Yıl Sonu Katma Değer Vergisi Hatırlatmaları / Recep Bıyık

 Usul hükümlerine uyuma dikkat

Katma değer vergisi (KDV) uygulamasında şekil bazen özün önüne geçebiliyor. Usul hükümlerine uyulmamış olması, cezalar yanında bazı haklardan yararlanmayı önleyebiliyor. Bu nedenle her şeyden önce işlemlerin yasalarda belirtilen şekil şartlarına uyulması önem taşıyor. Bu çerçevede yılbaşı öncesi ve sonrasında özellikle şu konulara dikkat:

✔ 2017 defterlerinin tasdiklerinin zamanında yaptırılması.

✔ 2016 defterlerinin zamanında yazdırılması.

✔ Alınan ve kesilen faturaların kurallara uygun olması, alış ve satış faturalarında KDV oranının gösterilmesi, tutarının ayrıca yazılmış olması ve belgelerde yer alan KDV tutarlarının kayıtlara doğru alınması.

✔ Faturaların süresinde kesilmesi ve süresinde kayıtlara alınması.

Kanunen kabul edilmeyen giderlerin KDV’si

Gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde kabul edilmeyen giderlere ilişkin KDV, hesaplanan KDV’den indirilemiyor. Dönem sonu işlemlerini yaparken, yıl içinde yapılan giderlerin kabul edilebilir olup olmadığına son bir kere bakılmasında, kanunen kabul edilmeyen giderlere ait yüklenilen KDV’nin indirilip indirilmediğinin kontrol edilmesinde yarar var.

Ayni bağış ve yardımlarda KDV düzeltmesi

Bedelsiz bazı teslimler katma değer vergisinden istisna. İstisnaların çoğu da kısmi istisna niteliğinde. Vergiden istisna edilen teslimler nedeniyle yüklenilen KDV’nin indirimi mümkün değil. Bu çerçevede indirilemeyen KDV tutarının gider olarak dikkate alınması gerekiyor.

Gelir ve kurumlar vergisi uygulamasında yer alan bağışlarla ilgili indirim, bazı bağışlarda sınırsız, bazı bağışlarda belirli sınırlar içinde yapılıyor. Bu nedenle hem indirilecek KDV tutarının, hem de gider yazılacak KDV tutarının belirlenmesinde bu konuya dikkat edilmeli. 
İmha edilen malların KDV’sinin düzeltilmesi

Deprem, sel ve Maliye Bakanlığı’nın yangın sebebiyle mücbir sebep ilan ettiği yerlerdeki yangın sonucu zayi olanlar hariç olmak üzere, zayi olan mallara ait KDV indirim konusu yapılamıyor. Bu nedenle, dönem sonlarında imha edilen mal olup olmadığına, varsa düzeltme yapılıp yapılmadığına son bir kere bakmakta yarar var.

Firelerle ilgili KDV düzeltmesi

İmalat sırasında veya sonrasında meydana gelen fireler zayi olan mal kapsamında değerlendirilmiyor. Bu durumda, daha önce indirim konusu yapılan KDV’nin de düzeltilmesine de gerek yok. Ancak, yasal düzenleme veya ilgili mesleki kuruluşlar tarafından belirlenen fire miktarını aşan kayıplara ilişkin giderlerin, gelir veya kurumlar vergisi kanunlarına göre kazancın tespitinde indiriminin kabul edilmemesi halinde, bu giderler dolayısıyla yüklenilen KDV’nin de indirim konusu yapılması mümkün değil. Konunun ayrıntısına bakmakta ve bir değerlendirme yapmakta var.

Hurda satışlarında KDV düzeltmesi

Hurda teslimleri KDV’den istisna. Vergiden istisna edilmiş olan malların teslimi ile ilgili alış vesikalarında gösterilen veya maliyeti içinde yer alan KDV indirimi olanaklı olmadığından, istisna teslimin gerçekleştiği dönemde KDV’nin düzeltilmesi gerekiyor.

Amortismana tabi varlıkların hurdaya çıkartılmasında ve hurda olarak satışında düzeltmenin nasıl yapılacağı konusu açık değil. 23 Şubat 2016 tarihinde verilen bir özelgede, iktisadi kıymet hurda haline gelinceye kadar indirim hakkı tanınan işlemlerde kullanılmış olduğundan yüklenilen vergilerin tamamının değil, hurda olarak satış bedelinin % 18’ine isabet eden kısmı indirim hesaplarından çıkarılacağı, iktisadi kıymetin hurda olarak satılması halinde hurda satış bedelinin genel vergi oranı ile çarpılması suretiyle bulunacak tutarın, satışın yapıldığı dönem beyannamesinde indirim hesaplarından çıkarılması ve aynı tutarın gelir/kurumlar vergisi uygulamasında gider hesaplarına alınması gerekmektiği belirtilmiş. Özelgede, tartışmalı ve zor bir konu, pratik ve kolay uygulanabilir bir hale getirilmiş.

Çalınan veya kaybolan malların KDV düzeltmesi

Çalınan/kaybolan malların zayi olan mal olarak değerlendirilmesi ve bu mallar nedeniyle yüklenilen KDV’lerin indirim konusu yapılmaması, indirilmiş ise ilgili dönemde hesaplanan KDV’ye ilave edilmek suretiyle düzeltilmesi gerekiyor. Konuyu bir cümle ile özetlemeye çalıştım ama farklı durumlar ve görüşler olabilir. Örneğin işletmeden çekilen mallar için yapılması gereken işlem farklı. İşletmeden çekişlen malların emsal bedeli üzerinden KDV hesaplamak gerekir. Çalındığı düşünülen mallar işletme sahipleri veya çalışanları tarafından işletmeden çekilmiş olabilir. Konuyu incelemek ve uygun işlemi yapmak gerekir.

Henüz ulaşmamış faturalar

Bir önceki makalede ayrıntılı olarak bahsetmiştim bu konudan. Önemi nedeniyle tekrarlamakta yarar var. Yasal düzenleme gereği, KDV indirim hakkı vergiyi doğuran olayın meydana geldiği takvim yılı ile sınırlı. Bu nedenle 2016 yılı faturalarının zamanında alınması ve bu yılın yasal defterlerine kaydı önemli.

KDV’den kaynaklanan alacaklar için karşılık ayrılması

Şüpheli alacaklar için karşılık ayrılması tercihe bağlı. Tercihini karşılık ayırmaktan yana kullananlar, katma değer vergisinden kaynaklanan alacakları için de, diğer koşullar yerine getirilmişse 2016 sonu itibariyle şüpheli alacak karşılığı ayırabilirler.

Gider yansıtmasında KDV

Yapılan giderin aynen yansıtılması durumunda, alımında KDV varsa yansıtmanın da KDV’li yapılması, yoksa KDV’siz yapılması gerekiyor. Örneğin aldıkları kredileri olduğu gibi bir başka grup şirketine aktaran işletmelerin, yüklendikleri KDV’yi veya BSMV’yi aynen aktarmaları gerekiyor.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 14.12.2016)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.