Zamanında Ödenmeyen Kıdem Tazminatımı Hakkında Önemli Noktalar / Şevket Tezel

 Kıdem tazminatı iş akdinin fesih hallerinden bazılarına bağlı olarak doğan veya doğmayan bir çalışan hakkı. Bu hallerin ne olduğunun tam bilinmesi halinde hak kaybı söz konusu olmayacağı gibi bilakis bilinmemesi parasal içerikli kayıplara olarak neden olabiliyor. Talebin gerçekleşmemesinin sonuçları da hem işveren ve hem de işçi tarafından bilinmesinde yarar olan konular.

İşçi İşverenden Kıdem Tazminatı İstemini Nasıl Yapmalıdır?  

Kıdem tazminatı, çeşitli nedenlerle ödenmesi gereken zamanda ödenmemekte veya ödenememektedir. Kıdem tazminatının süresinde ödenmemesi halinde yasal prosedürüne uyularak hak aranması, uygulamada başarılı olmaktadır.

Bunun için öncelikle Sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malûllük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla iş akdini fesheden işçinin kendisine aylık bağlanması için yaşlılık sigortası bakımından bağlı bulunduğu SGK’ya “kıdem tazminatına hak kazanılabilmesi için işçinin yaşlılık aylığına hak kazandığına dair”  dair belgeyi almak için müracaatta bulunduğunu işverene belgelemesi şarttır. Bu prosedür takip edilmeden ve işveren gelişmelerden haberdar edilmeden kıdem tazminatı istenemez.

SGK’dan alınacak yaşlılık aylığına hak kazandığına dair belge ibraz edildiği halde işveren kıdem tazminatı ödemekten kaçınıyorsa Çalışma Bakanlığı ve Bölge Çalışma Müdürlüklerine müracaat edilebileceği gibi noter vasıtasıyla tediye isteminde bulunulmalı; ödeme yine gerçekleşmezse iş mahkemelerine başvurulmalıdır. Bahse konu başvuru kişisel olarak yapılabileceği gibi sendika aracılığıyla da yapılabilmesi mümkündür.

1475 Sayılı İş Kanunu'nda, 2869 sayılı kanunla yapılan değişiklikle kıdem tazminatının ödenmesinin gecikilmesi hali için özel olarak belirlenmiş olan faizin geçerli olması için de SSK’ya başvurarak alacağı “Kıdem tazminatı alabilir” anlamındaki belgeyi işverenine ibraz etmelidir. Bu yapılmadan başvurulursa işten ayrıldığı tarihten itibaren faize hak kazanılamaz.

Hak edildiği anda ödenmesi gereken kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi halinde açılacak davalarda işçi alacakları konusunda duyarlı olan Yasa Koyucunun getirdiği kanun gereği olarak gecikme süresi için, ödenmeyen süreye göre mevduata uygulanan en yüksek faizin ödenmesi isteniyor.

Kıdem Tazminatı İhtilaflarında Faiz Başlangıcı Hangi Tarih Olur?

Aynı zamanda faiz başlangıcı olarak kabul edilen Kıdem tazminatının hak edildiği an demek genel olarak hizmet sözleşmesinin sona erdiği tarih demek oluyor. İşverenin kıdem tazminatı ödeme yükümlülüğü fesihten itibaren geriye gitmemek kaydıyla, bu belgenin kendisine verildiği tarihten başlar. Faiz ödeme yükümlülüğü de anılan belgenin verildiği tarihten itibaren geçen süre için söz konusudur.

Kıdem Tazminatı Uygulamasında En Yüksek Mevduat Faizinin Tespiti Nasıl Yapılmaktadır?

Uygulamada en yüksek mevduat faizinin tespiti de genellikle Merkez Bankası ve diğer bankalardan yazılı bilgi talebiyle mevduat bakımından en yüksek beş bankanın mevduata uyguladığı faiz oranlarının ortalaması alınarak bulunmaktadır. Söz konusu gecikme faizi hesaplanırken, işçiye sanki kıdem tazminatı derhal ödenmiş de işçi bu parayı o anda en yüksek faizi veren bankaya yatırmış gibi işlem yapılmaktadır.

Kıdem Tazminatı Talebine Dair İhtilaflarda Yürütülecek Faiz Uygulamalarında Nelere Dikkat Edilmektedir?

Kıdem tazminatı ve bunun faizi toplandıktan sonra bulunan toplam meblağın takip tarihinden itibaren en yüksek banka mevduat faizleriyle tahsili isteğinde bulunulamaz. Zira bu durum faiz için faiz yürütülmesi anlamına gelir ki böyle bir kabul Borçlar Kanunu’nun 104/son maddesindeki faize faiz yürütülemeyeceği kuralına aykırılık oluşturacağından, faiz bir tarafa bırakılarak sadece anapara için mevduat faizi yürütülmesini sağlayacak şekilde uygulama yapılır.

Kıdem Tazminatı Taksit Taksit Ödenebilir mi?

Hak edildiği anda ve bir defada ödenmesi gereken kıdem tazminatının alacaklısının oluru ile yani işçi ve işverenin uzlaşmaları durumunda başka bir zamanda veya birkaç taksitle de ödenmesi mümkündür. Bunun dışında anlaşma olmaksızın kıdem tazminatının taksitlendirilerek ödenmesi halinde, gecikme faizleri ödeme tarihleri dikkate alınarak hesaplanır. Yine Yargıtay işçinin taksitler halinde ödenen kıdem tazminatı için geçmiş günler faizi isteyebileceği hakkını teslim etmektedir. Ancak, bu istemde bulunabilmek için ödemelerin ihtirazi kayıt konularak alınmış olması gerekir. Yargıtay bir kararında, kıdem tazminatının taksitle ödenmesi halinde ihtirazi kayıtla alınan kısımlar için hizmet akdinin sona erdiği tarihten itibaren faiz istenebileceğini hükme bağlamıştır.

En yüksek mevduat faizi uygulaması sadece kıdem tazminatı için söz konusu olup ihbar ve diğer alacaklar için uygulanması gereken faiz yasal faizdir.

(Kaynak: Ali Tezel | 27.05.2016)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.