33 yıl sonra eşinin bir günlük sigortası sayesinde emekli oldu

Trabzonlu Emine Kızkaban, bugünlerde 33 yıl sonra gelen emeklilik haberinin sevincini yaşıyor. 1974 yılında vefat eden Osman Kızkaban'ın eşi Emine Kızkaban, eşinin bir günlük sigortasıyla SSK'dan emekli oldu. Başvurunun ardından inceleme yapan SSK, Osman Kızkaban'ın 1959'da Zonguldak'ta 1 günlük çalışmasını tespit etti.
 

Emine teyze, rahmetli eşi askerliğini 3 yıl yaptığı için 900 gün askerlik borçlanması yaparak emekliliğe hak kazandı. Şimdi, 450 YTL emekli maaşı alacak. Hiç beklemediği bir anda aldığı emeklilik haberinin kendisini son derece sevindirdiğini anlatan Kızkaban, "Allah devlete zeval ziyan vermesin." diyerek emekli olmasına imkan sağlayan yetkililere teşekkür ediyor, onlara dua ettiğini söylüyor. Uzun yıllar eşinden maaş alamadığı için sıkıntı yaşadığını anlatan Emine teyze, ilerleyen yaşında kavuştuğu emekli maaşının kendisini rahatlattığını dile getiriyor.

Geçen yıl TBMM'de kabul edilen 5561 sayılı yasa, SSK'lıların ölüm aylığına hak kazanmalarını önemli ölçüde kolaylaştırdı. Değişiklikle 506 sayılı yasadaki her yıl için 180 gün şartı kaldırıldı. Daha önce ölen sigortalının yakınlarına SSK'dan maaş bağlanabilmesi için 5 yıllık sigortalılık süresi, her yıl için ortalama 180 gün olmak üzere toplamda en az 1800 gün prim ödemesi gerekiyordu. Ancak yapılan değişiklikle her yıl için 180 gün prim şartı kaldırıldı. Ölüm aylığı için 900 gün prim ve 5 yıl sigortalılık süresi yeterli oldu. Yasa askerlik borçlanmasıyla askerlikteki günlerin sigortalılığa eklenmesine imkan veriyor. Böylece 1,5 yıl askerlik yapanlar 350 gün primle, 2 yıl askerlik yapanlar 180 gün primle, 2,5 ve üzeri askerlik yapanlar ise 1 gün dahi prim ödemişlerse emekli olabiliyorlar. Uygulama geriye dönük olarak da süre sınırlaması olmaksızın ölüm aylığına hak kazanma imkanı getirdi. Buna göre 40-50 yıl önce vefat eden sigortalının eş ve çocukları, SSK'ya başvurup ölüm aylığı alabiliyor. Yetkililer, yaklaşık 50 bin kişinin 5561 sayılı yasa kapsamında emekli olabileceğini belirtiyor. Zaman'a bilgi veren SSK Trabzon İl Müdürü Tahsin Halcı, benzer durumda olanlara çağrı yaparak bir an önce kuruma başvurmalarını istiyor. Trabzon'da bin 500 kişinin başvurduğunu, tamamına yakınına emekli maaşı bağlandığını ifade ediyor. Halcı, "Geçmişte prim gün sayısı yetmediği için eşinden ya da babasından emekli maaşı alamayanla r, durumlarını yeniden inceletsin." diyor. Öte yandan yeni yılda yasalaşması beklenen Sosyal Güvenlik Reformu ölüm aylığına hak kazanma şartlarını zorlaştıracak. Yetkililer, eşinden ya da babasından maaş bağlanma ihtimali bulunanların acele etmesini istiyor.

Yasanın mimarı: Bir günle emekli olunabileceğini düşünmemiştik

Geçen yasama döneminde 5561 sayılı kanun teklifini veren AK Parti Kütahya Milletvekili Abdullah Erdem Cantimur, 1 günle emeklilik durumunun ortaya çıkmasını amaçlamadıklarını belirtiyor. Cantimur, "35 sene önce ölmüş birinin eşine maaş bağlanacağını düşünmemiştik. Yasayla hedefimiz bu değildi. 1 günle emeklilik spesifik bir örnek." diye konuşuyor. Her yıl 180 gün şartının sigortalılar arasında eşitsizliğe yol açtığını ve Anayasa Mahkemesi'nin iptaline konu olduğunu belirten Cantimur, "180 gün şartı nedeniyle 9 yıl çalışan emekli olamıyordu, 5 yıl çalışan oluyordu. Bu adaletsizliği kaldırdık. Bu yasa çıktıktan sonra 45 bin kişiye emekli aylığı bağlandı. 1 günle emekli olanlar çok istisna olabilir. Ancak öyle bir amacımız yoktu." diyor.

5561 sayılı yasadan kimler yararlanabilir?

Askerlik süreleri 1963 yılına kadar denizcilerde 3 yıl, jandarma ve gümrükte ise 2,5 yıl olarak uygulandı. Bu tarihten önce askerlik yapanlar 900 gün askerlik borçlanmasında bulunabiliyor. Bu kişilerin eş ya da kız çocukları, yakınlarının bir günlük bile sigorta tescilini tespit etmeleri durumunda SSK'ya başvurup askerlik borçlanması yaptırarak emekli olabilirler. 5561 sayılı yasadan yararlanacak ikinci grup ise 180 gün ve üzeri prim ödeyenlerin yakınları. Bunlar da 24 ay askerlik borçlanması yaparak emekli maaşı alabilecek. 1,5 yıl askerlik yapanların yakınları ise 350 günlük prim ödeme şartını yerine getirmişlerse emekli olabiliyorlar.

Maliyeti 90 milyon YTL

Türkiye bir yandan 30 milyar YTL'yi bulan sosyal güvenlik açıklarını konuşurken diğer taraftan emeklilik sisteminde ilginç değişiklikler yapılıyor. 16 Aralık 2006'da yürürlüğe giren 5561 sayılı yasa, ölüm aylığına hak kazanma şartlarını kolaylaştırdı. Yasayla birlikte on binlerce kişi emekliliğe hak kazandı. Bunların hemen hemen tamamı, yakınlarının askerlik borçlanması yaptırmak suretiyle emekli oldu. Kimisi 350 gün, kimisi 100 gün, kimisi ise 1 günle emekli oldu. Bu durum çeşitli tartışmaları da beraberinde getiriyor. Uygulama yakınını kaybedip emekli maaşı alamayanlar için büyük kolaylık getirirken zaten açık veren sosyal güvenlikte yeni bir karadelik oluşturuyor. 5561 sayılı yasa kapsamında emekli olanlara 400-450 YTL maaş bağlanıyor. Toplamda 50 bin kişinin bu haktan yararlandığı düşünüldüğünde SGK'ya yükü yıllık 90 milyon YTL'yi bulacak.

(Kaynak: Zaman Gazetesi | 25.12.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.