Hukuk Eli İle İkaleye Kılıf Hazırlanıyor / Vedat İlki

 

İş Mahkemeleri Kanunu tasarısının 3'üncü maddesi iş uyuşmazlıklarında zorunlu arabuluculuğa ilişkili olduğunu belirterek, "Bu Kanun tasarı taslağına göre kanuna, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi alacağı ile işe iade talebiyle açılacak davalarda, dava açılmadan önce arabuluculuğa başvurmak zorunlu hale getirilecektir. Bu hususta, arabuluculuğa başvurulacak uyuşmazlıklar kanundan, bireysel veya toplu iş sözleşmesinden kaynaklı bireysel hak uyuşmazlıkları olacaktır.'' deniliyor.

5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu tamamen yürürlükten kaldırılırken, işçi alacakları ile işe iade taleplerinde dava açmadan önce arabulucuya başvurma zorunluluğu getiriliyor.

Dava açmadan önce arabulucu şartı;
Tasarıda arabuluculuk, iş davalarında ihtiyari olmaktan çıkartılarak zorunlu hale getirilmiş. Fazla çalışma, genel tatil ücretleri, kıdem ihbar tazminatları, fesih sırasında kullanılmayan yıllık izin ücretleri, toplu iş sözleşmeleri ile belirlenmiş ücret zamları, sosyal haklar, ikramiye, prim alacakları, ödenmediğinde işçi iş mahkemelerinde doğrudan dava açamayacak. İşçilerin iş sözleşmeleri sona erdirildiğinde feshin geçersizliği ve işe iade istemli dava açabilme hakları da öncelikle zorunlu arabulucu aşamasına başvurmuş olma koşuluna bağlanıyor.

İKALE NEDİR?

İkale ;
“akdi veya alışverişi bozmak”,
“affetmek”
gibi sözlük anlamları yanında, sözleşme taraflarının karşılıklı uyuşan irade beyanları ile sözleşmeyi bozmaları anlamına gelmektedir.
İŞVEREN NEDEN İKALE İSTİYOR?

1.)Son yıllarda feshin geçersizliği ve işe iade talepleriyle açılan davaların önemli sayılara ulaşması ,
2.)Yargıda bu konuda hak arayışlarının ve sonuçlanmalarının uzun zaman alması,
3.)İşveren için feshin son çare olması,
4.)Sosyal seçim kriteri, ölçülülük ilkesi, savunma, ihtar gibi faktörlerin fesihten önce yapılmış
olmasının aranması, işverenleri güç durumlara düşürmektedir.
İşte burada İKALE yasal zemine ulaşması gerekiyor,bunun içinde İş Mahkemesinde yapılan düzenleme ile birlikte Hukukçu kimliği taşıyanlara arabulucu yapılacaktır.
Peki bu arabuluculuk neden şimdi tekelleştirilerek avukatlara verilirken ,konusunda adliyelerde bilirkişilik yapan İş ve Sosyal Güvenlik Konularında uzmanlaşmış olan Sosyal Güvenlik Müşavirlerine de tanınmıyor.

ARABULUCULUK İLE İŞÇİNİN HAKLI OLMASI HALİNDE KAYIPLARI NE OLACAK?

İşverence geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece veya özel hakem tarafından tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verildiğinde, işveren, işçiyi bir ay içinde işe başlatmak zorundadır. İşçiyi başvurusu üzerine işveren bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur. Kararın kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre için işçiye en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer hakları ödenir.

4857 sayılı İş Kanundan doğan diğer tazminatlar(Kötü niyet,askerden sonra işe başlatmamak üzere) ne olacak,indirimli mi alacaklar yoksa yasal haklarını mı?

Burada asıl sorgulanması gereken 4857 sayılı Kanundan doğan tazminat hakları kısıntıya mı uğrayacaktır.

İKALE DE HAKLAR VERİLİRSE MAHKEMELERDE DAVA KONUSU YAPMIYOR(MAKUL YARAR KAVRAMI)

İKALE SÖZLEŞMESİNİN GEÇERLİLİK KAVRAMI
İş sözleşmelerinin ikale sözleşmeleri ile sona erdirilmesi iş hukukunda son yıllarda yaygınlaşma eğilimi gösterdiği için, iş hukukundaki işçiyi koruma ve işçi lehine yorum ilkeleri de dikkate alınması gereklidir. Burada işçinin ekonomik olarak güçsüzlüğü ve işverene olan bağımlılığı bunu zorunlu kılmaktadır. İş sözleşmesinin sona ermesi, diğer borç ilişkilerinin sona ermesinden oldukça farklıdır.
İşçiler için çalışma hayatında vazgeçmediği iki önemli nokta;
1.)Kıdem Tazminatı,
2.)İhbar Tazminatı
Bu iki unsur iş sözleşmesi fesihin de işçi için önem taşır.
İş güvencesi kapsamında olan işçi işe iade davası kapsamında bu iki önemli unsuru mutlak surette işverenden ister.
İşçi işveren tarafından ikale sözleşmesi imzalaması konusunda zorlanabilinir.
İşverenler genelde ikale sözleşmesini işçiye zorlamasında iş mahkemelerinde iş güvencesi ile ilgili davaların uzun sürmesinden dolayı ikna çabalarında başarılı olmaktadır.
Bazen de ikale teklifini işçi de işverene yapabilmektedir.
İkale sözleşmesi yapılması isteği işçiden de gelmiş olabilir. Eski işine rağmen daha iyi şartlarla yeni bir iş bulan işçi ikale sözleşmesi yönün de bir talepte bulunur ve işverenin kabulü ile ikale sözleşmesi yapılırsa, işçiye ihbar tazminatı ödemekten ve iş sözleşmesinde varsa, rekabet yasağı ile ilgili cezai şarttan kurtulacaktır. Kıdem yılı yüksek olan işçi de kıdem ve ihbar tazminatını ve bir miktar ek ödemeyi almak suretiyle işten ayrılmayı tercih edebilir.
İşveren ikale sözleşmesi yapma hakkını dürüstlük ilkelerine uygun olarak kullanmış olmalıdır. Bunu değerlendirirken işçiyi koruma-gözetme borcuna uygun olarak bu konuda özenli davranıp-davranmadığı, işçiyi yeteri kadar aydınlatıp-yeterli bilgi verip vermediği, işçiyi yanıltıp-yanıltmadığı dikkate alınmalıdır.
ARABULUCULUK OLURSA KAYIPLAR OLUR MU?

1.)İhbar tazminatı ne olur?,
2.)Kıdem tazminatı nasıl olacak ?,
3.)İş güvencesi kapsamında olması halinde söz konusu tazminatlar dışında, işe başlatmama tazminatı ve çalışılmayan süreye ait ücret ve diğer haklarını da talep eder mi?,
4.)Kötü niyet tazminatı,eşit işlem borcu ve askerlikten sonra işe başlatmama,malullüğü ortadan kalkan işçisini engelli statüsünden işe almamaktan doğan tazminatlar nasıl sonuçlanır?,
5.)İşsizlik sigortasından da yararlanır mı?
Şimdi bu arabuluculuğa mahkemelerde iş yükünü hafifletir diyenler olacak,avukatlar için yeni bir iş sahası olur derken,bazı avukatlarda meslekte kazanımları ortadan kaldırır diyecekler.
Kısaca bu ülke de işçi haklarını öğrenmezse,işveren de haklara karşı artan maliyet yükü ile yasal düzenlemelere uymazsa, davalar önlenmez.
İşçi sendikaları gelişmelere karşı duyarsız kalırsa,yasallarla yasal olmayan ikaleye kılıflar hazırlanır.
Bu arada ÇEKO mezunlarının hakkı olan arabuluculuktan yoksun kalmaları halinde sessiz kalıyorlarsa onların bileceği iş derim.

(Kaynak: Ali Tezel | 29.06.2016)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.