Üreticiler Köle Haline Getirildi / Nedim Türkmen

 Dünyada fındığın yüzde 75'ini üreten Türkiye fındık fiyatını belirleyemez hale geldi. Fındıktaki monopol görmezden gelinerek çiftçi İtalyan şirketin insafına kaldı

Beş bin yıllık bir geçmişe sahip olan fındık, Türk ekonomisinde önemli bir yere sahiptir. Yoğun olarak Karadeniz bölgesinde olmak üzere; 39 ilde üretilmekte ve toplam 8 milyon nüfusu ilgilendirmektedir. Ülkemizde fındık yetiştiriciliği aile işletmeciliği şeklinde yapılmakta olup, yaklaşık 400.000 aile, 700 bin hektar alanda fındık üretimiyle iştigal etmektedir. Ülkemiz dünyanın en önemli fındık üreticisi olup, dünya fındık üretiminin yüzde 70-75'ini tek başına sağlamaktadır. Üretilen fındığın yüzde 12'lik bölümü yurtiçinde tüketilmekte, kalan kısmı ihraç edilmektedir. Türkiye fındıkta en büyük ihracat gelirini 2015 yılında 2 milyar 827 milyon dolarlık satışla elde etmiştir. Cari açık problemi yaşayan ekonomimiz için, ithal girdisi olmayan fındıktan elde edilen her doların, ne kadar önemli olduğunu görmemiz gerekmektedir. Fındık, tarımsal ürün ihracatımızda yüzde 15-20'lik paya sahiptir.

ÇÖKÜŞÜN MİLADI 2009 YILI

Hükümet, 2009/15201 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile ortaya koyduğu yeni fındık stratejisinde ruhsatlı alanlarda üretim yapan fındık üreticilerine “Alan Bazlı Gelir Desteği”, ruhsatsız alanlarda fındık yetiştiriciliği yapanlara ise, alternatif ürünlere geçmeleri halinde “Telafi Edici Ödeme” yapılmasını kararlaştırmıştır. Burada alınan kararları yukarıdaki tabloda görüyorsunuz.
Avrupa Birliği'nde üreticiler, kooperatifleri kullanarak pazar paylarını artırmakta ve yine kurulan Tarımsal Piyasalar Görev Gücü yardımı ile her türlü tarımsal üründe fiyat istikrarının sağlanması için çalışmalar yapılmaktadır.

FERRERO'NUN İNSAFINA BIRAKILDI

Türkiye'nin en büyük fındık ihracatçısı olan Oltan Fındık 1.3 milyar cirosuna rağmen 2014 yılında dünyanın en büyük çikolata üreticisi olan İtalyan Ferrero'ya satıldı. Ferrero deyip geçmeyin; 53 ülkede varlığını sürdüren, ürünleri 170'den fazla ülkeye satılan ve cirosu 10.3 milyar Euro olan bir şirket. Türkiye'deki yıllık cirosu ise 1.2 milyar Euro'dur.
Ferrero fındık ihtiyacının yüzde 80'ini Türkiye'den karşılıyordu, Oltan Fındık'ı alarak Türk fındığının hem ihracatçısı hem de ithalatçısı oldu. Fındıkta ortaya çıkan bu monopol piyasaya Rekabet Kurumu nedense hiç ses çıkarmadı. Dünyadaki fındık üretiminin yüzde 40'ını tek başına Ferrero kullanıyor dersem, Türkiye açısından olayın vahameti daha iyi anlaşılır sanırım.
Fındığın maliyeti 8.75 TL iken; hükümet, “üreticilerin mağdur olmaması ve fiyat istikrarının sağlanması için” 2017 ürünü Giresun kalite fındık için 10.5 TL, levant kalite fındık için 10 TL fiyat belirledi. Geçen yıl fiyatlar 9.5 -14 TL arasında oluşmuştu.

ÇİFTÇİ PERİŞAN OLDU

Bu arada Ferrero'nun, kabuklu fındık için kg başına 9.25 TL fiyat belirlediğini de belirtelim. Durum net ve açıktır. Öyle bir ürün düşünün ki; dünya üretiminin yüzde 75'ini tek başına üretiyor ama fiyatı belirleyemiyorsunuz. Türk fındık piyasasında piyasa yapıcılık görevini Ferrero firmasına vermiş, fındık üreticisinin perişan halini seyrediyorsunuz.
Monopol piyasaya müdahale etmeyerek; hem çiftçinin perişan edilmesine, hem de ihracat gelirlerimizin düşmesine seyirci kalıyorsunuz. Milli ürün dediğimiz fındığı, bu tekelci piyasaya teslim ederek, çiftçinin ömür boyu köleliğinin yolunu açtınız.
Devlet fındık piyasasında, piyasa yapıcı olarak yer almak zorundadır. 2009 Fındık Stratejisi çökmüştür. Bu yıl yapılması gereken şey oldukça basittir. Hükümet fındık üreticilerinin bütün mahsullerini 17 TL'den alacağını açıklayacak ve alacaktır. Bu 17 TL'yi, Almanya teslim iç fındığın cuma günkü 5.8 dolar fiyatını baz alarak belirledim. Rekoltenin 600 bin ton olması sizi korkutmasın, bunun tamamı zaten devlete gelmeyecektir. Önceden yapılan satışlar, manav ve tüccar satışları ile bu rakam çok yüksek olmayacaktır.

Finansman kolay

Varlık Fonu'nda yaptığınız gibi, satın aldığınız fındıkları teminat gösterip, uzun vadeli finansmanı hemen temin edebilirsiniz. Stok fazlasını da depolar da bekletir, seneye satarsınız. Üreticiyi tembelliğe iten alan bazlı ödemeleri de, kaldırın olsun bitsin.
Her konuda dünyaya racon kesip, fındık olunca suskun kalmanın bizim bilmediğimiz başka bir nedeni mi var?

(Kaynak: Sözcü | 21.08.2017)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.