Ücretsiz İzin Kullanmak İsterseniz… / Ahmet Metin Aysoy

 Ücretsiz izin kullanmak isterseniz, iş ve sosyal güvenlik mevzuatı açısından bilmenizde fayda bulunan bazı hususlara değineceğiz.

1-İşveren ücretsiz izin vermek zorunda mı?

İş Kanunu’nda nitelikleri belirtilen ücretsiz izinlerin, yani yasal ücretsiz izinlerin çalışanlarca talep edilmesi halinde işverenlerin bu izinleri vermeleri zorunludur. Yasadan kaynaklanan ücretsiz izin talebi kabul edilmeyen çalışan bu nedenle istifa ederse, o işyerinde en az bir yıl hizmeti olması şartıyla kıdem tazminatını alma hakkı doğar.

Bu arada yasal ücretsiz izinler hangileridir sorusunu cevaplamak gerekir? Bunlar; doğum yapan kadın işçinin doğum sonrası 8 haftalık istirahat süresinin tamamlamasından sonra isteği halinde verilmesi gereken 6 aya kadar olan ücretsiz doğum izni, 3 yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinene isteği halinde verilmesi gereken 6 aya kadar ücretsiz izin ve yıllık iznini işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka yerde geçirecek olan işçiye talebi halinde verilmesi gereken 4 güne kadar olan ücretsiz yol iznidir (4857 sayılı Kanun madde 56, 74).

Yukarda belirttiğimiz 6 aya kadar ücretsiz izin kullanma hakkından, 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında olan veya olmayan iş sözleşmesiyle çalışan her türlü işçi yararlanacaktır.

Yargıtay, 6 ay ücretsiz doğum izin talebi işverence kabul edilmemesi üzerine istifa eden kadın işçiye kıdem tazminatının ödenmesi gerektiği, yönünde karar vermiştir. (Yargıtay 9.Hukuk Dairesi 16.4.2012 tarih ve E.2010/5907, K.2012/13018)

2-Geçici iş göremezlik ödeneği alabilirsiniz

Çalışanların yukarıda belirtildiği şekilde yasal ücretsiz izinli oldukları sırada hastalanmaları üzerine sağlık hizmet sunucuları tarafından kendilerine istirahat raporu verilmesi halinde, istirahatin başladığı tarihten önceki 1 yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması koşuluyla, SGK’dan geçici iş göremezlik ödeneği almaları mümkündür.

Peki, yasal ücretsiz izinler dışında, çalışana sözleşme gereği veya isteği üzerine işverenin uygun görmesiyle ücretsiz izin verilmesi halinde de işçinin geçici iş göremezlik ödeneği alması mümkün mü? Mümkün. Ancak, ücretsiz iznin başlamasından itibaren 9 gün içinde istirahat raporu alınmalı.

Çünkü sigortalının işten ayrılışının verilmediği, ancak yasada belirtilmeyen şekilde ücretsiz izinli bırakıldığı hallerde ücretsiz iznin başlangıcını takip eden onuncu günden itibaren kısa vadeli sigorta kolları bakımından sigortalılık niteliği yitirilmiş sayılacaktır.

Örnek; sigortalının en son çalıştığı işvereni tarafından 31/12/2015 tarihinde 30 günlük prim SGK’ya bildirilmiştir. Sigortalı 01/01/2016 tarihinde (ilgili kanunlarında belirtilmeyen nitelikte) ücretsiz izne ayrılmıştır. Bu sigortalının kısa vadeli sigortalar bakımından sigortalılık niteliği en son primin bildirildiği günü takip eden 10/01/2016 tarihi itibariyle sona erdiğinden, bu tarih itibariyle alacağı istirahat raporlarına geçici iş göremezlik ödeneği ödenmeyecektir. 01/01/2016 ve 09/01/2016 (dahil) tarihleri arasında alacağı istirahat raporlarına ise geçici iş göremezlik ödeneği ödenecektir. (SGK 2016/21 Genelge)

3-Sağlık hizmetlerinden faydalanabilirsiniz

Yasal ücretsiz izin süresince işçilerin genel sigortalıkları sürer. Yasal ücretsiz izinler dışında, işçilerin bir takvim yılı içerisinde toplam bir ayı aşmayan ve işverenlerince belgelendirilen ücretsiz izin sürelerinde de genel sağlık sigortalılıkları devam eder. (5510 S.K madde 67)

(Kaynak: Star Gazetesi | 04.04.2017)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.