Bağ-Kur Yetim Aylıklarındaki Soruna Yargıdan Kötü Haber / Şevket Tezel

 Köşemizin müdavimleri bilir, 14.07.2014 tarihli yazımızda 2013 yılından beri yaşanan Bağ-Kur yetim aylıklarının kesilme ve geriye dönük borç çıkartılma olaylarının kaynağını "Bugünlerde Bağ-Kur Yetim Aylıkları Neden Kesiliyor?" başlıklı yazımızda açıklamıştık.

Bahse konu yazımızda; 

1/10/1972-3/10/2000 tarihleri arasında ve 8/8/2001-1/8/2003 tarihleri arasında ölen Bağ-Kur sigortalısından dolayı ölüm aylığı bağlanması için en az üç yıllık hizmeti bulunması, kendisinden dolayı erkek çocuklarına yetim aylığı bağlanması için;

“Çocuğun 18 yaşını, ortaöğrenim yapması halinde 20 yaşını, yükseköğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmamış olması” şartı;

Kız çocuklarına yetim aylığı bağlanması için;

“Evlenmemiş olmak ve geçimini sağlayacak başka bir geliri olmamak” şartları arandığını,

Buna karşın Bağ-Kur sigortalısının ölümünün 4/10/2000-7/8/2001 tarihleri arasında veya 2/8/2003-1/10/2008 tarihleri arasında gerçekleşmesi halinde ölen Bağ-Kur sigortalısından dolayı ölüm aylığı bağlanması için en az 5 yıllık hizmeti bulunması, bu sigortalının erkek çocuklarına yetim aylığı bağlanması için;

“1479 sayılı Kanun ile diğer sosyal güvenlik kanunları kapsamında çalışmayan, bu kanunlar kapsamındaki çalışmalarından dolayı gelir veya aylık almayan 18 yaşını, ortaöğrenim yapması halinde 20 yaşını, yükseköğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmamış olma” koşulu,

kız çocuklarına yetim aylığı bağlanması için ise “Evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan ve 1479 sayılı Kanun ile diğer sosyal güvenlik kanunları kapsamında çalışmayan, bu kanunlar kapsamındaki çalışmalarından dolayı gelir veya aylık almıyor olmak” koşullarının arandığını,

Daha önce bu tarih aralıkları gözetilmeden bağlanan aylıklar için SGK'nın 2013 yılından beri aylık kesme ve geriye dönük beş yıla kadar borç çıkartma uygulaması yaptığını vurgulamıştık.

Nitekim bu uygulamaya ilişkin mağduriyetler yargıya intikal etmeye başlamıştı ve bu davalar sonuçlanmaya başladı.

Sonuçlardan görüyoruz ki yargının olaya bakışı bireylerin aleyhine gerçekleşmiş bulunuyor.

Yargı Ne Diyor?

Nitekim örneğin 14.05.1988 tarihinde yaşamını yitiren 506 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olan eşi üzerinden 506 sayılı Kanun gereğince kendisine dul aylığı bağlanmışken 12.07.200l tarihli talebi üzerine ayrıca 20.06.1988 tarihinde vefat eden 1479 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olan babası üzerinden hak sahibi kız çocuğu sıfatıyla 01.08.2001 tarihinden itibaren bağlanmış olan yetim aylığının 14.11.2013 tarihli işlemle kesilmesi üzerine Kurum işleminin hukuka uygun olmadığından bahisle iptali ve kesilen aylıkların yeniden bağlanması talepli bir dava açılıyor.

Açılan dava sonucu Yargıtay 10.Hukuk Dairesinin 2015/3277 Esas ve 2015/5905 Karar nolu kararında;

“Ölüm sigortasından aylık tahsislerinde, ayrık durumlar dışında genel kural olarak hakkı doğuran olay tarihinde yürürlükte olan yasal mevzuatın uygulanması gerekmekte olup, buna göre sigortalı babanın yaşamını yitirdiği gün itibarıyla yürürlükteki 1479 sayılı Kanunun 45 maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinde yer alan, geçimini sağlayacak başka bir geliri olmamak koşulunun, eşi üzerinden ölüm aylığı almakta olan davacı yönünden gerçekleşmediği belirgindir. 

Diğer taraftan, 02.08.2003 tarihinde yürürlüğe giren yasal değişiklikle, bu Kanun ile diğer sosyal güvenlik kanunları kapsamında çalışmayan, bu kanunlar kapsamındaki çatışmalarından dolayı gelir veya aylık almayan davacı hakkında 45. maddedeki aylık bağlama engeli kaldırılmış ise de bu kez 46/2. Madde düzenlemesine göre kendisine çift aylık bağlanamayacağı ve eşi üzerinden bağlanan aylığın daha fazla olduğu ortadadır, Giderek 01.10.2008 günü yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanun hükümleri kapsamında da aynı değerlendirme geçerli olmaktadır ve sonuç olarak 1479 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde, eşi üzerinden ölüm aylığı almakta olan davacıya, hakkı doğuran olay tarihi itibarıyla yürürlükteki yasal mevzuat gereğince babası üzerinden ölüm aylığı tahsis edilemeyeceği gibi süreç içerisindeki yasal değişiklikler karşısında da çift aylığa hak kazanamadığı açıktır.”

Denilerek, sonradan aynı durumda olanlara çift aylık verilse de hakkı doğuran ölüm tarihinde çift aylık alma hakkı olmayanlara yeni bir hak tanımayacağı görüşüne vardığını belirtmiş olmaktadır.

Keza Yargıtay 10.Hukuk Dairesi’nin 2014/12055 Esas ve 2014/20042 Karar sayılı Kararı’nda da “1998 yılında yaşamını yitiren sigortalı eşi üzerinden 5434 sayılı Kanun hükümleri gereğince kendisine dul aylığı bağlanan davacı hak sahibi kız çocuğuna, geçimini sağlayacak geliri olduğu için 10.02.1998 günü ölen 1479 sayılı Kanun’a tabi sigortalı babası üzerinden de ölüm aylığı bağlanmaz. Geçimini sağlayacak başka bir geliri olmama şartını değiştiren lehte yasa hükmü bu sigortalılara uygulanmaz.”

Demektedir.

Oysa örneğin 2001 yılında Yargıtay 21.Hukuk Dairesince verilen 2001/2359 Esas ve 2001/3630 Karar sayılı Kararı bu görüşün tam aksini ifade ediyor, yasanın değişmesi gününe kadar kesinleşen ve kazanılmış hak haline gelen olaylarda bu kısıtlayıcı kuralın uygulanmayacağına hükmediyordu.

Anlaşılan ne yazık ki Yargıtay’ın bu konuda içtihat değişikliğine gittiği anlaşılıyor.

Ne Olacak?

Kararın ışığında anlaşılan şudur ki Bağ-Kurlunun kızı olup vefat eden eşinden dolayı SSK veya Emekli Sandığı dul aylığı almakta iken veya asgari ücretin neti tutarında (Faiz veya kira gibi) sabit geliri var iken vefat eden Bağ-Kurlu anne veya babasından aylık alması için;

Bağ-Kurlu anne veya babası 04.10.2000 – 08.08.2001 tarihleri arasında veya 02.08.2003 – 30.09.2008 tarihleri arasında ölmüş ise Bağ-Kur yetim aylığının SSK veya Emekli Sandığı dul aylığıyla birlikte alınabilecek.

Buna karşın eğer Bağ-Kurlu anne veya baba 04.10.2000 tarihinden önce veya 08.08.2001 – 02.08.2003 tarihleri arasında veyahut 01.10.2008’den sonra vefat etmişse SSK veya Emekli Sandığı dul aylığıyla beraber Bağ-Kur yetim aylığı bağlanmayacak. 

(Kaynak: Ali Tezel | 05.09.2016)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.