Stok Affı / Akif Akarca, Dr.Mehmet Şafak

 6736 sayılı “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun” 19 Ağustos 2016 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Geçen hafta DÜNYA Gazetesi’nde yayımlanan yazımızda anılan yasanın 5. maddesinde yer alan matrah ve vergi artırımı açıklanmış olup, bu yazımızda ise anılan yasanın 6. maddesinde “İşletme Kayıtlarının Düzeltilmesi” başlığı altında yer alan “Stok Affı” düzenlemeleri özetlenecek, bir sonraki yazımızda ise “Kasa ve Ortaktan Alacaklara İlişkin Af” anlatılacaktır.

A- İşletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia makine teçhizat ve demirbaşların belli bir tarihe kadar kayda alınması

1-Kapsam

Kanun hükümleri ile gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine (adi, kollektif ve adi komandit şirketler dahil) işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşları rayiç bedel ile yasal kayıtlarına intikal ettirmek suretiyle, kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirmelerine imkan sağlanmaktadır.
Faturasız emtia, makine, teçhizat ve demirbaşların kayıtlara intikal ettirilmesine imkan veren düzenleme, bütün gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerini kapsamaktadır. Uygulama kapsamına, serbest meslek erbabı, ferdi ticari işletmeler, adi ortaklıklar, kollektif şirketler, adi komandit şirketler ile sermaye şirketleri, kooperatifler, iktisadi kamu müesseseleri, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler ve iş ortaklıkları dahil bulunmaktadır.

2- Değerleme ve beyan

Uygulama kapsamında olan mükellefler, işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlarını 30 Kasım 2016 günü akşamına kadar bir envanter listesi ile katma değer vergisi açısından bağlı oldukları vergi dairelerine bildireceklerdir.

Bu kıymetler, bildirim tarihindeki rayiç bedelle değerlenmek suretiyle envanter listesinde gösterilecektir. Rayiç bedel, o kıymetin değerleme günü itibarıyla normal alım satım bedelidir. Dolayısıyla bu bedel, mükellefin kendisi tarafından bizzat tespit edebileceği gibi bağlı olduğu meslek kuruluşuna da tespit ettirilebilecektir. Bildirilen kıymetler yasal kayıt süresi içerisinde kayıtlara intikal ettirilecektir.

3- Bildirilen malların satış bedelinin beyan edilen değerinin altında olamayacağı

Yasaya göre, kayıtsız stok bildiren mükellefler bu mallarını satmaları halinde, defterlere kaydedilecek satış bedeli kayıtlı değerinden düşük olamayacaktır. Gerçek satış bedelinin kayda alınan bedelden düşük olması halinde, kazancın tespitinde kayıtlı bedel dikkate alınacaktır.

4- Vergisel yükümlülükler

Yasa uyarınca beyan edilerek kayıtlara intikal ettirilen makine, teçhizat ve demirbaşlar ile genel orana tabi emtianın bedeli üzerinden %10 oranı, indirimli orana tabi diğer makine, teçhizat, demirbaş ve emtiaların bedeli üzerinden tabi olduğu oranların yarısı esas alınmak suretiyle katma değer vergisi hesaplanarak, KDV stok beyanına ilişkin ayrı bir beyanname (ve ekinde envanter listesi) ile 30 Kasım 2016 günü akşamına kadar sorumlu sıfatıyla beyan edilecek ve hesaplanan katma değer vergisi de anılan beyanname verme süresi içinde ödenecektir. (KDV Beyannamelerini elektronik ortamda vermek zorunda olan mükellefler bu beyannamelerini de elektronik ortamda vermek zorundadırlar.)

Beyan edilen emtia üzerinden hesaplanan KDV, 1 no.lu beyannamede genel esaslar çerçevesinde mal ve hizmet teslimleri üzerinden hesaplanan KDV’den indirilecektir. Keza, beyana tabi emtianın iade hakkı tanınan işlemlerde kullanılması halinde söz konusu vergi de yüklenim ve iade hesaplarına dahil edilebilecektir. Ancak, kayıtlarda yer almayan makine, teçhizat ve demirbaşların bedeli üzerinden hesaplanarak ödenen katma değer vergisinin indirimi mümkün değildir. Ancak ödenen bu tutar, verginin ödendiği yılın gelir ve kurumlar vergisi matrahlarının belirlenmesinde gider olarak dikkate alınacaktır.

Yasaya göre, kanun hükümlerinden faydalanan mükellefler hakkında; KDV Kanunu’nun 9. maddesinin 2 numaralı bendinde yer alan “fiili ya da kaydî envanter sırasında belgesiz mal bulundurulduğunun tespiti halinde, bu alışlar nedeniyle, ziyaa uğratılan katma değer vergisinin, belgesiz mal bulunduran mükelleften aranacağı” hükmü uygulanmayacaktır. Ayrıca anılan mükellefler hakkında belgesiz mal bulundurduğu gerekçesiyle malın emsal bedeli üzerinden cezalı olarak re'sen tarhiyat yapılmayacaktır.

Bildirime dahil edilen makine, teçhizat ve demirbaşlar için amortisman ayrılamayacaktır.

Özel tüketim vergisi konusuna giren malları bu kapsamda beyan eden ve alış belgelerini ibraz edemeyen mükelleflerin bu malların beyan tarihindeki miktarı ve emsal bedeli üzerinden geçerli olan özel tüketim vergisini belirtilen beyanname verme süresi içinde ayrı bir beyanname ile beyan ederek aynı süre içinde ödemeleri hâlinde bu mallar bakımından 6/6/2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun 4’üncü maddesinin (3) numaralı fıkrası hükmü uygulanmayacaktır. Bu şekilde beyan edilerek ödenen özel tüketim vergisi için vergi cezası kesilmeyecektir.

5- Beyan edilen kıymetlerin kayıtlara intikali

Bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin, aktiflerine intikal ettirdikleri emtia için ayrı, makine, teçhizat ve demirbaşlar için ayrı olmak üzere pasifte karşılık hesabı açılacaktır. Emtia için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiye edilmesi halinde, sermayenin unsuru sayılacak ve vergilendirilmeyecektir. Makine, teçhizat ve demirbaşlar için ayrılan karşılıklar ise birikmiş amortisman olarak kabul edilecektir. İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ise beyan ettikleri emtiayı defterlerinin gider kısmına satın alınan mal olarak kaydedeceklerdir.

B- Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan mallar

Anılan yasa ile gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine (adi, kollektif ve adi komandit şirketler dahil) kayıtlarında yer aldığı halde işletmelerinde mevcut olmayan emtialarını, 30 Kasım 2016 günü akşamına kadar fatura düzenlemeleri ve her türlü vergisel yükümlülüklerini yerine getirmek suretiyle kayıt ve beyanlarına intikal ettirmeleri ve böylece kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirmeleri imkanı verilmektedir.

Bu hüküm, bütün gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerini kapsamaktadır. Uygulama kapsamına; ferdi işletmeler, adi ortaklıklar, kollektif şirketler, adi komandit şirketler ile sermaye şirketleri, kooperatifler, iktisadi kamu müesseseleri, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler ve iş ortaklıkları dahil bulunmaktadır. Bu kapsamda düzenlenecek faturada yer alacak bedel, söz konusu emtialarla aynı neviden olan emtiaların gayri safi kar oranı dikkate alınarak tespit edilecektir. Gayri safi kar oranının yasal kayıtlardan tespit edilemediği hallerde, mükellefin bağlı olduğu meslek odalarının belirleyeceği oranlar esas alınacaktır. Yukarıda açıklanan şekilde faturalanan ve yasal defterlere kaydedilen emtialarla ilgili işlemler, normal satış işlemlerinden bir farklılık arz etmemektedir. Faturada malın tabi olduğu oranda katma değer vergisi hesaplanacak ve ilgili dönem KDV beyannamesine dahil edilerek beyan edilecek, anılan dönemde ödenecek KDV çıkarsa, ödenecek KDV tutarının bu emtia beyanından kaynaklanan tutara kadar olan kısmı ilk taksiti beyanname verme süresi içinde, izleyen taksitler beyanname verme süresini takip eden ikinci ve dördüncü ayda olmak üzere üç eşit taksitte ödenecektir. Taksitlendirmeden yararlanarak ödeme yapmak isteyenler ek bir beyanname vereceklerdir. İlgili dönemde ödenecek KDV çıkmaması halinde ya da ödenecek kdv tutarının emtiadan kaynaklanan kısmını taksitle ödemeyip bir seferde ödemeyi tercih edenlerce başka bir işlem yapmaya ve ek beyanname vermeye gerek olmayacaktır. Düzenlenen faturada yer alan satış hasılatı ve bu emtiaların kayıtlarda yer alan maliyet bedelleri yıllık gelir veya kurumlar vergisi matrahının hesaplanmasında da dikkate alınacaktır.

Eczaneler, stoklarında kaydi olarak yer aldığı hâlde fiilen bulunmayan ilaçları, 30 Kasım 2016 günü akşamına kadar, maliyet bedeli üzerinden fatura düzenlemek suretiyle kayıtlarından çıkarabileceklerdir. Bu suretle kayıtlardan çıkarılan ilaçların maliyet bedeli üzerinden %4 oranında hesaplanan KDV ayrı bir beyanname ile beyan edilerek beyanname verme süresi içinde ödenecektir. Ödenen bu vergi, hesaplanan katma değer vergisinden indirilemeyecek, gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınamayacaktır. Dolayısıyla, anılan vergi kanunen kabul edilmeyen gider olarak kaydedilecektir.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 08.09.2016)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.