Ziya PERVER - Emekli aylığını kestirip kamuda çalışanlar, memur olarak emekli olur

1 Temmuz 1975'ten 27 Mart 1989'a kadar SSK sigortalısı olarak çalıştım. 27 Mart 1989 ile 27 Mart 1994 tarihleri arasında bir ilin belediye başkanlığını kazandım ve başkanlık süresince Emekli Sandığı'na kesenek ödedim. Ardından İstanbul'a gelip bir ilçe belediyesinde başkan yardımcısı olarak SSK'lı oldum ve 15 Mart 1999 günü SSK'dan emekli edildim. Daha sonra 18 Kasım 1999 günü açıktan atanarak yeniden memuriyete başladım ve o günden beridir de devam ediyorum. Memuriyete yeniden başladığımda SSK'ya emeklilik aylığımın kesilmesi için 3 Aralık 1999'da yaptığım müracaatıma 4 Ocak 2000'de verilen cevabî yazıya göre, 657 sayılı kanuna tabi çalışanların yaşlılık aylıkları kesilmeyeceği için ödemeye devam edileceği bildirildi. 5277 sayılı 2005 mali yılı Bütçe Kanunu ile hemen ardından 5335 sayılı kanunlar gereğince, 1 Ocak 2005 tarihi itibarıyla sigortadan aldığım emekli aylığım kesildi. O günden beridir de kesiktir. Şimdi 5272 sayılı Belediye Kanunu'nun 85 ve 86. maddeleri ile belediye başkanlığı yapmış olanlara tanınan 6.000 ek göstergeli makam ve 15.000 ek göstergeli görev tazminatları haklarından faydalanmak istiyorum. Ancak, Emekli Sandığı 2829 sayılı kanun gereği SSK'ya bildirdiği hizmetleri geri alıp talebimi kabul etmiyor. Şimdi ise hizmetlerimin birleştirilmesi ve en son tabi olduğum sosyal güvenlik kurumunda (Emekli Sandığı) 8 yıldır çalıştığıma ve bütün kurumların da bir çatı altında birleştirilmesine çalışıldığına göre haklı olduğum kanaatindeyim. 1 Haziran 2008'de yürürlüğe girmesi beklenen Sosyal Güvenlik Yasası'na göre de durumumun ne olacağını öğrenmek istiyorum? (İsmi mahfuz)

Sayın başkan, 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu'nda SSK ve Bağ-Kur'da olduğu gibi emekli olup yeniden memur olarak atananlar için SGDP (Sosyal Güvenlik Destek Primi) uygulaması yoktur. Bu nedenle de yazınızda bahsettiğiniz 5227 ve 5335 sayılı kanunlara kadar SSK veya Bağ-Kur'dan emekliye ayrılıp da sandık iştirakçisi olanlardan normal kesenekleri (primleri) alınıyor ve emekli aylıklarına da dokunulmuyordu.

Bu kişiler en az 15 yıl kesenek öderlerse belli bir yaşı geçmek şartıyla ikinci kez Emekli Sandığı'ndan da emekli ediliyorlardı. Fakat, 2005 yılı Ocak ayından itibaren kamuda tekrar işe girenlerin emekli aylıkları kesildi. Bu uygulamadan sonra, yani 5227 ve 5335 sayılı kanunlar gereğince kamuda işe girip de emekli aylıkları kesilenlerin aylıkları kesildikten sonraki Emekli Sandığı ve SSK'ya prim ödedikleri süreler konusunda özel bir düzenleme yapılması gerekirken yapılmadı.

Bu nedenle yasal boşluk oluştu. Şimdi sosyal güvenlik kurumlarının uyguladıkları sistem şu: Emekli olarak kesenek-prim ödenen süreleri dikkate almadan en son kesilen aylığınızı (enflasyon veya zamlarla artırıp) size bağlıyorlar, yani emekli olduktan sonra ödenen primleri-kesenekleri dikkate almıyorlar. Bu bana göre yanlış, zira ortada 2829 sayılı 'Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanun' var.

Bu kanuna göre de son 7 yıllık kesenek-prim ödemelerinizde en çok 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu gereğince kesenek ödemeleriniz olduğu için şu an müracaatınız halinde Emekli Sandığı, SSK ve kendisinde geçen süreleri dikkate alarak sizi il belediye başkanı sıfatıyla emekli etmesi gerekir. Eski belediye başkanı olduğunuz için makam ve görev tazminatlarınızı da size ödemelidir.

Bu nedenle Emekli Sandığı'nın devredildiği SGK'ya (Sosyal Güvenlik Kurumu'na) emeklilik için müracaat ediniz, müracaatınızı reddedip gidip SSK'daki aylığınızı canlandırın derlerse de hemen gidip idari yargı mercilerinden dava açın. Bu arada SGK'da sizin konunuzla ilgili daire başkanı Sayın Mehmet Çakmak veya SGK Başkan Yardımcısı Sayın Veysel Uyar ile de durumunuzu yüz yüze görüşmeniz faydalı olur.
 

Hasta gemici, kıdem tazminatına hak kazanır

Eniştem, Nisan 1986'da gemide aşçı olarak işe başlamış, 18 yıl çalıştıktan sonra portör muayenesinden geçemediği için Temmuz 2004'te işten ayrılmış. Ne işveren çıkarmış ne de kendisi istifa etmiş. Gemi yurtdışından dönmeyince gemideki elemanla devam etmişler. Eniştem de başka bir şirkette iş bulmuş. Şimdi 18 yıllık kıdem tazminatını talep edebilir mi? Kadir Yıldırım

Denizcilerin (gemi adamları) iş ilişkilerini 854 sayılı Deniz-İş Kanunu düzenler. Eniştenizin çalıştığı gemi Türk bandıralı ise bu kanun gereğince işlem yapılacaktır. Ancak, yazınızda eniştenizi ne işveren işten çıkarmış ne de kendisi istifa etmiş diyorsunuz; ama işi esasa bağlamıyorsunuz. Eniştenizin kıdem tazminatı alabilmesi ise buna verilecek cevaba bağlı.

854 sayılı kanuna göre, geminin hareketinden önce gemiye dönerek hizmete girmemesi veya gemiye hiç dönmemesi halinde işverence derhal işten çıkartılmış sayılır. Kıdem tazminatı da ödenmez. Sürekli olarak gemide çalışmasına engel bir hastalığa veya sakatlığa uğraması sebebiyle işine gidememiş ise istifa edebilir ve kıdem tazminatına hak kazanır. İşi bırakma sebebinin portör muayenesinin olumsuz çıkması olduğunu ispatlayabilirseniz eniştenizin 18 yıllık sürenin kıdem tazminatını alabilirsiniz. Bunun için öncelikle gemi sahibine veya acentesine noterden ihtarname gönderiniz, olumsuz cevap alırsanız da iş mahkemesinde dava ediniz.
 

Okurlara kısa cevaplar

Mustafa Macar: 15 Ağustos 1981 SSK başlangıcından sonra 4.626 gün prim ödeyip 1 Ocak 1996 günü başladığınız ve halen devam eden Bağ-Kur'dan, SSK dahil 9.000 günü tamamlamak şartıyla (28 Şubat 2008'de), 47 yaşından (1 Eylül 2010) sonra emekli olursunuz. 8 aylık askerlik sürenizi borçlansanız bile yaş değişmiyor. 9.000 günden sonra ödeyeceğiniz her yılın primi emekli aylığınızın aylık bağlama oranını yüzde 2 artırır.

Ömer Tekin: 12 Mart 1984 olan SSK başlangıcınızla normalde 48 yaşında, 23 Kasım 2009 günü emekli olursunuz. Sigortalı olmadan önceki 20 aylık askerlik sürenizden sadece 5 ayını borçlanırsanız, başlangıcınız 12 Kasım 1983 olur ki; bu durumda ve 25 yıllık sigortalılık süreniz de 12 Kasım 2008 günü tamamlandığı için emeklilik yaşınız 47'ye (23 Kasım 2008) düşer ve Kasım 2008 ayında emeklilik dilekçesi verebilirsiniz.

Erdoğan Yılmaz: Polis memuru olarak 1968 doğum yılınız ve askerlik ifasından sonra 5 Mayıs 1993 polislik mesleğine başlangıç tarihinizle, askerlik sürenizi borçlanmanız şartıyla normal şartlarda, her yıla 3 ay olarak aldığınız fiili hizmet zamlarınız dahil 25 tam yılı yani 9.000 günü tamamlamak şartıyla 51 yaşında emekli olurdunuz. Ama 5434 sayılı kanun gereğince aldığınız ve alacağınız fiili hizmet zamları kadar bu yaştan indirim yapılacaktır. Mesela 20 yıl polislik yaparsanız 5 yıllık fiili hizmet zammınızı 51 yaştan düşerek 46 yaşında emekli olabilirsiniz.