Emekli Sandığı Süreleri Neden Tasfiye Olur? Nasıl Canlandırılır? / Şevket Tezel

 Emekli Sandığı hizmetlerinde hizmetlerin tasfiye olmasını gerektiren üç durum söz konusu. İlki 5-10 yıl hizmeti var iken memuriyetten ayrılıp beş yıl süreyle sosyal güvenlik kapsamı dışında kalmaktan kaynaklanan tasfiye olmaktadır. İkincisi emeklilik yaşını tamamlamasına karşın emekli aylığı bağlanması için yeterli günü olmayanlara talepleri üzerine ödenen yaşlılık toptan ödemesi, üçüncüsü ise ölüm aylığı bağlanması için yeterli süresi yok iken vefat eden memurlar için yakınlarına ödenen ölüm toptan ödemesi oluyor.

5-10 Yıl Arası Hizmet ile İlgili Tasfiye

Emekli Sandığı iştirakçisi olmalarını gerektirir görevlerden ayrılanlardan, fiili hizmet müddeti 5 yıldan fazla 10 yıldan az olanların görevlerinden ayrıldıkları tarihten itibaren beş yıl içinde diğer sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi veya sosyal güvenlik sözleşmesi bulunan ülkelerde çalışmamaları ve istekleri halinde görevde bulundukları süre içinde aylıklarından kesilmiş bulunan emeklilik keseneği ve kurum karşılığı tutarlarından sadece emeklilik keseneklerinin kendilerine ödenmesi ve bu suretle tasfiyesi mümkün bulunuyor.

Bu durumda tasfiye olan hizmetler bağlanacak aylıklarda dikkate alınamadığı gibi sonradan geçen hizmetlerle de birleştirilmiyor.

Örneğin 15.07.2007 - 14.02.2016 tarihleri arasında 9 yıl 7 ay hizmeti olan iştirakçi Ahmet Bey, bu sürelerine ait keseneklerini görevinden ayrıldığı tarihten itibaren beş yıl geçmeden istemesi halinde keseneklerini alabilir. Tabii kesenek isteminde bulunan kişinin görevden ayrıldıktan sonra beş yıl içerisinde diğer statülerde sigortalı olmaması da gerekiyor.

15.02.2004 tarihinde göreve başlayan ve 14.01.2010 tarihinde görevinden ayrılan iştirakçinin 5 yıl 11 ay hizmeti bulunan Mehmet Bey 05.03.2012 – 12.02.2013 tarihleri arasında 4/a (SSK) sigortalılığı kapsamında çalışmış ve açıkta iken 20.03.2016 tarihinde keseneklerinin iadesini istemiş olsun. Mehmet Bey 5434 sayılı Kanuna tabi görevinden ayrıldığı tarihten itibaren beş yıl geçmeden sigortalı olarak çalışmaya başladığından 5 yıl 11 ay hizmetine ait kesenekleri iade edilmez, bunun yerine bahse konu hizmetler son defa tabi olduğu sigorta hizmetleriyle birleştirilir.

Tasfiye Edilen 5-10 Yıl Arası Hizmetin İhyası

5434 sayılı Kanunun 117 inci maddesi kapsamındaki bu hüküm 5510 sayılı Kanun uyarınca yürürlükten kaldırılmış olup, kesenekleri ve toptan ödemeleri zamanaşımına uğramış olması nedeniyle hizmetleri tasfiye edilmiş olanların, tasfiye edilmiş sürelerinin birleştirilmiş hizmet olarak kabul edileceği yasa hükmü (5510/g.m.4) olduğundan kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibariyle birleştirme işlemi yapılabiliyor.

Yaşlılık Toptan Ödeme İhyası

Toptan ödeme yapılarak hizmetleri tasfiye edilmiş bulunanlardan, yeniden zorunlu sigortalı olarak veya isteğe bağlı sigortaya devam ederek malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olanların, yazılı müracaat etmeleri halinde bu hizmetlerinin canlandırılması mümkün bulunuyor. Ancak canlandırma için aldıkları toptan ödemenin ödeme tarihi ile yazılı istek tarihi arasında geçen yıllar için güncellenerek bulunan tutarın tebliğ tarihini takip eden ayın sonuna kadar ödenmiş olması gerekiyor.

Ölüme Bağlı Toptan Ödeme İhyası

Toptan ödeme yapılarak tasfiye edilmiş süreler, borçlanılarak veya yurt dışı hizmetleri birleştirilerek ya da sonradan hizmet tespiti nedeniyle canlandırılmak istenebilir. İhya ile ölüm aylıkları bağlanacak olması halinde hak sahiplerinin yazılı isteği kabul edilmesi gerekir.

Talep üzerine toptan ödemenin alınma tarihi ile yazılı istek tarihi arasında geçen yıllar için her yılın gerçekleşen güncelleme katsayısı ile güncellenerek bulunan tutar ilgiliye tebliğ edilir. Tebliğ tarihini izleyen ayın sonuna kadar ödemeleri halinde bu hizmetler ihya edilir.

Güncellenmiş ihya tutarının,

a) İstekle emekliye ayrılacak olanlar istek tarihinden en az 6 ay önce kendilerince,

b) Yaş haddi veya maluliyet nedeniyle görevleriyle ilişkileri kesilenlerin görevleriyle ilişkilerinin kesildiği tarihten itibaren 6 ay içinde kendilerince,

c) Ölenlerin ise ölüm tarihinden itibaren 6 ay içinde dul ve yetimlerince

SGK adına yatırılması gerekiyor.

İhya edilen süreye ilişkin tutar dahil her türlü borçların ödendiği tarihi izleyen ay başı itibarıyla aylık bağlanması mümkün bulunuyor.

Örneğin 5434 sayılı Kanuna tabi çalışmakta iken görevlerinden ayrılanlar ile görevde iken ölenlerden fiili hizmet süresi 10 yıldan az olması nedeniyle aylık bağlanamayıp kesenek iadesi veya toptan ödeme yapılmış bulunanlardan ölenlerin hak sahiplerine 5510 sayılı Kanunla beş yılla ölüm aylığı bağlana imkıanı getirilmiş bulunduğundan bu kapsamdakilerden ihya talebi hakkını kullananların ihya borcunu ödeyerek ölüm aylığı bağlanması mümkün bulunuyor.

İhyada Altı Ay Bekleme Şartı Artık Yok

5434 sayılı Kanunda, ihya edilen hizmetler paranın yatırıldığı tarihten itibaren altı ay geçmeden aylık bağlanmada dikkate alınmaz iken 5510 sayılı Kanunla bekleme süresi kaldırılarak, sigortalıya tebliğ edilen borcun ödendiği tarihi takip eden aybaşı itibariyle aylık bağlamada dikkate alınması imkânı sağlanmış bulunuyor.

(Kaynak: Ali Tezel | 29.03.2016)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.