Hizmet İhraç Kazançları Nedeniyle Yurtdışında Ödenen Vergilerin Kurumlar Vergisi Beyannamesi Üzerinde Mahsubunda Dikkat Edilmesi Gerekenler

Raşit UÇAN            Ümit GÜNER
Vergi Müfettişi      Vergi Müfettişi
 

1.      Giriş 

Bilindiği üzere 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun (KVK) 10 uncu maddesinin (1) numaralı fıkrasının (ğ) bendine göre; Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilerle, iş yeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye'de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan bir kısım hizmetten elde edilen kazancın %50'sinin beyan edilen kurum kazancından indirilebileceği hüküm altına alınmıştır.  

Söz konusu indirim bir kazanç indirimi olup, kanuni düzenlemelerde yer alan şartları taşıyan mükellefler yıllık beyanname üzerinde bu indirimden yararlanabilmektedirler. Mezkûr düzenlemenin uygulanmasında akıllara Türkiye'den yurtdışı mukimi kişi ve kurumlara verilen hizmetlerden elde edilen kazançlar nedeniyle yurtdışında ödenen vergilerin mahsubunun ne şekilde yapılacağı, yurtdışında ödenen vergilerin tamamının mı yoksa %50’sinin mi yıllık beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edileceği sorusu gelmektedir. 

Çalışmamızda söz konusu kazançlar nedeniyle yurtdışında ödenen vergilerin hangi tutarda mahsup edilmesi gerektiği uygulamaya yönelik örnek ile açıklanmaya çalışılacaktır. 

2.      Yasal Düzenleme

KVK’nın 10 uncu maddesinin (1) numaralı fıkrasının (ğ) bendine göre; Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilerle, iş yeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye'de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan; 

Ø Mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi, ürün testi, sertifikasyon, veri saklama, veri işleme, veri analizi ve

Ø İlgili bakanlıkların görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığınca belirlenen mesleki eğitim hizmeti alanlarında faaliyette bulunan hizmet işletmeleriyle

Ø İlgili Bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren ve Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmelerin  

münhasıran bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazancın %50'sinin beyan edilen kurum kazancından indirilebileceği hüküm altına alınmıştır.  

KVK’nın 10 uncu maddesinin (1) numaralı fıkrasının (ğ) bendine yer alan indirimden yararlanılabilmesi için: 

Ø İndirimden faydalanabilecek şirketlerin ana sözleşmelerinde yazılı esas faaliyet konuları arasında söz konusu hizmetleri sunmak olmalıdır. 

Ø Hizmetin, Türkiye'den münhasıran yurt dışı mukimi kişi ve/veya kurum için yapılmış olmalıdır.

Ø Faturanın yurt dışı mukimi kişi ve/veya kurum adına düzenlenmelidir.

Ø Türkiye'den verilen, mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi, ürün testi, sertifikasyon, veri saklama, veri işleme, veri analizi ve ilgili bakanlıkların görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığınca belirlenen mesleki eğitim hizmetlerinden yurt dışında yararlanılmalıdır.

Ø İlgili bakanlığın izin ve denetimine tabi olarak Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilere verilen eğitim ve sağlık hizmetlerinin yararlanıcısı yurt dışında olmalıdır.   

3.      Kazançların Kayıtlarda İzlenmesi 

Mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi, ürün testi, sertifikasyon, veri saklama, veri işleme, veri analizi ve ilgili Bakanlıkların görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığınca belirlenen mesleki eğitim, eğitim ve sağlık hizmetleri ile ilgili olarak indirim kapsamında kabul edilen faaliyetlerden elde edilen kazancın, kurumlar vergisi matrahının tespiti açısından, hasılat, maliyet ve gider unsurlarının; ayrı ayrı izlenmesi, diğer faaliyetlerle ilişkilendirilmemesi ve kayıtların da bu ayrımı sağlayacak şekilde tutulması gerekmektedir.  

İndirim kapsamında kabul edilen faaliyetler ile bu kapsama girmeyen işlerin birlikte yapılması halinde, indirim uygulanacak kazanca ilişkin hasılat, gider ve maliyet unsurlarının ayrı olarak tespit edilmesi esastır.

Gider ve maliyet unsurlarının ayrı hesaplarda izlenmek suretiyle tespitinin mümkün olmadığı hallerde ise müşterek genel giderler, bu faaliyetler ile ilgili olarak cari yılda oluşan hasılatın toplam hasılata oranı esas alınarak dağıtılacaktır. 

İndirim kapsamında kabul edilen faaliyetler ile bu kapsamda değerlendirilmeyen faaliyetlerde müştereken kullanılan tesisat, makine ve ulaştırma vasıtalarının amortismanlarının ise bunların her bir işte kullanıldıkları gün sayısına göre dağıtımının yapılması gerekmektedir. Hangi işte ne kadar süreyle kullanıldığı tespit edilemeyen sabit kıymetlere ilişkin amortismanlar ise, müşterek genel giderlerle birlikte dağıtıma tabi tutulacaktır. 

4.      İndirim Tutarının Tespiti 

İndirim kapsamında kabul edilen faaliyetlerden elde edilen hasılattan bu faaliyetler nedeniyle yüklenilen gider ve maliyet unsurlarının düşülmesi sonucu bulunacak kazancın %50'si, kurumlar vergisi beyannamesinin "Kazancın Bulunması Halinde İndirilecek İstisna ve İndirimler" bölümünde gösterilmek suretiyle indirim konusu yapılabilecektir. Diğer indirim ve istisnalar ile geçmiş yıl zararları nedeniyle indirim konusu yapılamayan tutar izleyen dönemlere devredilemeyecektir. Faaliyet sonucunun zararlı olması halinde ise indirim söz konusu olmayacaktır.  

İlgili şirketlerin esas faaliyet konusu dışındaki işlemlerinden elde ettikleri gelirleri ile olağandışı gelirlerinin indirim kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir. Dolayısıyla, nakitlerin değerlendirilmesi sonucu oluşan faiz gelirleri, kasadaki dövizlerin değerlemesinden kaynaklanan kur farkları ve iktisadi kıymetlerin elden çıkarılmasından doğan gelirler bu kapsamda değerlendirilmeyecektir. 

5.      Yabancı Memleketlerde Ödenen Vergilerin Mahsubu 

KVK’nın 33 üncü maddesinin (1) numaralı fıkrasına göre; yabancı ülkelerde elde edilerek Türkiye'de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilen kazançlardan mahallinde ödenen kurumlar vergisi ve benzeri vergiler, Türkiye'de bu kazançlar üzerinden tarh olunan kurumlar vergisinden indirilebileceği hükmolunmuştur. 

Mezkûr maddenin (4) numaralı fıkrasına göre yurtdışı kazançlar üzerinden Türkiye'de tarh olunacak vergilere mahsup edilebilecek tutar, hiç bir surette yurtdışında elde edilen kazançlara KVK’nın 32 nci maddesinde belirtilen kurumlar vergisi oranının uygulanmasıyla bulunacak tutardan fazla olamaz. Bu sınır dahilinde, ilgili bulunduğu kazancın Türkiye'de genel sonuç hesaplarına intikal ettirildiği hesap döneminde tamamen veya kısmen indirilemeyen vergiler, bu dönemi izleyen üçüncü hesap dönemi sonuna kadar indirim konusu yapılabilir. 

Uygulamanın kolay bir şekilde anlaşılması için sadece Türkiye'den yurtdışı mukimi kişi ve kurumlara verilen hizmetlerden kazanç elde eden tam mükellef bir kuruma ilişkin örnek ile konu aşağıda açıklanmaya çalışılmıştır.  

Örnek: Tam mükellef kurum (A) Mühendislik ve Taahhüt Ltd. Şti., 2016 hesap döneminde Türkiye’den yurtdışında mukim kurumlara verilen mühendislik hizmetinden 600.000 TL ticari bilanço karı elde etmiştir. Söz konusu kazanç nedeniyle yurtdışında ödenen vergi tutarı 150.000 TL’dir. (A) Mühendislik ve Taahhüt Ltd. Şti.’nin 2016 hesap döneminde Türkiye’de elde ettiği herhangi bir kazanç bulunmamaktadır. 

Yukarıda yer verilen bilgilere göre; (A) Mühendislik ve Taahhüt Ltd. Şti.’nin 2016 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannamesi aşağıdaki şekilde düzenlenecektir.

 

Yurtdışında Mukim Kurumlara Verilen Mühendislik Hizmetinden Elde Edilen Kazanç	600.000
Ticari Bilanço Karı	600.000
KAR	600.000
İndirime Esas Tutar	600.000
Türkiye'den Yurtdışı Mukim Kişi ve/veya Kurumlara Verilen Hizmetlerden Sağlanan Kazançların %50'si (K.V.K. Mad. 10/1-ğ) (= 600.000 x %50)	300.000
İndirimler Toplamı	300.000
DÖNEM SAFİ KURUM KAZANCI (MATRAH)	300.000
Hesaplanan Kurumlar Vergisi	60.000

 

KVK’nın 33 üncü maddesinin (1) numaralı fıkrasına göre; Türkiye'de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilen kazançlardan mahallinde ödenen kurumlar vergisi ve benzeri vergiler, Türkiye'de bu kazançlar üzerinden tarh olunan kurumlar vergisinden indirilecek, mezkûr maddenin (4) numaralı fıkrasında yurtdışı kazançlar üzerinden Türkiye'de tarh olunacak vergilere mahsup edilebilecek tutar, hiç bir surette yurtdışında elde edilen kazançlara KVK’nın 32 nci maddesinde belirtilen kurumlar vergisi oranının uygulanmasıyla bulunacak tutardan fazla olamayacaktır. (A) Mühendislik ve Taahhüt Ltd. Şti.’nin 2016 hesap döneminde elde ettiği kazancın tamamı Türkiye'den yurtdışı mukimi kişi ve kurumlara verilen hizmetlerden elde edilmiştir. Bu nedenle; söz konusu kazanç nedeniyle yabancı memleketlerde yapılan 150.000 TL kurumlar vergisi niteliğindeki vergi kesintisinin Türkiye'de yıllık kurumlar vergisi beyannamesi ile beyan edilen kazanç üzerinden tarh olunan 60.000 TL’lik kısmı ile sınırlı olarak (A) Mühendislik ve Taahhüt Ltd. Şti.’nin mahsup imkanı bulunmakta olup, kurumlar vergisinin yabancı memleketlerde elde edilen kazanca isabet eden kısmından fazla olan 90.000 TL (A) Mühendislik ve Taahhüt Ltd. Şti.’ne iade edilmeyecektir.  

(A) Mühendislik ve Taahhüt Ltd. Şti.’nin 2016 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde mahsup edeceği vergiler aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

 

Hesaplanan Kurumlar Vergisi	60.000
Mahsup Edilecek Vergiler Toplamı (-)	60.000
- Mahsup Edilecek Yurtdışında Ödenen Vergiler : 60.000 TL
Türkiye'den yurtdışı mukimi kişi ve kurumlara verilen mühendislik hizmeti kazancı         üzerinden ödenen vergi 150.000 TL
Mahsup imkanı bulunan yurtdışında ödenen vergiler 60.000 TL (=300.000 × %20)
Ödenmesi Gereken Kurumlar Vergisi	0
İadesi Gereken Kurumlar Vergisi ve/veya Geçici Vergi	0
İndirim Konusu Yapılamayacak Yurt Dışında Ödenen Vergi Tutarı (=150.000 - 60.000)	90.000

 6.      Sonuç

 KVK uygulamasında ise yabancı ülkelerde elde edilerek Türkiye'de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilen kazançlardan mahallinde ödenen kurumlar vergisi ve benzeri vergiler, Türkiye'de bu kazançlar üzerinden tarh olunan kurumlar vergisinden indirilebilecektir. Yurt dışı kazançlar üzerinden Türkiye'de tarh olunacak vergilere mahsup edilebilecek tutar, hiç bir surette yurt dışında elde edilen kazançlara KVK’nın 32 nci maddesinde belirtilen kurumlar vergisi oranının uygulanmasıyla bulunacak tutardan fazla olamayacaktır.

 KVK’nın 10 uncu maddesinin (1) numaralı fıkrasının (ğ) bendine yer alan Türkiye'den yurtdışı mukim kişi ve/veya kurumlara verilen hizmetlerden sağlanan kazançların %50'sini konu alan indirim bir Türkiye’de genel sonuç hesaplarına yansıtılan ve kurumlar vergilerinden istisna olmayan kazançlara sağlanan bir indirimdir.

 Tam mükellef kurumlar vergisi mükellefleri tarafından Türkiye'den yurtdışı mukimi kişi ve kurumlara verilen hizmetler nedeniyle elde edilen kazançlar üzerinden yurtdışında ödenen vergilerin sadece Türkiye’de bu kazançlar (mezkûr kazançların beyana konu olan %50’lik kısmı) üzerinden KVK’nın 32 nci maddesinde yer alan %20 kurumlar vergisi oranı uygulanmak suretiyle hesaplanan tutar ile sınırlı olarak yıllık kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanan vergiden mahsup imkanı bulunmaktadır.

 * Bu yazıda yer alan görüşler tümüyle yazarın şahsına ait olup, hiç bir biçimde çalıştığı kurumu bağlamaz ve çalışılan kurumun görüşü olarak kullanılamaz.

 

  

(Kaynak: MuhasebeTR.com | 19.04.2017)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.