İsteğe Bağlı İştirakçiliğin Püf Noktaları / Şevket Tezel

 İsteğe bağlı SSK sigortalılığı 01.10.2008 tarihinden itibaren kaldırılıp isteğe bağlı sigortalılık sadece Bağ-Kur kapsamına alınırken, isteğe bağlı Emekli Sandığı iştirakçiliği 2004 yılından beri hayatiyetini sürdürüyor.

5434 sayılı Kanuna 17.9.2004 tarih ve 5234 sayılı Kanunun 3.maddesi ile 12. maddede yapılan düzenleme ile “İsteğe Bağlı İştirakçilik” kavramı getirilmişti.

İsteğe bağlı iştirakçi olabilmek için gerekli iki koşul bulunuyor.

İlki süre koşulu ki, isteğe bağlı Emekli Sandığı iştirakçisi olabilmek için 5434 sayılı Kanuna tabi olarak en az 10 yıl çalışmış olmak gerekiyor.

Bu 10 yıllık hizmet süresinin hesabında, fiili hizmet süresi zammı, itibari hizmet süresi zammı, borçlandırılan süreler, ücretsiz izinde geçen süreler dikkate alınmıyor, bilfiil edinilmiş hizmet süresi gerekiyor.

İkinci koşul ise memuriyetten ayrılış şekliyle ilgili bulunuyor. isteğe bağlı Emekli Sandığı iştirakçisi olabilmek için görevinden istifaen ve müstafi sayılmak suretiyle ayrılmak gerekiyor. 657 sayılı Kanunun 48/5 maddesinde belirtilen fiillerden dolayı devlet memurluğundan çıkarılanların isteğe bağlı iştirakçi olarak ilgilendirilmeleri mümkün bulunmuyor.

Başvuru Nereye?

İşte bu iki koşula sahip olanların memuriyetten ayrılış tarihinden itibaren en geç altı ay içinde Ankara Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Sıhhiye Sosyal Güvenlik Merkezine yapılması gerekiyor.

İki koşula sahip olup altı ay içinde de yazılı başvuruya rağmen isteğe bağlı iştirakçiliğe kabul edilmek için ayrıca bir de zorunlu sigortalı olacak biçimde çalışmanın olmaması gerekiyor. Yani bir yerde hizmet akdine dayalı bilfiil çalışanların veya şirket ortaklığı gibi bağımsız çalışması olanların aynı zamanda isteğe bağlı iştirakçi olmaları mümkün bulunmuyor.

Tüm bu koşulları taşıyıp zamanında başvuru yapanların talep dilekçelerinin SGK kayıtlarına geçtiği tarihi izleyen aybaşından itibaren 5434 sayılı Kanuna göre isteğe bağlı iştirakçi olarak ilgilendirilmeleri gerekiyor.

Ödeme Şartları

İsteğe bağlı iştirakçilerin kesenek ve kurum karşılıklarını ait olduğu ay içinde SGK hesabına yatırmaları gerekiyor.

Süresi içinde yatırılmayan aylar hizmet olarak alınmıyor. Geriye doğru ödeme imkânı da bulunmuyor.

Prim Tutarı Ne Kadar?

İsteğe bağlı iştirakçinin en son bulunduğu derece ve kademeye göre hesaplanacak matrahın yüzde 48'i kadar prim ödemesi gerekecektir. Buradaki yüzde 48 prim oranının %16'sı şahıs keseneği, %20'si kurum karşılığı ve yüzde 12'si de GSS priminden oluşmaktadır.

Örneğin 4/3'ündeyken memuriyetten ayrılan 10 yıllık bir memur isteğe bağlı iştirakçi olduğunda (985+800+200)x0,088817 + 1,390277 x 1000 + 9500x0,088817x%55 = 2030,65 x %48 = 974,71 TL'den başlayarak ödeyecektir.

Yükseköğrenim mezunu 14 yıllık bir hemşire ise memuriyetten ayrıldığında isteğe bağlı iştirakçi olmak isterse (1155+2200+280) x 0,088817 + 1,390277 x 1000 + 9500x0,088817x%85= 2430,33 x %48 = 1166,56 TL,

Yine 1/1'i iken ayrılan 18 yıllık bir hekim veya mühendis ise (1320+3600+360) x0,088817 + 1,390277 x 1000 + 9500x0,088817x%145 = 3082,69 x %48 = 1479,69 TL kesenek+karşılık+GSS primi ödeyerek başlamak zorunda olacaktır.

Sona Erme

Toplu yada fasılalı olarak 6 aydan daha fazla süreye ait kesenek ve karşılıklarını yatırmayanlar ile vazgeçtiğini yazılı olarak bildirenlerin isteğe bağlı iştirakçiliğine son veriliyor ve bu kişiler bir daha isteğe bağlı iştirakçi olarak ilgilendirilemiyorlar.

Aylıksız İzin - İkramiye İlişkisi

İsteğe bağlı iştirakçilik süresinin “Kazanılmış Hak Aylık” tespitinde ve “Emeklilik İkramiyesi” hesabında dikkate alınması gerekmiyor. Bu noktaya dikkat gerekiyor, zira kazanılmış hak aylığının artmaması demek ek göstergenin de artmaması demek oluyor. Memur emekli aylığında en önemli unsur ek gösterge olduğundan gereksiz yere fazla ödemek veya emeklilik planını buna göre yapmakta fayda bulunuyor.

Derece Mağduriyetine Dikkat!

Örneğin kazanılmış hak aylık derecesi 2/1. derecede iken memuriyetten ayrılan bir mühendis, mimar veya hekimin üç yıl hatta beş yıl bile isteğe bağlı iştirakçi olması kazanılmış hak aylık derecesini hiçbir zaman 1.dereceye getirmeyeceğinden o iştirakçi 3600 ek göstergeye kavuşamıyor ve bu nedenle hizmet süresi aynı bile olsa görevine devam eden emsallerinden daha düşük emekli aylığına sahip oluyor.

 

(Kaynak: Ali Tezel | 15.04.2016)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.