Vergi İncelemesinde Mükellef Hakları (X) / Veysi Seviğ

 Vergi incelemelerinde uyulacak usul ve esaslar ayrı bir yönetmelikle belirlenmiştir. Söz konusu yönetmeliğin birinci maddesinde de ifade edildiği üzere “Bu yönetmeliğin amacı vergi incelemelerinde uyulacak usul ve esasları” düzenlemektir.

Yönetmeliğin 5. maddesi gereği, vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar vergi incelemelerini yürütürken aşağıda yer alan temel ilkelere uymak zorundadırlar.

• Vergi kanunları ile getirilen yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediğini, mükellefin hak ve hukukunu da gözetmek suretiyle denetlemek,
• Kanun hükümlerini uygularken kamu hak ve hukukunun korunmasında gerekli özeni göstermek,
• Mükelleflere ve diğer şahıslara karşı nazik, ölçülü ve mesleki saygınlığın gerektirdiği şekilde tutarlı davranmak,
• Mensubu oldukları kurumun amaçlarına ve misyonuna uygun davranmak, mesleğin gerektirdiği itibar ve güvene layık olduğunu davranışlarıyla da göstermek,
• Görevin yerine getirilmesinde sürekli gelişimi, saydamlığı, tarafsızlığı, dürüstlüğü, kamu yararını gözetmeyi, hesap verilebilirliği ve öngörülebilirliği esas almak,
• Tüm eylem ve işlemlerde yasallık, adalet ve dürüstlük ilkeleri doğrultusunda hareket etmek, tarafsızlıklarını engelleyecek herhangi bir etkiye izin vermemek,
• Amacın, ödenmesi gereken vergi tutarını doğru olarak tespit etmek olduğunu daima göz önünde bulundurmak ve bu çerçevede inceleme sonucunda gerekmesi halinde mükellef lehine düzeltmelerin de yapılmasını sağlamak,
• Görevlerini, unvanlarını ve yetkilerini kullanarak kendileri, yakınları veya üçüncü kişiler lehine menfaat sağlamamak,
• Vergi Denetim Kurulu Başkanlığınca belirlenen diğer ilke ve standartlara da bağlı kalmak.

Vergi inceleme sürecinde mükelleflerin hakları ise;

• Vergi inceleme elemanının kimliğini görme hakkı,
• İnceleme konusunu ve kapsamını öğrenme hakkı,
• Defter ve belgelerin ibraz edilebilmesi için ‘ek süre’ isteme hakkı,
• İncelemenin her safhasında bilgi alabilme hakkı,
• İnceleme sırasında ‘müşavir ve/veya avukat’ bulundurma hakkı,
• Vergi inceleme tutanaklarına itiraz ve görüşlerinin yazılmasını isteme hakkı,
• Kayıtların işlenmesi için ek süre isteme hakkı.

Vergi Usul Kanunu’nun 146. maddesine göre, mükellef arama sonucunda el konulan defter ve belgelerin muhafaza altında olması sebebiyle zamanında yapılamayan kayıtlarını, defterlerin geri verilmesinden sonra bir aydan az olmamak üzere verilecek uygun bir süre içinde yapabilir.

• İlgililerin tutanağın içerdiği hususlardan haberdar olması hakkı.

Yönetmeliğin 17/d maddesi uyarınca “Tutanakta belirtilen hususların ilgililer tarafından okunduğunu ve doğruluğunun anlaşıldığını belirten ifade yer alır” düzenlemesi gereği, mükelleflerin düzenlenen tutanağın içerdiği hususlardan haberdar olma hakkı bulunmaktadır.

• Vergi Usul Kanunu’nun 141. maddesi uyarınca vergi incelemesi sırasında düzenlenen tutanaklardan mükelleflerin bir nüsha (örnek) alma ve tutanakta yer alan tespitlere itirazlarının bulunması halinde bu itirazların tutanağa işlenmesini isteme hakkı bulunmaktadır. 
• Mükelleflerin Rapor Değerlendirme Komisyonu’nca dinlenmesini isteme hakkı vardır. Bu bağlamda mükellefler, Rapor Değerlendirme Komisyonları tarafından dinlenmek için taleplerini vergi inceleme tutanaklarına kaydedilmesini isteyebilecekleri gibi taleplerini içeren bir dilekçe ile rapor değerlendirme işlemi bitmeden Grup Başkanlıklarına da başvurabilmek suretiyle iletebilirler. 
• Mükellefler, ikmalen, re’sen veya idarece tarh edilen vergilerle bunlara ilişkin vergi ve cezalar için tarhiyat öncesi ya da tarhiyat sonrası uzlaşma isteminde bulunabilirler.
• Mükellefler ve kendilerine vergi cezası kesilenler, tarh edilen vergilere ve kesilen cezalara karşı vergi mahkemesinde dava açabilirler.

(x) “Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” 31.10.2011 gün ve 28101 ve 08.08.2012 gün 28378 sayılı Resmi Gazete

(Kaynak: ito | 27.06.2016)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.