İhracatçının Eşine Yeşil Pasaport Sorunu / Bumin Doğrusöz

 İhracatçıların, ürünlerinin tanıtımı ve yeni pazar arayışı, sözleşmelerin yapılması ve benzeri nedenlerle ihracatçıların yoğun şekilde yurt dışına seyahat ettikleri gerçeği ve dış pazar edinme konusunda hızlı hareket gereği karşısında, vize sorununun bazen haftaları alan zaman kaybına yol açtığı dikkate alındığında, ihracatçıları yurt dışına gidiş gelişlerinde rahatlatma ihtiyacının ülke ekonomisi ve dış ticaret açısından önemi ortaya çıkmaktadır.

Bu nedenle önce, 6728 sayılı Torba Kanun'la 5682 sayılı Pasaport Kanununun 14/A maddesine “Yıllık ortalama ihracat değerlerine göre yapılan sınıflandırmada; son üç yılda yıllık ortalama ihracat tutarı Bakanlar Kurulu'nun belirleyeceği değerin üzerinde olan firma yetkililerine, Türk Ceza Kanunu'nun 53'üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile; Devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmamaları kaydıyla, Bakanlar Kurulu'nca belirlenen esaslara göre iki yıl süreyle hususi damgalı pasaport verilebilir.” şeklinde bir paragraf eklendi.

Yapılan bu düzenleme sonrasında 23 Mart 2017 günlü Resmi Gazete'de yayınlanan 2017/9962 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kanunla verilen yetkiye göre belirlenen tutarlarda ihracat yapan firma yetkililerine hususi damgalı pasaport (yaygın adıyla yeşil pasaport) verilmesine ilişkin esaslar belirlendi.

Söz konusu Kararnameye göre; Son üç takvim yılı itibarıyla, yıllık ortalama ihracatı,

- 1 milyon ABD Doları ile 10 milyon ABD Dolan arasında olan firmaların 1 (bir)

- 10 milyon ABD Doları üzeri ile 25 milyon ABD Dolan arasında olan firmaların 2 (iki)

- 25 milyon ABD Doları üzeri ile 50 milyon ABD Dolan arasında olan firmaların 3 (üç)

- 50 milyon ABD Doları üzeri ile 100 milyon ABD Dolan arasında olan firmaların 4 (dört)

- 100 milyon ABD Doları üzerinde olan firmaların 5 (beş) yetkilisine

talep edilmesi ve şartları uygun olması halinde hususi damgalı pasaport verilecektir.

Bu ihracatçılara yeşil pasaport verilmesinin gerekçeleri, aslında bütün ihracatçılar için geçerli olmakla bilirlikte, bütün ihracatçılara yeşil pasaport verilmesinin yaratacağı yeşil pasaport enflasyonuna Avrupa Birliğinin karşı çıktığı ve hatta bu sebeple yeşil pasaporta da vize getirme tehdidinin söz konusu olduğu, bu nedenle sınırlandırma yoluna gidildiği görülmektedir. Öte yandan bu şekilde limitler belirlenmesi, bir başka açıdan teşvik unsuru olarak da değerlendirilebilir.

Yeşil pasaport verilebilecekler söz konusu kararnamenin 7. maddesinde; İhracat yapan firmaların sahipleri, ortakları veya çalışanları, firmanın sahip veya ortaklarının bir tüzel kişi olması halinde bu tüzel kişiliğin sahipleri, ortakları veya çalışanları” şeklinde belirlenmiştir. Oysa kanun maddesi, “firma yetkililerine” dediğine göre, Bakanlar Kurulunun böyle bir belirleme yetkisinin de olmaması gerekmektedir. Bana göre, Bakanlar Kurulunun belirlediği değerlerin üzerinde ihracat yapan firmaların, sadece tek başına temsil yetkisi olanlar ve/veya ihracat departmanı sorumluları arasından belirleyeceklerinin yeşil pasaporta hak kazanmaları gerekmektedir.

Kararnamede, yeşil pasaport alabileceklerin sahip olması gereken niteliklerle ilgili olarak belli suçları işlememiş olma koşulu dışında bir belirleme yapılmamışsa da bu konuda, 14.08.2014 günlü Resmi Gazete'de yayımlanmış bulunan Pasaport Kanunu’nun Uygulanmasına Dair Yönetmelik'in 7. maddesinde yer alan “Hususi pasaport alacaklarda en az lise veya dengi okul mezunu olma şartı aranır” hükmünün de unutulmaması gerekmektedir. Koşulları taşıyan ihracatçıların yeşil pasaportlarına nasıl kavuşacakları, başvuru usulleri söz konusu kKararnamede yazılıdır. Köşemin sınırları dolayısıyla bu konuya girmeyeceğim. İsteyen oradan bakabilir.

Ancak bahse konu Bakanlar Kurulu Kararı'nda “Bu karar uyarınca hususi damgalı pasaport alabilecek durumda bulunanların eş ve çocuklarına hususi damgalı pasaport verilmez” hükmüne yer verilmiştir. Bu düzenlemenin ise Pasaport Kanunu'nun 14/A maddesinde yer alan “Hususi damgalı pasaport alabilecek durumda bulunanların eşlerine (…) ergin olmayan veya ergin olsalar dahi yanlarında yaşayıp evli bulunmayan ve iş sahibi olmayan öğrenimi devam eden çocuklarına 25 yaşının ikmaline kadar, yine ergin olsalar dahi yanlarında yaşayıp evli bulunmayan ve iş sahibi olmayan, aynı zamanda bedensel, zihinsel veya ruhsal engellerinden en az biri nedeniyle sürekli bakıma muhtaç durumda olduğu resmi sağlık kurumlarının düzenlediği sağlık kurulu raporu ile belgelenen çocuklarına da hususi damgalı pasaport verilir” hükmü karşısunda hukuki geçerliliğinin olmadığı düşüncesindeyim.

Bu konuda yürütmeyi durdurma talepli olarak açılacak bir dava ile yeşil pasaporta hak kazanan ihracatçıların eş ve çocuklarının da yeşil pasaportlarına iki yıllık süre için dahi olsa kavuşacakları kanaatindeyim. Kanunun verdiği hak, kararname ile kısıtlanamaz. Ama ihracatçı eşini yurt dışı seyahatlerine götürmek istemiyorsa, bir diyeceğim yoktur.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 04.04.2017)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.