Çıraklık – Stajyerlikte Ücret Zorunluluğunun Kapsamı / Şevket Tezel

 Mesleki eğitim ülkelerin çalışma yaşamlarının geleceğinde önemli aşamalardan biri. İş tekniği ve üretim şeklinin sonraki nesillere aktarılması ve geliştirilmesi yadsınamayacak bir gereklilik.

İşte Kanun Koyucu mesleki eğitimi koruma altına almak amacıyla 3308 sayılı Kanunu ve alt düzenlemelerini ortaya koymuş bulunuyor.

Zorunlu Staj ve Çıraklık

Buna göre Milli Eğitim Bakanlığınca mesleki eğitim kapsamına alınan her işletme ya çırak ve stajyer çalıştırmak ya da katılım payı ödemekle yükümlü kılınmış bulunuyor.

Böyle olmakla birlikte Bakanlıkça "İşletmelerde meslek eğitimi" kapsamına alınıp alınmadığına bakılmaksızın on ve daha fazla personel çalıştıran işletmelerin de, teknik lise ve meslek lisesi öğrencilerine beceri eğitimi yaptırmaları mümkün bulunuyor.

İşletmelerde mesleki eğitim kapsamına alınmış ve kapsamda on ve daha fazla personel çalıştıran işletmeler, çalıştırdıkları personel sayısının yüzde beşinden az olmamak koşuluyla mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumu öğrencilerine beceri eğitim yaptırması, öğrenci sayısının tespitinde kesirler tama iblağ olunması gerekiyor. Örneğin 21 işçi çalıştıran bir işyeri iki stajyer çalıştırmak durumunda bulunuyor.

Vardiya usulü veya mevsimlik olarak faaliyet gösteren işletmelerde eğitim görecek öğrenci sayısının tespitinde gündüz vardiyasında veya faaliyet gösterdiği mevsimde çalışan personel sayısının esas alınması gerekiyor.

Daha önce 20 işçi olarak esas alınan bu işçi sayısı 6111 sayılı Kanunla 2011 yılından itibaren 10 işçiye indirilmiş, kapsam bu şekilde genişletilmişti. Bu işçi sayının tespitinde görev ve çalışma statüsüne bakılmaksızın işyerinde 4857 sayılı İş Kanununa tabi olarak çalıştırılan personel sayısının dikkate alınması gerekiyor.

Zorunlu Olmayan Staj

Meslek lisesi ve meslek yüksekokulu haricinde olan bölümlerin öğrencileri için bazen üniversiteler staj önerisinde bulunabiliyor. Bu durumda okul sigortayı yaptıracak ise de işletmelerin ücret ödeme zorunluluğu bulunmuyor.

Süre Aşılmamalı

Staj süresi aşılırsa normal iş ilişkisi doğmuş olacağından sigortalılık niteliği değişecektir. Staj süresi aşımı halinde normal uzun ve kısa vadeli tüm primlerin ödenmesi gereği göz ardı edilmemelidir.

Ücret Zorunlu

Çalıştırma zorunluluğuyla iş bitmiyor elbette. Çırak veya stajyer de olsa yaptığı işin Anayasamızdaki angarya yasağı kapsamına girmemesi için belli bir ücret ödenmesi zorunlu bulunuyor.

Ücret de yasada tanımlanmış.

Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilere ödenecek ücret ve bu ücretlerdeki artışlar; aday çırak veya çırağın velisi veya vasisi veya kişi reşit ise kendisi; öğrenciler için okul müdürlüğü ile işyeri sahibi arasında düzenlenecek sözleşme ile tespit edilmesi gerekiyor ise de tamamen serbest bir fiyat söz konusu değil. Zira bir taban ücret var.

Taban ücret işletmelerde meslek eğitimi gören örgün eğitim öğrencilerine, asgari ücretin net tutarının yirmi ve üzerinde personel çalıştıran işyerlerinde yüzde 30’undan, yirmiden az personel çalıştıran işyerlerinde yüzde 15’inden, aday çırak ve çırağa yaşına uygun asgari ücretin yüzde 30’undan aşağı ücret ödenmesi yasal bulunmuyor.

Aday çırak, çırak ve öğrencilere ödenecek ücretler her türlü vergiden müstesnadır.

 

2016 Yılında Çırak ve Stajyerlere Ödenebilecek En Az Ücretler
	Günlük (TL)	Aylık (TL)
Aday çıraklara ve çıraklara	11,77	353,24
20’den az personel çalıştıran işyerlerinde meslek eğitimi gören örgün eğitim öğrencilerine	5,89	176,62
20 ve üzerinde personel çalıştıran işyerlerinde meslek eğitimi gören örgün eğitim öğrencilerine	11,77	353,24

 

Çırak-Stajyer Çalıştırmayanlara Katılım Payı

On ve daha fazla personel çalıştıran ve Milli Eğitim Bakanlığınca işletmelerde mesleki eğitim kapsamına alınan, ancak, beceri eğitimi yaptırmayan işletmeler, beceri eğitimi yaptırması gereken her öğrenci için eğitim süresince her ay 18 yaşını bitirenlere ödenen asgari ücretin net tutarının üçte biri nispetinde, yirmi ve daha fazla personel çalıştırılması halinde üçte ikisi nispetinde Milli Eğitim Bakanlığı Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına para yatırmakla yükümlü bulunuyor.

Mesleki eğitim şartlarına sahip olan işletmelere Bakanlıkça öğrenci gönderilememesi halinde ise bu işletmeler katılma payı ödeme zorunda olmazlar.

İzin Hakkı

Aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrencilerin her yıl tatil aylarında bir ay süreyle verilmek üzere ücretli izin hakları bulunuyor. Ayrıca mazeretleri kabul edilenlere okul müdürlüğünün görüşü alınarak bir aya kadar ücretsiz izin de verilmesi de mümkün.

(Kaynak: Ali Tezel | 16.09.2016)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.