Geçen yazımızda, dul ve yetim aylıklarının nasıl bağlandığını, bu oranların nasıl paylaştırıldığını aktarmıştık. Bu yazımız okurlarımızdan büyük bir ilgi gördü ve kimlerin hak sahibi, kimlerin aylık alma hakkına sahip olup olmadığı konusunda sıkça sorular geldi. Biz de bu konunun detaylarına eğilmek istedik.
Özellikle sigortalının vefatı sonrasında dul eş ve yetim çocukların yasal hakları konusunda bilgi sahibi olmamaları veya başkaca çeşitli nedenlerle bu haklarını aramadıkları veya çok geç tarihlerde dul-yetim aylığı için başvurdukları karşımıza çokça çıkmaktadır. Bu nedenle mutlaka dul ve yetim aylığı konusunda bilgi sahibi olmak isteyen okurlarımız için bugün oldukça detaylı bir yazı hazırladık.
Dul eşin hak sahipliği
Dul eşe aylık bağlanması için iki şart aranmaktadır. Bunların ilki ölüm sırasında evli olması, diğer şart ise dul eşin evlenmemiş olmasıdır. Özetle eşinden dolayı ölüm aylığı alabilmesi için, eşin gelir ya da aylık alması veya sigortalı olarak çalışması ölüm aylığı almasına engel değildir. 1.10.2008 tarihinden sonra ölen yeni sigortalılık statülerine tabi 4/I-a, 4/I-b veya 4/I-c sigortalısının hak sahibi eşi dışında, ölüm aylığı alan başka çocuk yok ise eşin çalışması veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir ya da aylık alması ölüm aylık hissesini % 75’den % 50’ye indirir.
Kız çocuklarının hak sahipliği
Bir diğer hak sahibi de ölen kişinin kız çocuğudur. Bekar ve sigortalı çalışması bulunmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir ya da aylık almayan kız çocukları, hak sahibidir. Genel olarak aylık alınabilmesi için Türkiye’de veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmamak veya asli sigortalı gelir ya da aylığı almamak gerekir. Yine aylık almaya evlenmedikleri sürece devam eder. Kız çocukları için yaş ve öğrenim şartı aranmaz. Kız çocuklarının ölüm aylığından faydalanabilme şartları aşağıdaki tabloda detaylıca sunulmuştur
(Tablonun ayrıntılı haline ulaşmak isteyenler Murat Göktaş ve Murat Özdamar’ın Yaklaşım Dergisi Ağustos 2017, 296. sayısından yararlanabilirler)
Aylık Statüsü |
Ölüm tarihi |
Kız Çocukları İçin Hak Sahipliği Koşulları |
4/1-a, 4/I-b, 4/I-c |
30.9.2008 sonrası |
-Türkiye’de/Yurtdışında Sigortalı Çalışmamak -Asli Sigortalı Geliri/Aylığı Almamak -Evlenmemiş, boşanmış, dul kalmış olmak |
SSK |
1.10.2008 öncesi |
-Türkiye’de/Yurtdışında Sigortalı Çalışmamak -Asli Sigortalı Geliri/Aylığı Almamak -Evlenmemiş, boşanmış, dul kalmış olmak |
Emekli Sandığı (5434) |
Ölüm tarihinin önemi bulunmuyor. |
-Devlet Memuru Olmamak (5434 veya 5510, m.4/I-c Sigortalısı Olmamak) -5434 veya 5510, m.4/I-c Kapsamında Aylık Almamak -Evlenmemiş, boşanmış, dul kalmış olmak |
Bağ-Kur |
4.10.2000 öncesi veya 8.8.2001-1.8.2003 arası |
1 Ekim 2016 tarihi öncesindeki uygulama: -Evlenmemiş, boşanmış, dul kalmış olmak -Geçimini Sağlayacak Başka Bir Geliri Olmamak (Gelirleri Toplamının Brüt Asgari Ücretten Fazla Olmaması) |
4.10.2000 öncesi veya 8.8.2001-1.8.2003 arası |
1 Ekim 2016 tarihinden itibaren uygulama: -Türkiye’de/Yurtdışında Sigortalı Çalışmamak -Asli Sigortalı Geliri/Aylığı Almamak -Evlenmemiş, boşanmış, dul kalmış olmak |
|
4.10.2000-7.8.2001 arası veya 2.8.2003-30.9.2008 arası |
-Türkiye’de/Yurtdışında Sigortalı Çalışmamak -Asli Sigortalı Geliri/Aylığı Almamak -Evlenmemiş, boşanmış, dul kalmış olmak |
|
Tarım BağKur |
4.10.2000 öncesi veya 8.8.2001-1.8.2003 arası |
-Türkiye’de/Yurtdışında Sigortalı Çalışmamak -Herhangi bir statüde aylık almamak (ölüm gelir/aylığı dahil) -Evlenmemiş, boşanmış, dul kalmış olmak |
4.10.2000-7.8.2001 arası veya 2.8.2003-30.9.2008 arası |
-Türkiye’de/Yurtdışında Sigortalı Çalışmamak -Asli Sigortalı Geliri/Aylığı Almamak -Evlenmemiş, boşanmış, dul kalmış olmak |
|
Tarım SSK |
8.9.1999 öncesi |
-Türkiye’de/Yurtdışında Sigortalı Çalışmamak -Herhangi bir statüde aylık almamak (ölüm gelir/aylığı dahil) -Evlenmemiş, boşanmış, dul kalmış olmak |
7.9.1999 sonrası |
-Türkiye’de/Yurtdışında Sigortalı Çalışmamak -Asli Sigortalı Geliri/Aylığı Almamak -Evlenmemiş, boşanmış, dul kalmış olmak |
|
Banka Sandıkları (faal veya SGK’ya devredilen) |
Ölüm tarihinin önemi yok |
-Türkiye’de/Yurtdışında Sigortalı Çalışmamak -Asli sigortalı geliri/aylığı almamak -Evlenmemiş, boşanmış, dul kalm |
(Kaynak: Star Gazetesi | 23.09.2017)
>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.
>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.