Engelli Haftasında Çözülmeyen Sorun Devam Ediyor / Vedat İlki

 Engelli haftasında sempozyumlar düzenlenmesine rağmen 2008/öncesi ve sonrası işe giren engelli de oluşan sistematik hataya değinilmiyor.

Mağduriyet devam ediyor.

5510 SAYILI KANUNLA DÜZENLEME

 İşe başlamadan önce malul olanlar

Kanuna tabi sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce çalışma gücünün % 60’ını kaybettiği önceden veya sonradan tespit edilen sigortalı bu hastalık veya engeli sebebiyle malullük aylığından yararlanamaz. Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce Kanunun 25. maddesinin ikinci fıkrasına göre malul sayılmayı gerektirecek derecede hastalık veya engeli bulunan ve bu nedenle malullük aylığından yararlanamayan sigortalılara, yaşları ne olursa olsun en az 15  yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3960 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla yaşlılık aylığı bağlanacaktır.

Ancak, 4/1-(a) sigortalıları için Kanunun geçici 6. maddesinin yedinci fıkrasının (c) bendinde 3960 gün sayısı kademelendirilirken, 4/1-(b) sigortalıları yönünden ilk defa getirilen bu düzenleme, 2008/Ekim ayı başından sonra tahsis talebinde bulunan sigortalılar için hemen uygulanacaktır.

Diğer taraftan, Kanunun 28. maddesinin dördüncü fıkrasına göre, sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce 25. maddenin ikinci fıkrasına göre malul sayılmayı gerektirecek derecede hastalık veya engeli  bulunan ve bu nedenle malullük aylığından yararlanamayan sigortalıların çalışma gücü kayıp oranları her halükarda % 60 ve üzerinde olduğundan bunlar için Ankara Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Kocatepe Sağlık Sosyal Güvenlik Merkezi bünyesindeki Sağlık Kurulundan yeni bir derecelendirme istenmeyecektir.

Çalışma gücündeki kayıp oranı % 60’dan az olanlar

Çalışma gücü kayıp oranlarının % 60’ın altında olması nedeniyle malul sayılmayan sigortalılardan, sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce veya sonra çalışma gücü kayıp oranının % 60’ın altında olduğu tespit edilenlere, Kanunun 28. maddesinin beşinci fıkrasında yine belirli bir sigortalılık süresi ve prim gün sayısı koşullarını yerine getirmeleri halinde yaşlılık sigortasından aylık bağlanması öngörülmüştür.

Buna göre; Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu, Ankara Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Kocatepe Sağlık Sosyal Güvenlik Merkezi bünyesindeki Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranının;

a) % 50 ila % 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 gün,

b) % 40 ila % 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4680 gün,

malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla herhangi bir yaş şartı aranmaksızın yaşlılık aylığına hak kazanacaktır.

Bu fıkra gereğince Ankara Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Kocatepe Sağlık Sosyal Güvenlik Merkezi bünyesindeki Sağlık Kurulunca düzenlenen raporlarda oranın % 59 ve daha üzerinde belirlendiği durumlarda da aylığa hak kazanma şartları ve oranı Kanunun 28/5-(a) bendi hükümlerine göre belirlenecektir.

4/1-(a) sigortalıları için ilk defa 2008/Ekim ayı başında sigortalı olanlardan Kanunun geçici 6. maddesinin yedinci fıkrasının (d) bendinde 4320 gün, (e) bendinde de 4680 gün için kademelendirme öngörülmüş olup, 4/1-(b) sigortalıları için ise Kanunun yürürlük tarihinden sonra talepte bulunanlara, koşulların yerine gelmesi halinde aylık bağlanacaktır.

Ancak, Kanunun yürürlük tarihinden önce sigortalı olup, engelli nedeniyle vergi indiriminden yararlandığını gerek Kanunun yürürlük tarihinden önce gerekse Kanunun yürürlük tarihinden sonra tespit ettiren 4/1-(a) sigortalılarının engelli derecelerine göre aylığa hak kazanma koşulları 506 sayılı Kanunda olduğu şekliyle korunmuştur.

 

5510 sayılı Kanunun yayınından sonra işe başlayan engellilerin emekliliği ile ilgili tablo

İlk sigortalılık tarihi	Çalışma Gücü Kayıp Oranı
	%60 ve  üzeri  olanlar	%50 – %59 arası olanlar	%40 – %49 arası olanlar
01.10.2008 – 31.12.2008	15 yıl, 3 bin 700 gün	16 yıl, 3 bin 700 gün	18 yıl, 4 bin 100 gün
01.01.2009 – 31.12.2009	15 yıl, 3 bin 800 gün	16 yıl, 3 bin 800 gün	18 yıl, 4 bin 200 gün
01.01.2010 – 31.12.2010	15 yıl, 3 bin 900 gün	16 yıl, 3 bin 900 gün	18 yıl, 4 bin 300 gün
01.01.2011 – 31.12.2011	15 yıl, 3 bin 960 gün	16 yıl, 4 bin gün	18 yıl, 4 bin 400 gün
01.01.2012 – 31.12.2012	15 yıl, 3 bin 960 gün	16 yıl, 4 bin 100 gün	18 yıl, 4 bin 500 gün
01.01.2013 – 31.12.2013	15 yıl, 3 bin 960 gün	16 yıl, 4 bin 200 gün	18 yıl, 4 bin 600 gün
01.01.2014 – 31.12.2014	15 yıl, 3 bin 960 gün	16 yıl, 4 bin 300 gün	18 yıl, 4 bin 680 gün
01.01.2015’den sonra	15 yıl, 3 bin 960 gün	16 yıl, 4 bin 320 gün	18 yıl, 4 bin 680 gün

 

EKİM 2008 ÖNCESİ ENGELLİ SİGORTALI

Engelli nedeniyle vergi indiriminden yararlananlar

5510 sayılı Kanunun geçici 10. maddesinin iki ve üçüncü fıkraları ile sakatlığı nedeniyle vergi indiriminden yararlananların, 506 sayılı Kanunda öngörülen aylığa hak kazanma koşulları korunmuştur.

Kademeli geçiş ile sistem ağırlaştırıldı.

- 06.08.2003 tarihinden önce sigortalı olup bu tarihte en az 12 yıl ve daha fazla sigortalılık süresi olanlara 15 yıl 3600 gün,

- 06.08.2003 tarihinden sonra ilk defa sigortalı olanlardan engelli derecesi;

Birinci derecede engelli  (% 80 - % 100 arasında) olanlara en az 15 yıl sigortalılık süresi ve en az 3600 gün,

İkinci derecede engelli (% 60 - % 79 arasında) olanlara en az 18 yıl sigortalılık süresi ve en az 4000 gün,

Üçüncü derecede engelli (% 40 - % 59 arasında) olanlara en az 20 yıl sigortalılık süresi ve en az 4400 gün,

şartlarıyla yaşlılık aylığı bağlanacaktır.

 06.08.2003 tarihinden önce sigortalı olup bu tarihte 12 yıldan daha az sigortalılık süresi bulunanlar ise 506 sayılı Kanunun geçici 87. maddesindeki kademeli geçiş sürecindeki şartları yerine getirmeleri halinde yaşlılık aylığına hak kazanacaklardır.  

06.08.2003 tarihindeki sigortalılık süresi/başlangıcı	I. Derece Engelli		II. Derece Engelli		III. Derece Engelli
	Sigortalılık süresi	Gün sayısı	Sigortalılık süresi	Gün sayısı	Sigortalılık süresi	Gün sayısı
12 yıldan Fazla 06.08.1991’den önce	15 yıl	3600	15 yıl	3600	15 yıl	3600
9 yıl – 12 yıl 07.08.1991- 06.08.1994	15 yıl	3600	15 yıl 8 ay	3680	16 yıl	3760
6 yıl – 9 yıl 07.08.1994 - 06.08.1997	15 yıl	3600	16 yıl 4 ay	3760	17 yıl	3920
3 yıl – 6 yıl 07.08.1997 - 06.08.2000	15 yıl	3600	17 yıl	3840	18 yıl	4080
0 yıl – 3 yıl 07.08.2000 - 06.08.2003	15 yıl	3600	17 yıl 8 ay	3920	19 yıl	4240
06.08.2003 tarihinden sonra	15 yıl	3600	18 yıl	4000	20 yıl	4400

5510 sayılı Kanunun Geçici 10. maddenin ikinci fıkrasında belirtilen ve engeli nedeniyle vergi indiriminden yararlananların sevk ve kontrol muayene işlemleri mülga 506 sayılı Kanun uygulamasında olduğu şekilde yapılmaya devam edilecektir.

06/08/2003 tarihinden önce en basit emekli şekli olan engelliler için maliyeden alınan engellilere esas engeli vergi indirimi şartı ile 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün yetiyordu.

Reform söylemi ile tıpkı sağlam kişiler ile aynı kefeye konularak onlarda kademelendirildi.

 BU İKİLEM NE ZAMAN DÜZELECEK?

1/10/2008 öncesi sigorta girişi olan engelliler için 3 kademe de belirlenen emeklilik koşulu ,1/10/2008 sonrası için iki kademe olarak uygulanmıştır.

Fakat 1/10/2008 sonrası engelli için emeklilik koşulları  1/10/2008 öncesine göre daha avantajlı olurken eski engelliler için şartları ağırlaştırılmıştır.

Örneğin:

Ekim 2008 ilk defa sigortalı olan Engelli Aşağıdaki Tabloda Yer Verilmiştir;

5510/28. madde beşinci fıkra ve geçici altıncı madde yedinci fıkra (d) ve (e) bentlerine göre çalışma gücü kaybı oranı % 60’ın altında olanlar (4/1-(a) sigortalıları için)
Sigortalılık süresinin başlangıcı	Çalışma gücü kayıp oranı
	% 50- % 59		% 40- % 49
	Sigortalılık süresi	Gün sayısı	Sigortalılık süresi	Gün sayısı
--.10.2008 - 31.12.2008	16	3700	18	4100

 Eylül 2008'de Sigortalı Olan Engelli İçin Aşağıdaki Tabloda Yer Verilmiştir;

06.08.2003 tarihindeki sigortalılık süresi/başlangıcı	II. Derece Engelli		III. Derece Engelli
	Sigortalılık süresi	Gün sayısı	Sigortalılık süresi	Gün sayısı
06.08.2003 -30.09.2008 tarihine kadar	18 yıl	4000	20 yıl	4400

 Tabloları karşılaştırdığınızda;

5510 sayılı Kanuna göre SS ve GSSK göre 4/a sisteme girenler ,506 SSK engelliye göre avantajlı konuma geçmiştir.

30/09/2008 girişi yapılan engelli ,1 gün sonra işe giren engelli arasında böyle uyumsuz tablo ortaya çıkmıştır.

Tüm uyumsuzluklara karşı bu mantık hatasının düzeltilmesi ve engellilerin haklarının iadesi gerekmez mi?

(Kaynak: Ali Tezel | 12.05.2017)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.