Dr. Yusuf İLERİ - Pamukta KDV ve Kayıt Dışılık

yusufileri@superonline.com

Pamukta KDV oranı yüzde 1’den yüzde 8’e çıktı. Ancak hemen bu kararın akabinde pamuğun tesliminde ½ oranında KDV tevkifatı getirildi. Pamuktaki yüzde 1 KDV oranı daha evvel yüzde 18 idi. Yani oran yüzde 18 iken önce yüzde 1’e indirilmişti, şimdi de yüzde 1 olan oran yüzde 8’e çıkarıldı. İlginçtir her iki değişikliğe de kayıt dışıyla mücadele etmek gerekçe gösterildi. Peki bu nasıl oluyor, KDV oranını indirmekle sonra bunu yükseltmek arasında açık ve kesin bir tezatlık olduğuna göre bu gerekçeyi hangisi için doğru sayacağız? Bu arada KDV oran artışıyla beraber tevkifat getirilmesi pamuk tüccarına duyulan güvensizliğe bağlandı. Bu yazıda pamuğun KDV karşısındaki durumunu sorduğuğumuz sorular ekseninde ele alacağız.
Pamuk zirai faaliyet sonucu elde edilen bir üründür. GVK’nda zirai kazançların vergilendirilmesine ilişkin prensipler farklıdır. Genel prensip zirai kazançların, herhangi bir ayrıma tabi tutulmaksızın hasılatları üzerinden tevkifat yapılmak suretiyle vergilendirilmesidir. Bu şekilde tevkif suretiyle vergilendirilen çiftçiler defter tutmayacaklardır. Buna karşın GVK’nda zirai faaliyet sonucu oluşan kazancı gerçek usulde vergilendirmeye yönelik hükümler de vardır. Ancak zirai işletmenin büyüklüğüne bağlanan bu hadler son derece yüksek belirlendiği için zirai kazançların vergilendirilmesinde, gerçek usulde vergilendirmeye fazla rastlanmamaktadır.
GVK’nun 94/11 nci maddesine göre yapılan tevkifatın oranları Bakanlar Kurulu tarafından ticaret borsalarına tescil ettirilerek satın alınan zirai mahsuller ( ve bu kapsamda pamuk) için yüzde 2, ticaret borsalarına tescil ettirilmeyen zirai mahsuller için ise yüzde 4 olarak belirlemiştir. Şayet çiftçi gerçek usulde mükellef değilse tevkifat nihai ve kalıcı vergilendirme olacaktır.
KDVK’nun 17/4-a maddesine göre kazançları gerçek usulde tespit edilmeyen çiftçiler tarafından yapılan teslim ve hizmetler KDV’inden istisnadır. Dolayısıyla söz konusu çiftçilerin hem gelir vergisi hem de KDV mükellefiyeti yoktur.
Bu durumda gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçilerden alımdan bulunan pamuk tüccarları bu alımlarını VUK’nun 235 nci maddesi uyarınca müstahsil makbuzu ile belgelerler. Bu makbuzlarda KDV gösterilmez. (Sadece hasılat üzerinden yukarıda sözü edilen yüzde 2 ya da yüzde 4 oranında gelir vergisi stopajı yapılır.) Dolayısıyla bu alımlarda KDV indirimi söz konusu olmaz. Bu durumda müstahsilden alım sırsında KDV ödemeyecek, fakat bu pamuğu iplik fabrikasına sattığında yüzde 8 KDV tahsil edecektir. Tabii burada cari alımlar ile yatırım harcamaları için ödenen KDV’ni ihmal ediyoruz.
Temel girdi olan pamuk, KDV ödenmeksizin tahsil edildiği içindir ki pamuğun KDV oranının yüksekliğine bağlı olarak pamuk tüccarının kasasında vergi dairesine ödenecek KDV oluşacaktır. Belli ki 30.12.2007 tarihinde evvel KDV yüzde 1 iken bu bir kaygı uyandırmuyordu. Ancak KDV oranı yüzde 1’den yüzde 8’e çıkar çıkmaz Maliye Bakanlığınca hemen pamuk teslimlerinden KDV oranının yarısı kadar alıcılar tarafından tevkifat yapmak zorunluluğu getirildi. KDV Kanunun 9 ncu maddesi Maliye Bakanlığına “vergi alacağının emniyet altına alınması” amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabilmek yetkisi vermektedir.
Pamuk, iplk hammadesi olarak kullanılır. Dolayısıyla pamuk alıcıları iplik fabrikalaradır. Bu durumda pamuk tüccarı düzenlediği faturada yüzde 8 KDV gösterecek ancak bu %8 KDV’nin tamamını iplik fabrikasından tahsil edemeyecek, iplikçi bu meblağın yarısını ödeyecek diğer yarısı olan yüzde 4 kadar bir meblağı vergi dairesine ödeyecektir. Yani burada hazine başka bir işlemle ilişkilendirmeden para almaktadır.Zira bu tutar 2 nolu KDV beyannamesiyle beyan edilecek ve doğrudan vergi dairesine ödenecektir.
Dikkat edilir ise vergi alacağını güvence altına alınması için getirilen tevkifat teknik bir nedenden yani pamuğun müstahsilden KDV ödenmeksizin temin edilmesinden dolayıdır. Yoksa pamuk tüccarına karşı bir güvensizlikten değil. Bu çerçevede konuya bakıldığından müstahsilden KDV ödenmeksizin satın alınan pamuğun tesliminden KDV oranının yüksek olması halinde bu KDV’nin hazineye intikal edilmeme riski de yüksek olur. Bu bakımdan daha evvel yüzde 18 olan KDV’nin yüzde 1’e indirilmesi kayıt dışılıkla mücadele olarak açıklanabilir. Buna karşın yüzde 1 olan KDV oranının yüzde 8‘e çıkarılmasıyla beraber tevkifat uygulamasına geçilmesi hazineye kolay yoldan tahsilat yapmak imkanı verecektir.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 23.01.2008)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.