Doğum Borçlanmasında İade ve Yaş Sorununun Çözümü / Şevket Tezel

 Sigortalılık başlangıcından sonra olmak üzere üç çocuğa kadar doğum borçlanması yapmak mümkün bulunuyor. Aylık bağlanmamış olması koşuluyla borçlanmadan vazgeçip iptal ederek borçlanma bedelini iade almak da yasal olarak mümkün bulunuyor.

İade Neden Önemli?

Doğum borçlanmasının iadesi sigortalılar için büyük önem taşıyan bir hak. Zira borçlanılacak sürenin hangi sigortalılığa sayılacağı borçlanma başvuru tarihinde en son tabi olunan sigortalılığa göre belirleniyor.

Bu durumda sigortalının son yedi yıl içindeki doğumunu borçlanarak emekliliğinin yaklaşması veya emeklilik müracaatında bulunması durumunda yanlış statüde yapılan borçlanmalar hak kaybına yol açabiliyor. Böylesi durumlarda yapılan borçlanmanın bozulup iade alınması ve yeniden doğru statüde borçlanılması sorunu çözebiliyor ve onbinlerce TL zarardan kurtarabiliyor.

Hakkın Dayanağı

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğine göre 5510 sayılı Kanunun 41 inci maddesine göre yapılan borçlanmalarda aylık bağlanmamış olması şartıyla SGK’ya yazıyla müracaat edilmesi halinde borçlanmadan vazgeçilmesi mümkün bulunuyor. Böyle bir başvuruda ödenen borçlanma tutarının tamamı faiz uygulanmaksızın iade ediliyor ancak kısmi iade yapılmıyor. Borçlandıkları hizmetler dikkate alınarak aylık bağlanmış olanların ödedikleri borçlanma tutarı ile sigortalıların vefatından önce yapmış olduğu borçlanmalara ilişkin borçlanma tutarları hak sahiplerine iade edilmiyor.

Hesabı İyi Yapmak Lazım

Ancak iadede şöyle bir nüans bulunuyor. Eğer iki ya da üç çocuk için doğum borçlanması tek başvuru ile yapılmışsa ve doğum borçlanmalarını bir tanesinden vazgeçmek isteniyorsa bu talep SGK’ca kabul edilmiyor.

Yani borçlanma süresinin tek tebligatla yapılması ve ödenmesi halinde borçlanmanın tamamı iade ediliyor, buna karşın kısmi iade yapılmıyor.

Örneğin 1998 ve 2002 yıllarında doğan iki çocuğu için 2010 yılında günlüğü 7,78 TL’den doğum borçlanması yapan Meltem Hanım geçen altı yılda çalışarak gün sayısını emekliliği için gereken gün sayısından 900 gün kadar daha fazla sayıya ulaştırmış olup ihtiyacı olamadığından 2002 yılında yaptığı doğum için olan borçlanmayı iptal etmek için başvurduğunda SGK bu talebi reddedecektir.

Meltem Hanım iki doğum borçlanması için ayrı ayrı tarihlerde başvuru yapmış olsa 2002 yılında doğan çocuğu için ödediği borçlanma bedelini iade alabilecekti. Mevcut durumda iki doğumu birden iade alması sonra 1998 doğumlu çocuğu için yeniden borçlanma yapması gerekecektir. Bu sefer de 2010 yılı rakamlarından (Günlüğü 7,776 TL olarak) iade alacağı dört yıllık (11.197,44 TL) borçlanma bedeli ile 2016 yılı rakamlarıyla (Günlüğü 17,568 TL olarak) yapacağı yeni (12.648,96 TL) doğum borçlanması nedeniyle bir miktar zarara uğramış olacaktır. Daha ödediği dört yıllık borçlanma tutarı yeni rakamlardan ödeyeceği iki yıllık borçlanma tutarından daha düşük olunca iade işleminden vazgeçecektir.

Meltem Hanım aylığını artırmayacak aksine düşürecek bir ödeme olan 2002 yılındaki doğum borçlanması bedelini almaktan vazgeçmesi bu defa aylığını 40 – 50 TL kadar düşürecek bir etki yapacaktır.

 

Yaş Düzeltmesi

Doğum borçlanması yapılan süre aynı zamanda sigortalılık süresi olarak da dikkate alındığından doğum borçlanması yapılacak çocuğun yaş düzeltmesi ile ilgili olarak da emeklilik işlemlerindeki yaş uygulamasına göre işlem yapılması gerekiyor.

Yani sigortalılık başlangıcından sonra yapılan çocuk doğumlarının tarihi bilahare yargı kararı ile tashih edilirse doğrum borçlanmasında düzeltilmemiş halinin dikkate alınması gerekiyor.

Örneğin 15.03.1980 – 28.09.1982 tarihleri arasında 506 sayılı Kanuna tabi çalışan kadın sigortalı 15.01.1983 ve 16.02.1986 tarihlerinde doğum yapmıştır. 10.06.2016 tarihli doğum borçlanması başvurusunda; doğum tarihi 16.02.1985 olan çocuğunun mahkeme kararı ile doğum tarihinin 1991 yılında 16.02.1984 olarak değiştirildiği anlaşılmış olup doğum borçlanması işlemlerinde 16.02.1984 değil 16.02.1985 tarihi esas alınarak borçlanma süresinin belirlenmesi gerekiyor.

(Kaynak: Ali Tezel | 07.10.2016)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.