1 olsun. Kuşkusuz kullanılmış aracın yararlı ömrünün azalmış olduğu gerekçesiyle yüksek bir KDV'nin adaletli olamayacağı görüşü de etkili. Bu yüzde 1'i de haksız görenler var ama öyle anlaşılıyor kibu kadarı da daha evvel giderleştirilen KDV'ine karşılık olarak aranıyor.

Kullanılmış binek otomobillerin satışından uygulanan düşük KDV'nin meşruiyeti bu mükelleflerin indirim hakkından yoksun olmalarına dayanınca, bu kez indirim hakkına sahip olan araç kiralama firmaları için de uygulanan yüzde 1 düşük KDV oranının bir sorunsala dönüştüğünü anlıyoruz. İşte bu gerekçeyle hareket eden Bakanlar Kurulu 30.12.2007 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan 2007/13033 sayılı kararına "Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 30/b maddesine göre binek otomobillerinin alımında yüklenilen katma değer vergisini indirim hakkı bulunan mükelleflerin, bu araçların tesliminde yüzde 18 KDV uygulanır" notunu koymuştur. Böylece binek otomobillerin alımında yüklenilen vergilerin indirim konusu yapılıp yapılmayacağına göre şekillenen ikili yaklaşım satışları sırasında da farklı KDV oranları uygulanmak suretiyle iyice belirgenleşmiştir. Bu arada bu kararla beraber, KDV indirim hakkına sahip olan mükelleflerin, kullanılmış binek otomobili indirim hakkına sahip olmayanlardan satın almaları halinde, alım sırasında yüzde 1 KDV ödeyip; fakat satış esnasında yüzde 18 KDV tahsil etmeleri gibi "kadı kızı"nda da rastlanır türden bir kusur ortaya çıkmıştır(!).

Ancak bu kez de Bakanlar Kurulu'nun böyle bir ayrıma dayalı olarak KDV oranlarını farklılaştırma yetkisine sahip olup olmadığı sorunsallaşmaktadır. Zira Anayasamızın 73'üncü maddesinde vergilerin kanunla konulacağı belirtildikten sonra, son fıkrasında Bakanlar Kurulu'na vergi oranlarını kanunun belirttiği yukarı ve aşağı sınırlar içinde değişiklik yapmak yetkisi verilebileceği belirtilmiştir. KDV Kanunu'nun 28'inci maddesinde KDV oranı, vergiye tabi her bir işlem için yüzde 10 olarak belirlenmiştir. Aynı maddede Bakanlar Kurulu bu oranı dört katına kadar artırmaya ve yüzde 1'e kadar indirmeye, bu oranlar dahillinde muhtelif mal ve hizmetler ile bazı malların perakende safhası için farklı vergi oranları tespit etmeye yetkili kılınmıştır.

KDV'nin en önemli özelliklerinden biri, bütün mal hareketlerini indirim mekanizmasıyla birbirine zincirlemesidir. Bu zincirin halkaları ithalat, üretim, toptan, fason ve perakende olarak çeşitli şekillerde tezahür edebilir. Bakanlar Kurulu'na 28'inci madde ile verilen yetki bir malın önceki aşamalarına göre perekende safhası için farklı KDV oranlarının tespiti yetkisidir. Bakanlar Kurulına aynı malın perakende aşaması için çeşitli tasnifler yaparak farklı KDV oranları tespiti yetkisi verilmemiştir.Oysa Bakanlar Kurulu'nun bu kararıyla kullanılmış binek otomobillerin perakende safhasındaki satışlarında biri yüzde 1 diğeri ise yüzde 18 olmak üzere iki farklı oran söz konusudur. Bakanlar Kurulu'nun böyle bir yetkisi olmadığı için bu karar, KDV'nin 28'inci maddesine venormlar hiyararşisine aykırıdır. Konunun bir başka tarafı da yeni uyuşmazlıklara elverişli olduğu açıkça görülen bu kararın dava aşamasındaki alacaklar için vergi affından söz edildiği bir ortamdan alınmasıdır.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 19.03.2008)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.