Sosyal güvenlik sistemi içerisinde, çalışma hayatına girdikten sonra herhangi bir hastalık veya kaza sonucu ;
Ø Çalışma gücünün en az %60’ını kaybettiği tespit edilen,
Ø İş kazası/Meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücü kayıp oranı % 60 ve üzerinde olan sigortalı malul sayılır.
ŞARTLAR
Ø Çalışma gücünü veya meslekte kazanma gücünü en az %60 yitirmiş olmak,
Ø 10 yıllık sigortalılık süresini ve 1800 gün prim gününü doldurmuş olmak.
Ø Eğer kişi, başkasının bakımına muhtaç bir şekilde malul kalmışsa bu kez 10 yıllık sigortalılık süresi aranmaz ve 1800 prim günü yeterli olur.
SSK VE BAĞ-KUR
Ø Çalışma Gücü Ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliğine göre işlem yapılır.
Maluliyet kararı, SGK sağlık kurullarınca verilir. Sevkiniz sonucu hakkınızda düzenlenen sağlık kurulu raporları ve diğer belgelerden bağlı bulunduğunuz sosyal güvenlik il/merkez müdürlüğünce oluşturulan dosya ilgili SGK sağlık kuruluna gönderilir.
Kurum sağlık kurulunda yapılan değerlendirme sonucunda;
Ø Çalışma gücünün en az % 60'ını kaybetmeniz nedeniyle malul sayılacağınıza,
Ø Çalışma gücünün en az % 60'ını kaybetmemeniz nedeniyle malul sayılamayacağınıza,
Ø Malul sayılmakla birlikte ilk işe girdiğiniz tarihte malul sayılmanızı gerektirecek düzeyde hastalık veya arızanızın bulunması nedeniyle malullük aylığından yararlanamayacağınıza karar verilir.
KONTROL MUAYENESİ VAR
SGK sağlık kurulu kararı ile malul sayılmanız halinde tıbbi nedenlerle kontrol muayeneniz gerekip, gerekmediği kararı da verilir.
Ø Kontrol muayenesi gerekir ise tarihi tespit edilir. Kontrol muayenesinin hangi tarihte yapılacağı aylık bağlandığını bildirir tebligat yazınızda belirtilir.
Ø Kontrol muayene tarihinizden 45 gün önce bağlı bulunduğunuz sosyal güvenlik il/merkez müdürlüğüne başvurarak süre dolmadan hastaneye sevkinizi alıp kontrol muayene raporunuzun SGK sağlık kuruluna gönderilmesini sağlamalısınız. Aksi takdirde malulen emekli aylığınız durdurulur, yeni karar oluşturuluncaya kadar aylık ve sağlık yardımı alamazsınız.
İTİRAZ
Ø SGK sağlık kurullarınca malul sayılmayanlar, dosyalarının bir kez de Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu’nda incelenmesini talep edebilirler.
Ø İtiraz dilekçelerini yine bağlı bulundukları sosyal güvenlik il/merkez müdürlüklerine verirler
Ø Yüksek Sağlık Kurulu itiraza konu karara esas olan ve dosyada mevcut bulunan sağlık kurulu raporları üzerinden değerlendirme yaparak, karara bağlar.
KARMA SİSTEMLE MALULLÜK AYLIĞI HESAPLAMA
SSK
2000 ÖNCESİ
Malullük aylıkları için: Gösterge Tablosu’ndan hak kazanılan malullük aylıklarının oranı % 70 tir. Ancak, sigortalı bir başkasının bakımına muhtaç durumda ise, bu oran % 80 e çıkartılır. Üst Gösterge Tablosundan bağlanan aylıkların oranı üst göstergenin karşılığı olan derece ve kademeye isabet eden orandır (% 50 ile % 59.9 arasında). Sigortalı bakıma muhtaç olsa bile, bu şekilde tespit olunan oran değiştirilmez.
2000-2008/EYLÜL
Malullük aylıkları için: % 60 olarak esas alınacak, ancak başka birinin sürekli bakımına muhtaç sigortalılar için % 70 oranı uygulanacaktır.
2008/EKİM
Malullük aylıkları için: 4/1-(a) sigortalıları açısından % 40 dır. (7200 günden az prim ödeme gün sayısı olanlar için) 7200 günden fazla her tam yıl için bu oran % 2 puan artırılacaktır.
BAĞ-KUR
2000 ÖNCESİ VE 2008/EYLÜL
Malullük aylıkları için: % 65 alınacaktır. Ancak başka birinin sürekli bakımına muhtaç sigortalılar için % 75 oranı uygulanacaktır.
2008/EKİM SONRASI
Malullük aylıkları için: Prim ödeme gün sayısı 9000 günden az olan sigortalılar için 9000 gün (% 50) üzerinden, 9000 gün ve daha fazla olanlar için ise toplam prim ödeme gün sayısı üzerinden, 29. madde hükümlerine göre hesaplanacaktır.
Aylık bağlama oranının hesabında, 360 günden eksik süreler orantılı olarak dikkate alınacaktır. Sigortalı başka birinin sürekli bakımına muhtaç ise tespit edilen aylık bağlama oranı 10 puan artırılacaktır. Ancak aylık bağlama oranı % 90 ı geçmeyecektir.
Malullük aylıklarında diğer bir alt sınır kontrolü ise, hesaplanan malullük aylığı tahsis talep yılından önceki yılın son ödeme ayında 4/1-(a-b) kapsamındaki sigortalılar için dosya bazında ödenen en düşük yaşlılık aylığından az olmayacaktır. Az olması durumunda, sigortalının aylığı bu miktara yükseltilecektir.
A + B = C aylığının başlangıç tarihi yılın ilk altı aylık döneminde ise Ocak ödeme döneminde uygulanan artış oranı kadar, yılın ikinci altı aylık döneminde ise Ocak ve Temmuz ödeme dönemlerinde uygulanan artış oranları kadar arttırılmak suretiyle aylık başlangıç tarihindeki aylığı bulunacaktır.
DÖNEM VE ÇALIŞMA STATÜLERİNE GÖRE AYLIK BAĞLAMA ORANLARI |
|||
8/9/1999 ÖNCESİ |
8/9/1999-1/10/2008 |
1/10/2008 SONRASI |
|
SSK |
4/a |
||
MALULLÜK |
-Gösterge Tablosu: % 70 ve başkasının sürekli bakımına muhtaçlık varsa % 80.- Üst Gösterge Tablosu: % 50 ila % 59,9 ve başkasının sürekli bakımına muhtaçlık varsa artırım yok. |
– % 60- Başkasının sürekli bakımına muhtaçlık varsa % 70. |
– % 40- 7200 günden her fazla 360 gün için % 2 artırım.- Başkasının sürekli bakımına muhtaçlık varsa %10 artırım. |
BAĞ-KUR |
4/b |
|
MALULLÜK |
– % 65.-Başkasının bakımına sürekli muhtaçlık varsa % 75. |
– % 50.- 9000’den fazla her yıl (360 gün) için % 2 artırım.- Başkasının bakımına sürekli muhtaçlık varsa % 10 artırım. |
(Tablo:www.iş ve sosyal güvenlik sitesi alındı.)
Malullük aylıklarında alt sınır aylığı
5510 sayılı Kanununa göre sigortalıya bağlanacak aylıklar sigortalının hak sahiplerinin aylıklarının hesabına esas alınacak alt sınır aylığı; sigortalının mevcut çalışma sürelerindeki her yıl için bildirilen prim ödeme gün sayısı esas alınarak, bu prim gün sayısı karşılığında 5510/ 82. maddesine göre tespit edilen prime esas günlük kazanç alt sınırları (asgari prime esas kazançlar) üzerinden, talep yılına ait Ocak ayı itibariyle 5510/ 29. maddesinin ikinci fıkrasına göre belirlenen ortalama aylık kazancın % 35 inden, sigortalının bakmakla yükümlü olduğu eşi veya çocuğu varsa % 40 ından az olmayacaktır.
Sigortalının bakmakla yükümlü olduğu eş veya çocuğu olup olmadığının tespiti, sigortalıya bağlanacak aylık için tahsis talep tarihindeki durumu esas alınarak yapılacaktır.
Malullük aylıklarında ikinci bir alt sınır kontrolü ise; Kanunun 4/1-(a) ve 4/1-(b) sigortalıları için ayrı ayrı olmak üzere;
Malullük sigortasından dosya bazında her yıl bağlanan aylıkların aylık başlangıç tarihinin ait olduğu yılın Ocak ayı itibarıyla yıl içine ait artışlar uygulanmaksızın hesaplanacak tutarı,yaşlılık sigortasından bir önceki yılın son ödeme ayında söz konusu sigortalılar için ayrı ayrı dosya bazında ödenen en düşük yaşlılık aylığından az olmayacaktır.
5510/ 55. maddesinin dördüncü fıkrasındaki malullük aylığı alt sınırı 2925 ve Kanunla mülga 2926 sayılı kanunlara göre bağlanacak malullük aylıklarında, aynı kanunlar gereği bağlanan yaşlılık aylığı ile kıyaslanarak uygulanacaktır.
(Kaynak: Ali Tezel | 05.05.2017)
>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.
>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.