Deniz İş Hukukunda Yıllık İzin/Basın İş Hukukunda Yıllık İzin / Vedat İlki

 Gemi Adamı Deniz İş Hukuku kapsamında çalışmasında 854 sayılı Kanuna tabi olacaktır.Deniz İş Kanunu, denizlerde, göllerde ve akarsularda Türk Bayrağını taşıyan gemilerde hizmet akdiyle çalışan gemi adamlarıyla bunların işverenleri hakkında uygulanır.

Deniz İş hükümlerinin uygulanabilmesi için, T.C. vatandaşı olması ve “gemi”’ nin de Deniz İş anlamında işyeri sayılması gerekir.

Deniz İş Hukukunda Yıllık İzin:

Aynı işveren emrinde veya aynı gemide bir takvim yılı içinde bir veya birkaç hizmet akdine dayanarak en az altı ay çalışmış olan gemi adamı, yıllık ücretli izine hak kazanır.

Burada açıklar isek, Deniz İş Kanununda bekleme süresinin en az altı ay olacağının ve bir takvim yılı içinde gerçekleşmesi gerektiğini dile getirmektedir.

“Takvim yılı” kavramı, 01 Ocak ile 31 Aralık arasındaki süreyi ifade eder.

Yıllık İzin Süresi:

Ø  Hizmet süresi altı ay ile bir yıl arasında olan gemi adamına verilecek yıllık ücretli izin 15 günden,

Ø  Hizmet süresi bir yıl ve daha fazla olanlar içinse bunun bir aydan az olamayacağı belirtilmiştir.

İzin Kullanılacaktır:

İzin işverenin uygun göreceği bir zamanda kullanılır. Bu haktan feragat edilemez.

İzin Süresinin Bölünmesi

Deniz İş Kanununun 40. maddesinin 4. fıkrasına göre, bir aylık izin tarafların rızası ile aynı yıl içinde kullanılmak suretiyle ikiye bölünebilecektir. Yani bir bölümü onbeş günden az olmayacak şekilde kullandırılacaktır. Bölünmede önemli olan tarafların karşılıklı anlaşmasıdır.

Yıllık İzin Kullanma Biçimi:

Gemi adamı, yıllık ücretli iznini yabancı bir memleket limanında veya hizmet akdinin yapılmış bulunduğu mahalden gayri bir yerde kullanmaya zorlanamaz.

Ücretsiz İzin İsteme Hakkı Var:

Gemi adamı, dilerse, işveren veya işveren vekilinden ücretli izne ilişkin olarak 7 güne kadar ücretsiz yol izni de isteyebilir.

İş Akdi Sonlandırılmasında Yıllık İzin Ücreti Ödenmesi:

İzin ücretinin hesabında gemi adamının geç de olsa fiilen izni kullandığı andaki ücretin baz alınması önerilebileceği gibi gemi adamına yasaya uygun olarak iznin verilmesinin zorunluluk arz ettiği andaki ücretin esas alınması gerekir.

Burada esas alınacak ücret çıplak ücrettir.

Zaman aşımı 5 yıldır.

İdari Para Cezası Uygulaması:

Gemi Adamına Yıllık İzin Verilmemesi halinde  881 TL. İPC uygulanacaktır.

 BASIN İŞ HUKUKUNDA YILLIK İZİN

Basın çalışanlarının yıllık izin sürelerini belirleyen yasal uygulama 5953 sayılı Basın İş Kanununda yer verilmiştir.

Basın İş Kanununda Yıllık İzinle ilgili ince çizgiler çizilmiştir.

6. maddesinde ihbar müddetinin yıllık izinden sayılamayacağı ve gazetecinin yıllık izin kullanmamışsa, işine son verilmesi halinde izin müddetine ait ücretin peşin ödeneceğidir.

19. maddede yıllık ücretleri izinleri ile maddede belirtilen olağanüstü ücretli izin günlerinin çakışması halinde olağanüstü ücretli izin süresi kadar yıllık izinin uzayacağıdır.

21. maddede yıllık ücretli izin süreleri ve iznin hesaplanma şekli ile izin hakkından feragat edilemeyeceğidir.

29. maddede ise yıllık ücretli izni kullandırmayan veya ücretinin ödemeyen işverenin hukuki ve cezai sorumluluğu düzenlenmiştir.

Basın İş Kanunu Gazeteciyi Nasıl Tanımlamıştır:

“Bu Kanunu hükümleri, Türkiye’ de yayınlanan gazete ve mevkutelerle haber ve fotoğraf ajanslarında her türlü fikir ve sanat işlerinde çalışan ve İş Kanunu’ndaki işçi tarifi şümulu haricinde kalan kimselerle bunların işverenleri hakkında uygulanır. Bu Kanunun şümulune giren fikir ve sanat işlerinde ücret karşılığı çalışanlara gazeteci denir.”

Hizmet akdinin gazeteci ile ( gazete, radyo, tv birimlerinde çalışanlar ) işvereni arasında yapılması gerekmemektedir. Yapılan sözleşme yazılı olmalıdır.

Mevkute Nedir? Yıllık İzin Nasıl Belirlenir?

Belli zaman aralıkları ile çıkan yayın, süreli yayın, periyodik yayın anlamındadır.

Basın İş Kanununa göre, gazetecinin günlük mevkute de çalışıp çalışmadığına göre ayrım yapmak gerekir.

Gazeteci günlük bir süreli yayında çalışıyorsa, en az bir yıl çalışmış olmak koşuluyla belli bir miktar yıllık ücretli izin verilecektir ve bu tür çalışan bir gazetecinin yıllık ücretli izine hak kazanabilmesi için aranan bekleme süresi de bir yıl olacaktır. Keza bu bir yıllık sürenin şu an çalışılan sürelerle sınırlı bulunmadığı, gazetecilik mesleğindeki kıdemini/hizmetini anlattığı da açıkça Kanunda belirtilmiştir ( m.21/1 )

Gazeteci günlük olmayan bir süreli yayında çalışıyorsa, bekleme süresi altı ay olup, bunun hizmet akdinin devam etmiş yahut aralıklarla yeniden kurulmuş olduğuna bakmaksızın gazetecilik mesleğinde geçirdikleri hizmet süresi olarak dikkate alınması gerekmektedir.

Gazetecinin bekleme süresi, mesleğe ilk girişte gündeme gelebilecek deneme süresi ( m. 10 ) de dâhil olmak üzere, gazetecilik mesleğine ilk kez başladığı tarihten itibaren geçirdiği süreler dikkate alınarak hesaplanır.

Yıllık izin süreleri “hafta” esasına göre düzenlenmiştir. Buradan takvim haftası anlaşılır.

Ø  Günlük bir süreli yayında çalışanlar için en az bir yıl çalışılmış olması kaydıyla her yıl için dört hafta ücretli izin ön görülmüştür.

Ø   Meslek kıdemi/toplam hizmet süresi on yıldan fazla olanlar için bu süre altı haftadır .

Ø  Gazeteci günlük olmayan aylık yada haftalık yayında çalışıyorsa, meslekteki kıdemi ne olursa olsun her altı aylık çalışılan süre için iki hafta ücretli izin verilir.

Yol izni uygulamasına rastlamamaktayız.

Yıllık iznin bu izne hak kazanıldığı tarih ile onu izleyen yıllık izne hak kazanılacağı tarih arasındaki bir dönemde kullandırılması gerekir.

Yıllık izin bölünmez, fakat işin niteliğine göre bölünerek de kullanılabilir. Bunun içinde gazeteci ve işveren arasında yapılan sözleşme ile kararlaştırılır.

İzin hakkından feragat edilemez.

Gazeteci Yıllık İzinde Çalışır Mı?

Bununla ilgili yasaklayıcı bir uygulama yoktur. Gazeteci Yıllık İzinde çalışabilir.

Yıllık İzin Ücreti Ödenmesi Uygulaması:

Temel ücreti ele alınarak, Yıllık ücretli izin kullandırılan gazeteciye bu izin süresine ait ücretin en geç yıllık izine başlarken ödenmesi gerekir. Gazeteciye ücreti peşin ödenmesi gerektiğine göre yıllık izin ücreti de peşin ödenmelidir.

Zaman Aşımı:

5 yıllık zaman aşımına tabidir.

İdari Para Cezası:

 

Gazeteciye bu Kanunun 21 inci maddesinde yazılı yıllık izni vermeyen veya izni vermiş olup da izin müddetine ait ücreti ödemeyen işverene, yıllık izin vermediği veya izin süresine ait ücretleri ödemediği kimsenin izin müddetine tekabül eden ücretler yekununun üç katı kadar idarî para cezası verilir; ayrıca gazeteciye ödenmesi gereken ücret toplamı, iki kat olarak ödenir.

(Kaynak: Ali Tezel | 03.06.2016)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.