Ülke Büyüme Hızı ve Emekli Aylıklarına Etkisi / Şevket Tezel

Her yıl Nisan ayında ülkemizde TÜİK tarafından ülke büyüme hızı rakamları açıklanır.

Bu yıl da TÜİK tarafından “Üretim yöntemine göre dört dönem toplamıyla elde edilen yıllık GSYH, zincirlenmiş hacim endeksi olarak (2009=100), 2017 yılında bir önceki yıla göre %7,4 arttığı, yani 2017 yılında ülkemizin büyüme hızı yüzde 7,4 olarak açıklandı.

Bu rakamın emekli aylıklarıyla çok yakın bir ilgisi bulunuyor. Zira 2000-2008 Eylül ayları arasında uygulanan SSK emekli aylığı sisteminde yıllık kazanç matrahları takip eden yılların büyüme TÜFE ve büyüme rakamları oranında güncellenerek 2008 yılına güncelleniyor.

2008 yılından sonra da yine yıllık matrahlar takip eden yılların TÜFE’si oranında ve büyüme hızı rakamlarının bu defa yüzde 30’u oranında güncelleniyor.

Zaten güncelleme katsayısı, her yılın Aralık ayına göre Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan en son temel yıllı tüketici fiyatları genel indeksindeki değişim oranının % 100’ü ile sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla gelişme hızının % 30’unun toplamına (1) tam sayısının ilâve edilmesi sonucunda bulunan değeri ifade ediyor.

2017 yılı TÜFE oranı yüzde 11,92 olarak açıklanmıştı. Şimdi bu 7,4 rakamının yüzde 30’u olan 2,22 rakamının ilavesiyle 2017 yılı güncelleme katsayısı yüzde 14,14 olarak yenilenmiş oldu.

Emekli aylıkları neden giderek sorusunun iki önemli cevabından birisi işte bu büyüme hızı rakamının 2008’e kadar yüzde 100’ünün, 2008’den sonra ise yüzde 30’unun matrah güncellemesinde kullanılıyor oluşudur. Diğer etken ise aylık bağlama oranlarının 2008 yılında 2000-2008 yılı arasında uygulanan aylık bağlama oranlarından daha düşük hesaplanmasıdır. Nitekim 5400 günle emekli olacak bir SSK’lının 2000-2008 arası ABO’su yüzde 45 iken 2008 yılı sonrası sisteme göre 5400 günün ABO karşılığı yüzde 30’dur.

Büyüme Hızı Katkısı Düşürüldü

Eğer 2008 yılında emekli aylıklarında kullanılan güncelleme katsayılarında kullanılan ülke büyüme hızı oranı yüzde 30’a düşürülmemiş olsaydı;

Bugün 760 TL emekli aylığı bağlanan sigortalı 805 TL;

Bugün 1120 TL aylık bağlanan sigortalı 1455 TL

Bugün 1198 TL aylık bağlanan sigortalı 1595 TL;

Bugün 2000 TL aylık bağlanan sigortalı 2765 TL; 

Bugün 5430 TL aylık bağlanan sigortalı 7106 TL;

SSK emekli aylığı alıyor alacaktı.

Büyüme Hesabı 2018 Emeklileri İçin

Bu yıl açıklanan ülke büyüme hızının emekli aylıklarının en yakın olarak 2018 yılında emekli olanları ilgilendiriyor. 2017 yılı ve öncesinde emekli olanları 2017 ve sonrası yılların büyüme hızı rakamları ilgilendirmiyor, zira emekliye büyümeden pay verilmiyor. Buna karşın önümüzdeki yıllarda emekli olacak olanlar da büyüme hızı rakamlarından pozitif yönde etkilenecekler. 

Peki, bu yıl emekli olanları ne kadar ilgilendiriyor? Özellikle 2018 yılı Ocak Nisan ayı arasında emekli olanlar 2017 yılı büyüme hızı etkisi olmaksızın aylıklarını almaya başladılar. Şimdi bu büyüme hızı rakamı belli olunca 2017 yılı güncelleme katsayısı da netleşmiş oldu ve bu yıl bağlanan SSK ve Bağ-Kur emekli aylıklarının güncellenmesi gerekti.

Herkesi aynı şekilde etkilemeyecek elbette. Yüksek prim matrahlarına sahip olanlar daha pozitif etkilenecek iken düşük matrahlılar pek hissetmeyecek.

Örneğin bugün bir SSK aylığının en az 735 TL olması mümkündür. Bu aylık 2017 yılı güncelleme katsayısının yüzde 14,14 olarak güncellenmesi neticesi yaklaşık 2 TL artacak. Oysa 2008 öncesi gibi büyüme hızının tamamı dikkate alınsaydı 2017 yılı güncelleme katsayısı yüzde 14,14 değil yüzde 19,32 olacaktı.

Buna karşın yine 01.01.1990’da çalışmaya başlayıp bugüne kadar hep tavan prim matrahına tabi prim ödeyen ve Mayıs 2018 ayında da emekli olan bir başka SSK sigortalısı bu artışı emekli maaşında 98 TL olarak yaşayacak.  Gene 1123,80 TL aylık alan bir başka sigortalı da yaklaşık 17 TL kadar bir artış yaşayacak.

(Kaynak: Alitezel | 09.04.2018)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.