Kısmi süreli çalışan eş ve çocuklara bayram müjdesi / Ahmet Metin Aysoy

7.9.2016 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 6745 sayılı Yasa ile yapılan yeni düzenlemede, kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışan, eş, çocuklar ana ve babalar sağlık primi ödemeden, kendilerine bakmakla yükümlü olan genel sağlık sigortalısı üzerinden sağlık hizmeti alma hakkına sahip oldu.

A- Ne değişti?

5510 sayılı Kanunu’nun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında (eski deyimle SSK’lı) olarak 4857 sayılı Kanunun 13. ve 14. maddelerine göre kısmi süreli veya çağrı üzerine ay içinde yirmi gün ve daha az çalışanlar, eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini otuz güne tamamlayarak ödemek mecburiyetindeler.

Bu nedenle, genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu; eş, çocuklar ve ana- baba, 4857 sayılı İş Kanunun 13. ve 14. maddelerine göre kısmi süreli veya çağrı üzerine ay içinde yirmi gün veya daha az çalışmaları olması halinde,  eksik günlerine ait genel sağlık sigortasını otuz güne tamamlayarak ödemek zorundalardı.

Söz gelimi, ayda 5 gün çalışan kadın sigortalı, ayın geriye kalan 25 günü için zorunlu genel sağlık sigorta primi ödemek durumundaydı. Kocasının genel sağlık sigortasından yararlanamıyordu.

6745 sayılı Kanun ile yapılan yeni düzenlemeye göre, genel sağlık sigortalısının; eş, çocukları, ana ve babası kısmi süreli ve çağrı üzerine çalışsalar dahi, sağlık primi ödemeden, sağlık yardımından faydalanmaları artık mümkün olabilecek.

B- Kimler yararlanacak?

Genel sağlık sigortalısının;

a) Eşi,

b) 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki? Eğitim Kanununda belirtilen aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde mesleki? eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış? ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın bu Kanuna gören malul olduğu tespit edilen evli olmayan çocukları,

c) Geçiminin genel sağlık sigortalısı tarafından sağlandığı SGK tarafından  belirlenen kriterlere göre tespit edilen ana ve babası bu düzenlemeden faydalanacak.

Doğum yapan kadınlara çalışmadan 27.45 TL günlük

Doğum yapan veya evlat edinen kadın çalışanlar, haftalık çalışma süresinin yarısı kadar çalışarak işverenlerinden bu çalışmaları karşılığında aldıkları ücret ile birlikte haftanın kalan diğer yarısı için ücretsiz izin kullanıp, bu ücretsiz izin süresinde de İŞKUR’dan günlük 27.45 TL ödenek almaları mümkün.

Konuyla ilgili olarak, önce analık hali iznine değinmek gerekir. Çünkü bahsettiğimiz yarım zamanlı çalışma ve ödenek  başvuru süreci analık hali izin süresinin bitimiyle başlamaktadır.

1- Analık hali izni

Kadın işçiye doğumdan sonra 8 hafta analık izni verilir. Çoğul gebelik halinde bu izin 10 haftadır.

Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçiye çocuğun fiilen teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta analık hâli izni kullandırılır.

2- Haftalık yarım çalışma

Yukarda belirttiğimiz analık hâli izninin bitiminden itibaren, kadın işçi ile üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçilere istekleri hâlinde; birinci doğumda altmış gün, ikinci doğumda yüz yirmi gün, sonraki doğumlarda ise yüz seksen gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilir. Hemen belirtelim ki, çoğul doğum hâlinde bu sürelere otuzar gün eklenir. Çocuğun engelli doğması hâlinde bu süre üç yüz altmış gün olarak uygulanır.

3- Ödenek

Yukarda belirtilen ücretsiz izin süresince, İŞKUR’dan günlük brüt asgari ücretin yarısı kadar ödenek almak mümkündür.

2016 yılı brüt aylık asgari ücret 1.647 TL, günlük brüt asgari ücret 1.647/30=54.90 TL, İŞKUR’ca ödenecek günlük ödenek 54.90/2=27.45 TL.

Bu ödenekten yararlanılabilmesi için işçinin adına doğum veya evlat edinme tarihinden önceki son üç yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi bildirilmiş olması gerekmektedir. Ayrıca, ödenek süresince İş kanununda belirtilen (genellikle 45 saat) haftalık çalışma süresinin yarısı kadar fiili çalışmak icap etmektedir.

Bu ödenekten yararlanmanın yanı sıra, işçi fiilen çalıştığı süreler için ayrıca işverenden ücret alacaktır.

4- Başvuru

Analık hâli izninin bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde İŞKUR’a ‘doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma belgesi’ ile başvuruda bulunulması gerekir. Zorunlu sebepler dışında, başvuruda gecikilen süre doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği almaya hak kazanılan toplam süreden düşülerek ödeme yapılır. Bu ödemeler damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz. İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan yersiz ödemeler kanuni faiziyle birlikte işverenden tahsil edilir.

Kaynak

4447 sayılı Kanun ek 5. madde, 4857 sayılı Kanun 74. madde 

(Kaynak: Star Gazetesi | 16.09.2016)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.