Vatandaşın Krizde de Derdi Emeklilik, İkramiye ve Tazminat / Şevket Tezel

 İçinde bulunduğumuz ekonomik kriz ortamı bizleri de etkiledi. Basılı ve elektronik medya ortamlarında telif karşılığı yazı yazacağımız meydanlar ekonomik ve sair gerekçelerle ortada kalmadı. Yazılarımızın bir örneğini yayımladığımız www.alitezel.com da bu yoksunluktan nasibini almış oldu.

Ancak okurlarımızın ilgisi sürmekte, zira okurun yani vatandaşın sosyal güvenlik ve çalışma yaşamına ilişkin sorunları inkıtasız devam ediyor.

Düzenli yazılarımız sürmese de okurlar soru sormaya devam ettiğinden arada onların sorularına cevaplayacağımız yazılarımız olacak. Önemli yasal değişikliklerinde olacağı gibi okurları aydınlatmaya devam edeceğiz.

Örneğin okurum Özdemir Bey 35 yıl 11 ay 28 günlük hizmete 35 yıllık ikramiye ödendiğini 11 ay 28 güne ikramiye ödenmediğini, aynı durumdaki kıdem tazminatı alacak kişilere bir yıldan az sürelere de tazminat ödendiğini belirterek bu durumun düzeltilip düzeltilmeyeceğini soruyor.

İkramiye – Tazminat Farkı

Cevaplayalım:

Bahse konu durum yasadan kaynaklanıyor. Memurların emekli ikramiyesi hakkını düzenleyen 5434 sayılı Kanunun 89 uncu maddesi “Her tam fiili hizmet yılı için aylık bağlamaya esas tutarın bir aylığı emekli ikramiyesi olarak verilir” hükmüyle tam yıllara ikramiye verileceğini öngörürken, işçilerin kıdem tazminatını düzenleyen 1475 sayılı Kanunun 14 üncü maddesi fazladan “Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır” hükmünü de içeriyor.

Bu nedenle iki yasadaki farklı hükümler nedeniyle bir yıldan az süreler için ikramiye ve tazmin at arasında farklı uygulama var. Mamafih iki uygulama arasındaki tek farklılık bu değil. Örneğin ikramiyeye esas Emekli Sandığı matrahına memurun aldığı her türlü aylık unsurları dâhil olmuyor. Örneğin özel hizmet tazminatı gibi tazminatlar, iş güçlüğü, iş riski ve temininde güçlük zammı gibi zamlar buna dâhil değil. Kıdem tazminatında ise işçinin aldığı süreklilik kazanmış her türlü ayni ve nakdi ödemeler bile tazminat hesabına giriyor. Yine işçi istifa etse kıdem tazminatı alamazken, memurun istifası ikramiyeye engel olmuyor.

Nereden Emekli Olacağız?

Başka bir okurumuz olan Neyfel Bey de “İş hayatının bir kısmında Emekli Sandığı'na, bir kısmında SSK'ya, bir kısmında Bağ-Kur'a tabi olarak çalışan kişi, emeklilikte hangisine tabi olur? Emekli Sandığı emeklilerinin aldığı toplu parayı alabilir mi? Buradaki kriterler nelerdir?” diye soruyor.

Sigortalılığa ilk defa 01.05.2008’den önce başlayanların hangi sigortalılıktan emekli olacakları sosyal güvenlik kapsamında geçmiş son yedi yıllarında en çok hizmetinin geçtiği sigortalılıktan emekli olmaları gerekir.

Sigortalılığa ilk defa 01.05.2008 ve sonrasında başlayanlar için ise total çalışma hayatları boyunca en çok çalıştıkları sigortalılıktan emekli olacaklar. Tabii bu kesimin 4/a (SSK) 4/b (Bağ-Kur) ve 4/c (Kamu görevlisi çalışanlar) sigortalılıklarından emeklilik bakımından aylık hesabının ay şekilde olacağından aylık farkının çıkmayacağını söyleyebiliriz. 

İşte en önemli nokta da budur. Zira kişilerin bazen Emekli Sandığı’ndan bazen de SSK sigortalılığından emekli olmaları daha avantajlı olabilmektedir.

Planlama Şart

Yaptığımız danışmanlık işinden hemen her gün gördüğüm üzere sigortalıların en önemli sorunu emekliliklerini planlamamalarıdır.

Bu plansızlık sonucunda da ya yıllarca emekli maaşı alamamakta ya da kendileri için uygun olmayan sigortalılıktan emekli olarak yıllarca daha düşük maaş almaktadırlar. İşte çalışma geçmişinde SSK, Bağ-Kur, T.C. Emekli Sandığı iştirakçiliği veya özel banka sandığı süresi olanlar kendiler için en elverişli emekliliğin hangisi olduğunu belirleme ve bu amaca ulaşma için yapılması gerekenler konularında muhakkak bir profesyonel bilgi almalılar. Böyle yapılmadığı takdirde vatandaş onbinlerce TL zarar ettiğini er-geç bir gün anlıyor.

Biz de her ne kadar bahse konu bilgi hizmetini ofisimizde profesyonel olarak yapsak da mail kutularımıza akan sorularınıza da sitemizde yer vererek zaman zaman cevaplayacağız. 

(Kaynak: Ali Tezel | 08.03.2017)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.