Dul ve Yetim Aylıklarında Paylaşım Nasıl Olur? / Şevket Tezel

 Okurum Yusuf Bey az bilinen ve çokça karıştırılan bir konuda soruyor;

“Ölüm Aylığı paylaşımı konuda internette vefat eden SSK’lı eşten dul aylığı konusunda bir eş bir kız olmak üzere aylık alacak iki kişi varsa;

A - dul eş  %50  yetim kızı %25 toplam %75 alır diyor.

B - dul eş  %60  yetim kızı %30 toplam %90 alır diyor.

Hangi bilgi doğru? “Acaba biri alt sınır aylığı da yazmamış olabilirler mi?” dedim. Kafam karıştı işin içinden çıkamadım.

Bir sorum daha olacak, hem Emekli Sandığı emeklisi babasından tek başına yetim aylığı alırken hem de SSK'lı kocasından dul aylığı alacak olan yetim aylığı oranı %50 ama aylık alt sınır aylığından düşük olduğu için alt sınır aylığından (Böylece %50'den daha fazla aylık bağlanmış oldu) aylık bağlamış olsunlar. Kocasından dul aylığı bağlandığında yetim aylığını alt sınır aylığı olarak mı almaya devam eder yoksa yetim aylığını %50 olarak mı alır?”

Son günlerde ekranlarda sosyal güvenlik alanında oluşturulan kasıtlı kirliliğe küçük ama anlamlı bir engel olması niyetiyle cevaplayalım.

Dul ve yetim aylıkları ülkemizde en yaygın olarak kullanılan ama bir o kadar da az bilinen bir konu. Bunda mevzuatımızın karmaşıklığı yanında ana akım medyada doğru bilginin yayılacak mecrayı pek bulamaması yanında özellikle internetin de bu konuda bir bilgi kirliliği oluşturması önemli rol oynuyor.

Hep diyorum, internetten doğru bilgiye ulaşmanız oldukça güçtür. Zira kötü niyetle aldatma amaçlı yazılar olduğu gibi doğru yazılmış olsa bile yazdığımız yazılarda mevzuatın değişmesinden dolayı yazıldığı tarihe göre doğru olsa da okuduğunuz tarihe göre yanlış hale gelmiş hatalı bilgi içermesi de söz konusu olabilmektedir.

Ne Zaman 50+25 Ne Zaman 60+30?

Okurumuzun sorusuna geçecek olursak bir dul ve bir yetim için aylık bağlama oranı ölen SSK ve Bağ-Kurlular için eş ve çocuklarına bağlanacak aylıklar için yüzde 50 ve yüzde 25 oranları geçerli iken ölen T.C. Emekli Sandığı iştirakçilerinden dolayı eş ve çocuklarına bağlanacak aylıklar için yüzde 60 ve yüzde 30 oranları geçerlidir.  

Bununla beraber SSK taba aylıklarında aylık alacak bir eş ve bir çocuk varsa alınması gereken taban aylığın yüzde90’ının paylaşımından dolayı eşe yüzde 60 çocuğa yüzde 30 oranı söz konusu olmaktadır.

Ancak bir de bu dul ve yetim aylıkları için taban aylıklar vardır. Bu taban aylıklar da SSK ve Bağ-Kurlular için ölen kişinin ilk defa sigortalı olduğu ve öldüğü tarihe göre değişmektedir.

Örneğin 2017 yılı ikinci dönem için halen geçerli rakamlara göre, ölen SSK emeklisi 01.01.2000’den önce sigortalı olmuş ve 01.10.2008’den önce vefat etmişse bir eş veya yetimin alacağı taban aylığın yüzde 80’inden yani 1.193,09 TL’den az olamaz.

Eğer hak sahibi bir çocuk ve bir eş ise bağlanacak aylık taban aylığın yüzde 90’ından (Yani eş için yüzde 60 çocuk için yüzde 30’undan, iki kardeş ise yüzde 45’er’den) az olamaz. Bu durumda kalan eş 873,68 TL, çocuk 436,85 TL; eğer iki kardeş alıyorlarsa 655,26’şar TL’den az olamaz.

Şayet ölen kişi 01.01.2000’den önce sigortalı olmuş ama 01.10.2008’den sonra vefat etmişse tek kişinin alacağı en düşük ölüm aylığı 1191,33 TL olacaktır.

01.01.2000’den sonra sigortalı olmuş ve 01.10.2008’den sonra vefat etmiş sigortalı için tek kişiye bağlanacak en düşük yetim aylığı da 704,28 TL; bir eş ve bir çocuk varsa da eşe 528,19 TL, çocuğa 264,12 TL olacaktır.

Yani 01.01.2000’den önce sigortalı olmuş ve 01.09.2017’de ölmüş SSK’lının kendi emekli aylığı 2000 TL ise eşine 1000 TL çocuğuna 500 TL bağlanacaktır. Ancak ölen kişinin kendi aylığı 1200 TL ise eşine 600 değil 873 çocuğuna 300 TL değil 436 TL bağlanması gerekmektedir.  

Yine 01.10.2000’da sigortalı olup 2017 yılında vefat eden bir sigortalının aylığa müstahak sadece iki çocuğu varsa onlara bağlanacak aylık 396’şar TL’den az olamayacaktır. 

Emekli Sandığı Dul ve Yetimleri için Farklı

SSK aylıkları için bunlar böyledir, ancak Emekli Sandığı iştirakçileri için daha farklıdır.

Halen 2017 Temmuz – Aralık dönemi için belirtecek olursak ölen Emekli Sandığı iştirakçileri için kalan aylığa müstahak eş ve çocukların bağlanacak aylıklarda;

Eğer bir eş ve bir çocuk varsa eşe 1122,72 TL, çocuğa 561,36 TL;

Sadece bir eş varsa eşe 1496,96 TL;

Sadece bir çocuk varsa o çocuğa 1496,96 TL;

İki çocuk varsa 842,04’er TL;

Bir eş ve iki çocuk varsa eşe 935,60 TL, çocuklara 467,80’er TL

Aylık bağlanması gerekiyor.

Örneğin ölen Emekli Sandığı iştirakçisinin aylığı 3000 TL ise kalan eş ve çocuğundan eşe 1500 TL, çocuğuna 750 TL bağlanması gerekecektir.

15.08.2008 ve öncesinde Emekli Sandığı iştirakçisi olanlar için bu rakamlar geçerli olmaktadır.  

(Kaynak: Alitezel | 18.09.2017)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.